Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/15945 Esas 2022/4670 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : Kullanım Kadastrosu
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... Anadolu 15. Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasında ... Anadolu 15. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülen dava sonucunda verilen hükme karşı davacılar vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun kabulüne karar verilmiş olup, bu kez davalı Hazine vekili, davacılar vekili, dahili davalı ... vekili tarafından Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Kullanım kadastrosu sırasında Çekmeköy İlçesi Hüseyinli Köyü çalışma alanında bulunan 112 ada 12 parsel sayılı ve 27.881,56 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, bahçe vasfıyla Hazine adına tespit edilmiş, kadastro tutanağının beyanlar hanesine 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2/B maddesi gereğince Hazine adına orman sınırları dışına çıkarıldığı ve 15 yıldan beridir Hüseyinli Köyü Tüzelkişiliği fiiili kullanımında bulunduğu şerhi verilerek tesbit edilmiştir. ... Anadolu 1. Kadastro Mahkemesinde 2010/3572 Esas, 2014/194 Karar sayılı yapılan yargılama sonucu deracetten geçerek kesinleşen karar ile beyanlar hanesindeki kullanıcı şerhinin 30.03.2014 tarihinden itibaren köy tüzelkişiliği sona erip Çekmeköy Belediyesine mahalle olarak bağlandığından Hüseyinli köy tüzelkişiliği yerine "Çekmeköy Belediyesi" olarak yazılmasına karar verilmiştir.
Davacı şirketler vekili, Maliye Hazinesine kayıtlı ve 2/B vasıflı, 112 ada, 12 sayılı parseli sayılı taşınmazı 6292 sayılı Kanun'a göre hak sahiplerine yapılacak satışlarda yetkili olan Köy Tüzel Kişiliğinden Üsküdar 6. Noterliği tarafından düzenlenen 19.07.2012 tarihli ve 22611 yevmiye nolu taşınmaz satış vaadi sözleşmesiyle ... Makine Sanayi Limited Şirketi ile ...ne 1.000.000,00-TL karşılığında devrettiğini, bu bedelle Hüseyinli Köyü sınırları icinde okul yapıldığını belirterek davalı ... Hazinesinin bahse konu parselin proje alanında kalması ve ... Büyükşehir Belediyesine devri gerekçeleriyle hak devri işlemlerini tanımayarak herhangi bir işlem yapmadığını belirterek Çekmeköy ilçesi, Hüseyinli Köyü, 112 ada, 12 parsel sayılı taşınmazda hak sahipliğinin davacı şirketler adına tespiti ile adlarına tapuda tescil işlemi yapılmasını talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, davanın, Hazine adına olan tapu kaydının iptali ile davacılar adına tescili talebine ilişkin olduğu, 6292 sayılı Kanun'a göre hak sahiplerine yapılacak satışlarda hak sahipliğini belirlenmesine ilişkin 5831 sayılı Kanun'un 8. maddesi ile 3402 sayılı Kadastro Kanunu'na eklenen Ek-4 maddesi gereğince Kadastro Müdürlüğünce yapılan güncelleme çalışmalarında dava konusu taşınmazın bahçe vasfı ile 15 yıldan beri Hüseyinli Köyü tüzel kişiliğinin fiili kullanımında bulunduğu tapu kaydına şerh edilmiş olup taşınmazın mülkiyeti Hazine adına kayıtlı olduğu, yine 6292 sayılı Kanun'un hak sahibi, başvuru ve doğrudan satış esaslarını düzenleyen 6. maddesinde ise "2/B alanlarında bulunan taşınmazlar hakkında bu Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten önce güncelleme listelerine veya kadastro tutanaklarına ya da kesinleşmiş mahkeme kararlarına göre oluşturulan tapu kütüklerinin beyanlar hanesine göre; bu taşınmazların 31.12.2011 tarihinden önce kullanıcısı ve/ veya üzerindeki muhtesatın sahibi olarak gösterilen kişilerden bu taşınmazları satın almak için süresi içerisinde idareye başvuran ve idarece tespit edilen satış bedelini itiraz ve dava konusu etmeksizin kabul edenler Kanun'a göre hak sahibi sayılır" hükmünü taşıdığı, yine aynı Kanun'un proje alanlarının belirlenmesi ve bu alanda kalan taşınmazların değerlendirilmesi başlıklı 8. maddesinde ise " (1) 2/B alanlarından bu Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten önce kadastro tutanakları kesinleşen veya güncelleme listeleri tescil edilen alanlarda bu Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde, bu Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten sonra kadastro tutanakları kesinleşecek veya güncelleme listeleri tescil edilecek alanlarda ise kesinleşme ve tescil tarihinden itibaren üç ay içinde, proje alanı belirlemek isteyen 2'nci maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde belirtilen idareler tarafından bu alanın sınırları tespit edilerek, alana ait uydu fotoğrafları, varsa her tür ve ölçekteki plan, parselasyon planı, mülkiyet bilgileri, kadastral paftaları ve halihazır haritalarıyla birlikte proje alanı sınırı onaylanmak üzere belediyeler tarafından valilikler aracılığıyla, TOKİ tarafından doğrudan Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gönderilir. Bu alanlar, adı geçen Bakanlık tarafından talebin intikal tarihinden itibaren otuz gün içerisinde aynen veya değiştirilerek onaylanır ya da reddedilir ve teklif sahibi idareye bildirilir. (2) Teklif sahibi idare tarafından onay tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde onaylanan proje alanı Maliye Bakanlığına gönderilerek, proje alanı içinde kalan 2/B alanlarındaki taşınmazların devrinin talep edilmesi üzerine, bu taşınmazlardan Maliye Bakanlığınca uygun görülenler, hak sahipleri ve mevcut hakları da belirtilmek suretiyle emlak vergi değeri üzerinden talep sahibi idareye devredilir. Devir bedeli peşin veya bu Kanunda belirtilen sürelerde taksitle ödenebilir. (3) Aynı proje alanı için birden fazla teklif olması hâlinde, öncelik sıralaması TOKİ, büyükşehir belediyeleri ve belediyeler olmak üzere değerlendirme yapılır. (4) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından proje alanı belirlenmesi hâlinde, üçüncü fıkra hükmü dikkate alınmaksızın öncelik Bakanlığındır. Bakanlık tarafından belirlenen ve onaylanan proje alanı içerisinde kalan 2/B alanlarındaki taşınmazlar ise, hak sahipleri ve mevcut hakları da belirtilmek suretiyle ve bu Kanun amaçlarında kullanılmak üzere adı geçen Bakanlığa tahsis edilir ve bu alanlar adı geçen Bakanlık tarafından değerlendirilir. Bu fıkra kapsamında kalan taşınmazların bu Kanunda belirtilen satış ve ödeme koşulları da dikkate alınarak değerlendirilmesine ve bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken belirlenir. (5) Proje alanı olarak belirlenen bölgelerdeki her ölçekteki imar planları ve değişiklikleri ile bu planlara dayalı olarak yapılacak imar uygulamaları, parselasyon planları, ifraz ve tevhit işlemleri proje alanı sahibi idare tarafından yapılır ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca onaylanır. (6) Proje alanlarında ihdas edilecek taşınmazlar, tapuda devir alan idare adına tescil edilir. Devredilen taşınmazların tapu kütüklerinde bulunan 2/B, kullanıcı ve muhdesata ilişkin belirtmeler devir alan idarenin talebi üzerine terkin edilir. Devredilen taşınmazlardan imar planları yapılması sonucunda eğitim, sağlık ve benzeri resmî tesis alanları için ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince korunması gereken taşınmazlar, imar uygulaması sonucunda bedelsiz ve müstakil parsel şeklinde Hazine adına tapuya resen tescil edilir ve bu hususta tapu kütüğüne belirtme yapılır. İmar uygulamasını müteakip imar planlarında yukarıda sayılan kullanımlara ayrılmayan parsellere belirtmeler taşınmaz. (7) Devralan idareler devraldıkları taşınmazları; hak sahiplerinin talebi üzerine fiili durumuna uygun olarak ifraz edilmek suretiyle müstakil parsel veya paylı olarak, üzerinde çok katlı bina bulunan taşınmazlarda ise kat mülkiyeti tesisi suretiyle, bunun mümkün olmaması hâlinde paylı olarak hak sahipleri ile bunların kanuni veya bu Kanun'un yayımı tarihinden önce yapılmış olan akdî haleflerine tabi oldukları mevzuatına göre bu Kanun'da belirtilen satış ve ödeme koşullarını da dikkate alarak rayiç bedel üzerinden doğrudan satabileceği gibi; hak sahipleri taşınmazı doğrudan satın almış olsaydı Hazineye ödeyeceği bedeli devralan idarelere ödemeyi kabul etmesi hâlinde, taşınmaz kendisine ait kabul edilerek hakları karşılanmak kaydıyla devir alan idareler kendi projelerinde ve mevzuatlarına göre değerlendirebilir. Üzerinde yapı ve eklentileri bulunan proje alanında kalan taşınmazların üzerindeki yapılar için; o yıla ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yapı birim fiyatlarından eksik imalat bedeli ve yıpranma payı düşüldükten sonra kalan bedel ödenir ya da bu bedel, devralan idareler tarafından gerçekleştirilen projeler kapsamında hak sahiplerine verilecek taşınmazların bedelinden mahsup edilir. Bu durumda hak sahipleri, bu hakların dışında taşınmazların doğrudan satış hakkından yararlanamazlar." hükmünü taşıdığı; Anadolu yakası Milli Emlak Daire Başkanlığının dosya içerisinde mevcut 20.11.2015 tarihli cevabi yazısında dava konusu edilen taşınmazın ... Büyükşehir Belediyesince proje alanı olarak ayrıldığı, proje alanı olarak ayrılmasını isteyen ve dava kendisine ihbar olunan ... Büyükşehir Belediyesi ile Anadolu yakası Milli Emlak Daire Başkanlığı arasında taksitli satış sözleşmesinin yapıldığı, ödemelerin halen devam ettiği, bu hali ile ... (Çekmeköy Belediyesi) veya akti halefi olarak davacılar adına tescilinin mümkün olmadığı, bu hususun 6292 sayılı Kanun gereği idarenin taktirinde olduğu, ayrıca sözleşmenin yapıldığı tarihte dava konusu taşınmazın aynının ... Anadolu 1. Kadastro Mahkemesinin 2010/3572 sayılı dosyasından çekişmeli olduğu, dava sonunda beyanlar hanesine fiili kullanıcı olarak Çekmeköy Belediyesinin isminin yazıldığı, davacılar ile ... arasındaki devir bedelininde gerçek bedellerden çok uzak olduğu, devir bedelinin taşınmazın gerçek değerinin yaklaşık %10'una tekabül ettiği anlaşılmakla tüm bu nedenlerle davanın reddine karar verilmiştir.
Hükme karşı davacı şirketler vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince; davanın, kullanım kadastrosuna konu taşınmazın beyanlar hanesine kullanıcı şerhi verilmesi, hak sahipliğinin tespiti ile tapu iptali ve tescil isteğine ilişkin olduğu, dosya içinde mevcut tapu kaydına göre; dava konusu 112 ada 12 parsel 27.881,56 m2 yüzölçümü ve bahçe vasfıyla, tam mülkiyet şeklinde, hükmen Hazine adına tapuya kayıtlı olup, beyanlar hanesinde taşınmazın 15 yıldan beri Hüseyinli köyü tüzelkişiliğinin fiili kullanımında olduğu ve 6831 sayılı Kanun'un 2/B maddesi uyarınca orman sınırları dışına çıkarıldığının belirtildiği, kadastro tutanağında ise, kullanım kadastrosu çalışmalarında orman sınırları dışına 2/B vasfıyla çıkarılan taşınmazın bahçe vasfıyla 15 yıldan beri Hüseyinli köyü tüzelkişiliği fiili kullanımında olduğu belirtilmek suretiyle Hazine adına 21.09.2010 tarihinde tespit edildiği, tespite bir kısım gerçek kişilerin itirazda bulunduğu, ... Anadolu 1. Kadastro Mahkemesinin 2010/3572 Esas, 2014/194 Karar sayılı ve 12.06.2014 tarihli ilamıyla, itirazın reddine, 112 ada 12 parselin beyanlar hanesine Hüseyinli köy tüzelkişiliğinin sona ermesi nedeniyle Çekmeköy Belediyesi yazılmak suretiyle tespit gibi tesciline karar verildiği, hükmün temyiz incelemesinden geçmek suretiyle 13.01.2015 tarihinde kesinleştiği, somut olayda, davacılar dava konusu taşınmazın Hüseyinli köyü tüzelkişiliğinden 19.07.2012 tarihli ve 22611 yevmiyeli muvafakatname ile devralındığını, karşılığında bedel ödendiğini ileri sürdüğü; hak sahipliğinin tespiti ile tapu iptali ve tescil işlemlerinin yapılmasını istediği çekişmeli taşınmaza ait kullanım kadastrosu tespiti 21.09.2010 tarihinde yapılarak, tespite itiraz üzerine kesinleşen hükümle Hazine adına tescil edildiği, davacı taraf, inceleme konusu davada çekişmeli taşınmazın 19.07.2012 tarihli hak sahipliğinin devri senediyle tespitten sonraki kullanımına dayanarak dava açmış olup talebin tespitten sonraki nedene ilişkin olduğu, dava konusu taşınmaz Ek-4 çalışması yapıldığı tarih itibari ile davacılar kullanımında bulunmayıp, tespitten sonra şerh sahibinden satın ve devralmaya ilişkin iddia idareye karşı ileri sürülebileceği, başka bir anlatımla kullanım kadastrosu yapılmış ve lehine fiili kullanıcı şerhi verilen taşınmazlarda ilgili kullanıcılar tarafından tespit sonrası devralan taraf lehine düzenlenen belgenin/muvafakatın idareye bildirilmesi ile işlem yapılması, daha önce fiili kullanıcı ya da muhdesat sahibi tespiti yapılmamış bulunan taşınmazlarda ise idareye başvurmak suretiyle güncelleme yapılması talep edilebilecek olup, bu halde mahkemece idareyi güncelleme yapmaya zorlanacak şekilde karar verilemeyeceği gibi, mahkemenin idare yerine geçerek böyle bir işlem yapma olanağı da bulunmadığı, çekişmeli taşınmaz hakkında davalı ... (köy tüzelkişiliğinin sona ermesiyle ...) lehine kullanıcı şerhi verildiği anlaşıldığına göre, tespitten sonrası hakka ilişkin davanın reddine karar verilmiş olmasında isabetsizlik görülmediği, bir an için aksi düşünüldüğü takdirde ise, kullanım kadastrosuna tabi tutulan taşınmazın fiilen kullanımında bulunduğunun iddia eden tarafından ispatı gerektiği, mahkemesince mahallinde yapılan keşif ve inceleme sonucu uyuşmazlık konusu taşınmazın boş arazi vasfında olduğu, öncesinde köy tüzelkişiliği tarafından muhtelif kişilere kiralanmak suretiyle taşocağı olarak hafriyat alınmak suretiyle tasarruf edildiğinin bildirildiği, bu halde, taşınmaz üzerinde fiili kullanım olgusunun da ispatlandığından sözetmenin mümkün olmadığı ayrıca, kullanım kadastrosuna tabi tutulan taşınmaz üzerine kullanıcı şerhi verilmesi isteğine ilişkin davalar taşınmazın Hazine adına kayıtlı olması halinde dinlenebilir mahiyette olmakla, her ne kadar davanın açıldığı tarih itibariyle dava konusu taşınmaz Hazine üzerine tapuya kayıtlı ise de, istinaf incelemesi sırasında UYAP üzerinden alınan güncel tapu kaydına göre 112 ada 12 parselin 27.10.2020 tarihinde 6292 sayılı Kanun gereği satış suretiyle Çekmeköy Belediyesi adına devir ve tescil olduğu belirlenmekle, yazılı şekilde karar verilmiş olması bu yönden de doğru bulunduğu, davacıların vekalet ücretine ilişkin istinaf nedenlerine gelince; kullanıcı şerhi verilmesi isteğine ilişkin dava niteliği itibariyle maktu harçla açılması ve görülmesi mümkün davalardan olmakla, taşınmazın değeri üzerinden harcın tamamlatılmasıyla, davalılar lehine nispi vekalet ücreti takdiri yerinde olmadığından, davacılar vekilinin esasa ilişkin istinaf nedenlerinin reddine, vekalet ücretine yönelik istinaf başvurusunun kabulü ile kararın vekalet ücreti yönünden kaldırılmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin anılan kararı; davacı şirketler vekili tarafından esasa yönelik olarak, davalı Hazine vekili ve dahili davalı ... vekili tarafından ise vekalet ücreti bakımından temyiz edilmiştir.
Diğer taraftan davacılar vekili, dosya temyiz aşamasında iken dava konusu taşınmazın ... tarafından Çekmeköy Belediye Başkanlığına satıldığını, bu idari işlemin iptali için ... 9. İdare Mahkemesinde dava açtıklarını (Esas 2021/1493) bildirmiştir.
Bilindiği üzere, 6100 sayılı HMK'nin 165. maddesine göre; “Bir davada hüküm verilebilmesi, başka bir davaya, idari makamın tespitine yahut dava konusuyla ilgili bir hukuki ilişkinin mevcut olup olmadığına kısmen veya tamamen bağlı ise mahkemece o davanın sonuçlanmasına veya idari makamın kararına kadar yargılama bekletilebilir.”
Davacılar tarafından taşınmazda hak sahipliğine yönelik olarak İdare mahkemesinde dava açıldığı anlaşılmakla, bu dava sonucunda verilecek hükmünün, eldeki davayı etkileyeceği tartışmasız olup, anılan dava dosyasının sonucunun beklenilmesi gerekeceği açıktır.
Dava konusu taşınmaza ilişkin olarak ... 9. İdare Mahkemesinde görülmekte olan davanın HMK'nin 165. maddesi gereğince bekletici mesele yapılması, anılan davanın kesin olarak karara bağlanmasından sonra toplanan bütün deliller birlikte değerlendirilerek hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekli olduğundan hükmün bu sebeple bozulmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda gösterilen nedenlerle davacı şirketler vekilinin yazılı temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nin 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı Hazine vekili ve dahili davalı ... vekilinin vekalet ücretine yönelik temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, HMK'nin 373/2. maddesi gereğince dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin harcın istek halinde temyiz eden davacı ve davalı ... Başkanlığına ayrı ayrı iadesine 18.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.