10. Hukuk Dairesi 2015/3831 E. , 2015/13428 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, re’sen tahakkuk ettirilen prim ve ferilerine ilişkin kurum işleminin iptali istemli iken, sonrasında söz konusu borç miktarının kuruma ödenmesi üzerine yersiz ödenen miktarın istirdadı istemine ilişkindir.
Mahkemece, uyulan bozma ilamı sonrasında davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Kanunun 86. maddesi olup, anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Somut olay incelendiğinde, il milli eğitim müfettişlerinin 15.08.2011 tarih ve 43 sayılı raporunda, davalı işyerinde 2010/10-2011/8 dönemleri arasında dokuz adet sigortalının bir kısmının hiç bildiriminin yapılmadığı, bir kısmının da kuruma bildirilen tarihlerden önce çalışmaya başladığının tespit edilmesi üzerine, davalı Kurum tarafından prim ve işsizlik primine ilişkin re’sen tahakkuk yapılarak davacıdan istenildiği, söz konusu tahakkuk işleminin iptali için açılan işbu davada, yargılama safhasında tahakkuk ettirilen borç miktarının ödenmesi üzerine davaya istirdat talebiyle devam edildiği, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, mevcut il milli eğitim müfettiş raporu irdelenip sonucuna göre kurum işleminin kısmen iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda belirtilen tespitler ışığında, belirtilen dönemler arasında çalıştıkları iddia edilen sigortlalıların fiili olarak çalışıp çalışmadıklarının tespiti açısından, belirtilen dönemlerde işyerinde bordrolu olarak çalışan kişilerin hizmet cetvelleri getirtilmek suretiyle beyanlarına başvurulmalı, kurum işlemine konu olan sigortalıların işyerindeki dosyaları getirtilmeli, mevcut yapılan iş ve kuruma bildirimi yapılan sigortalı sayısı karşılaştırması yapılmalı, tarafların gösterecekleri deliller toplanmalı, gerektiğinde işyerine komşu işyeri çalışanları kolluk marifetiyle tespit edilmek suretiyle beyanlarına başvurulmalı, belirdiği takdirde tanık beyanları arasındaki çelişkiler giderilmeye çalışılmalı, işyerinin ve sigortalıların yaptığı işin nitelik itibarıyla, çalışmanın tam gün üzerinden gerçekleşip gerçekleşmediği ortaya konularak tespit edildiği takdirde kısmi zamanlı çalışmaya göre kurum işlemi değerlendirilmeli böylece toplanan tüm kanıtlar değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
Diğer taraftan, tahakkuk ettirilen borcun ödenmesi suretiyle talebin istirdat istemine dönüştüğü anlaşılmakla, istirdat talebi hakkında karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması yerinde görülmemiştir.
O hâlde, taraf vekillerin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem halinde davacıya iadesine, 02.07.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.
