Danıştay 12. Daire 2021/23 Esas 2021/1760 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/23
Karar No : 2021/1760

DAVACI : ...'i temsilen ... Sendikası
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU : ... Adliyesi ... Asliye Ticaret Mahkemesinde zabıt katibi olarak görev yapan davacının, 07/10/2017 tarihinde yapılacak olan Adalet Bakanlığı Bakanlık Merkez ve Taşra Teşkilatı Unvan Değişikliği Sınavına katılmak için yaptığı başvurunun reddine ilişkin Adalet Bakanlığı Eğitim Daire Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin 9. maddesinin 5. fıkrasında yer alan "görev yaptıkları adalet komisyonlarının yetki alanındaki taşra kadroları için" ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Yönetmelikte, taşra teşkilatında görev yapanların merkez teşkilatı kadroları için yapılan görevde yükselme sınavı sonucunda atama yapılacak kadrolara başvuramayacağının belirtildiği, bu düzenlemenin eşitlik ilkesine aykırı olduğu, herkesin kendi komisyonu kapsamında sınava girmesinin memurları olumsuz yönde etkilediği, işlemin ve dayanağı Yönetmelik hükmünün anayasal eşitlik ilkesine ve liyakat ilkesine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Dava konusu Yönetmelikte yer alan ve iptali istenilen düzenlemelerin, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 114. maddesine uygun olduğu, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 114. maddesi ile bakanlık personelinin, 114. madde kapsamına giren personel ile doğrudan bakanlık tarafından ataması yapılan personel olarak ikili bir tasnife tabi tutulduğu;
Bu ayrım nedeniyle, bazı personelin özlük işleri ile sınav, mülakat ve atamaya ilişkin tüm işlerinin komisyonlar tarafından, bazı personelin işlerinin ise bakanlık tarafından yerine getirildiği, bu kapsamda her kamu görevlisinin bulunduğu sınıfa ilişkin görevde yükselme sınavına başvuruda bulunarak yükselme imkanının olduğu;
... Adliyesi ... Asliye Ticaret Mahkemesinde zabıt katibi olarak görev yapan davacının, atamaları adalet komisyonlarının teklifi üzerine yapılan taşra atamalı personel olduğu, Bakanlık merkez ve merkez atamalı taşra teşkilatı kadrolarından olan elektrik- elektronik mühendisliği kadrosu için unvan değişikliği sınavına başvuruda bulunduğundan başvurusunun reddine karar verildiği,
Bu sebeple, gerek Yönetmelik değişikliğine ilişkin düzenleme gerekse bireysel işlem yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek, davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin, 13/04/2014 tarih ve 28971 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle değişik "Atama yapılacak kadroların belirlenmesi, duyuru ve başvuru" başlıklı 9. maddesinin 5. fıkrasında yer alan '"görev yaptıkları adalet komisyonlarının yetki alanındaki taşra kadroları için" ibaresi ile davacının unvan değişikliği sınavına katılmak için yaptığı başvurunun reddine ilişkin 15/09/2017 tarihli işlem yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI: ...
DÜŞÜNCESİ : ... Adliyesi ... Asliye Ticaret Mahkemesinde zabıt katibi olarak görev yapan davacı adına Sendika, davacının, merkez ve merkez atamalı taşra teşkilatı kadrolarından olan Elektrik-Elektronik Mühendisliği kadrosu için 07/10/2017 tarihinde yapılacak olan Adalet Bakanlığı Bakanlık Merkez ve Taşra Teşkilatı Unvan Değişikliği Sınavına katılmak istemiyle yapmış olduğu başvurusunun reddine ilişkin 28/08/2017 tarihli işlemin ve işlemin dayanağı olan 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 9.maddesinin 5. fıkrasında yer alan "görev yaptıkları adalet komisyonlarının yetki alanındaki taşra kadroları için" ibaresinin iptali istemiyle dava açmıştır.
Anayasa'nın 124. maddesinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelik çıkarabilecekleri hükme bağlanmıştır.
Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta ve daha sonra gelen kanunlar yürürlüğünü Anayasa'dan, tüzükler yürürlüğünü kanunlardan, yönetmelikler ise yürürlüğünü kanun ve tüzüklerden almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu' nun 5435 sayılı Kanunun 36. maddesiyle değişik 114. maddesinde, Adalet Komisyonlarının görevleri belirlenmiş olup , atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılanlar dışındaki adlî ve idarî yargı ile ceza infaz kurumları ve tutukevleri personeli hakkında yürütülecek olan iş ve işlemler yönünden, Adalet Komisyonları görevli ve yetkili kılınmış, Adalet Komisyonları bünyesinde görev yapan, fakat atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılan personel ise, bu maddenin uygulanması yönünden kapsam dışı tutulmuşlardır.
25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin, 13/04/2014 tarih ve 28971 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğin 8. maddesiyle değiştirilen 9. maddesinin 5. fıkrasında, "Atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılan personel merkez teşkilatı kadroları için, atamaları adalet komisyonlarının teklifi üzerine yapılan personel ise görev yaptıkları adalet komisyonlarının yetki alanındaki taşra kadroları için yapılacak görevde yükselme sınavına başvurabilir." hükmü yer almaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden, ... Adliyesi'nde zabıt katibi olarak görev yapan davacının Adalet Bakanlığı taşra teşkilatı personeli olduğu, atanmak istediği elektrik-elektronik mühendisliği kadrosunun ise Bakanlık merkez ve merkez atamalı taşra teşkilatı kadrolarından olduğu anlaşılmıştır.
Yukarıda aktarılan Yönetmelik'te merkez ve taşra teşkilatında yer alan kadrolar için yapılacak görevde yükselme sınavına başvurular bakımından bir ayrım yapıldığı; 2802 sayılı Kanun' un 114. maddesi ile yaratılmış olan farklı durumun, dava konusu edilen Yönetmelik maddelerine de aynen yansıtılarak korunduğu ve sonuçta da 2802 sayılı Kanun' un 114. maddesinde yer alan hüküm ile dava konusu Yönetmelik hükümlerinin örtüştüğü ve aynı amacı taşıdığı görülmektedir. Buna göre, ataması adalet komisyonu teklifi üzerine yapılan personelin (bulunduğu komisyondaki) taşra teşkilatındaki kadrolar için, ataması doğrudan Bakanlıkça yapılan personelin ise sadece merkez teşkilatı kadroları için başvuruda bulunabileceği açıktır
Bu durumda, dava konusu düzenleyici işlem ile bu düzenleme esas alınarak tesis olunan bireysel işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerekeceği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararı uyarınca Dairemize devredilen dosya, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, Başkan ...'ın, davacı ile dava konusu düzenleyici işlemin iptaline ilişkin somut, güncel ve meşru bir menfaat ilişkisi bulunmadığından, 2577 sayılı İdarî Yargılama Usulü Kanunu’nun 15-1/b bendi uyarınca davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerektiği yolundaki usule ilişkin ayrışık oyuna karşılık, davacının ehliyetli olduğuna oyçokluğuyla karar verilerek işin esası görüşüldü,

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
... Adliyesi ... Asliye Ticaret Mahkemesinde zabıt katibi olarak görev yapan davacı, merkez ve merkez atamalı taşra teşkilatı kadrolarından olan Elektrik-Elektronik Mühendisliği kadrosu için 07/10/2017 tarihinde yapılacak olan Adalet Bakanlığı Bakanlık Merkez ve Taşra Teşkilatı Unvan Değişikliği Sınavına katılmak için başvuruda bulunmuş; bu başvurusu, 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin 9.maddesinin 5. fıkrasında yer alan "Atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılan personel merkez teşkilat kadroları için, atamaları adalet komisyonlarının teklifi üzerine yapılan personel ise görev yaptıkları adalet komisyonlarının yetki alanındaki taşra kadroları için yapılacak görevde yükselme sınavına başvurabilir" hükmü uyarınca başvuru şartlarını taşımadığından bahisle, Adalet Bakanlığı Eğitim Daire Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işlemi ile reddedilmiş, bunun üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu'nun 113. maddesinde, adalet komisyonlarının kuruluşu düzenlenmiş olup,
114. maddesinde, "Adalet komisyonlarının görevleri şunlardır:
a) Atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılanlar dışındaki adlî ve idarî yargı ile ceza infaz kurumları ve tutukevleri personelinin;
1) İlk defa Devlet memurluğuna atanacaklardan merkezî sınavda başarılı olanların ilgili yönetmelik hükümlerine göre düzenlenecek sözlü ve gerektiğinde uygulamalı sınavlarını yapmak, hukuk fakültesi ve adalet meslek yüksek okulu mezunlarına öncelik tanımak kaydıyla başarılı olanların atanmalarını teklif etmek.
2) Aslî Devlet memurluğuna atanmaları, sicil ve disiplin işlemleri, görevden
uzaklaştırılmaları, aylık ve ödenekleri ile diğer özlük işlemlerini bu Kanun ve 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu ile ilgili mevzuat hükümlerine göre yerine getirmek.
3) Naklen veya hizmet gereği atamasını, ilgili mahkeme başkanı, hâkim veya Cumhuriyet savcısının görüşünü alarak, yetki alanı içerisinde yapmak.
4) Geçici olarak görevlendirmesini, yetki alanı içerisinde altı ayı geçmemek üzere yapmak.
b) Kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.
İlk defa Devlet memurluğuna atanması teklif edilen personelin atanmaları Bakanlık onayı ile tamamlanır. Bu personelin atanması, eğitilmesi ile ilgili usûl ve esaslar yönetmelikte gösterilir.
Bu madde kapsamındaki personeli, ilgili adalet komisyonunun muvafakati, teklifi veya hizmetin gereği olarak başka bir adalet komisyonunun yetki alanına naklen atama veya geçici olarak görevlendirme yetkisi Adalet Bakanlığına aittir." hükmüne yer verilmiştir.
25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan dava konusu Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin, 13/04/2014 günlü, 28971 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğin 8. maddesiyle değiştirilen "Atama Yapılacak Kadroların Belirlenmesi, Duyuru ve Başvuru" başlıklı 9. maddesinin 5. fıkrasında ise;
"Başvurular istenen unvan ve mahal belirtilmek suretiyle yapılır. Aynı unvan için birden fazla yere yapılan başvurular geçersiz sayılır. İlan tarihi itibarıyla; atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılan personel merkez teşkilat kadroları için, atamaları adalet komisyonlarının teklifi üzerine yapılan personel ise görev yaptıkları adalet komisyonlarının yetki alanındaki taşra kadroları için yapılacak görevde yükselme sınavına başvurabilir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa'nın 124. maddesinin birinci fıkrasında, "Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler." kuralına yer verilmiştir.
Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta ve daha sonra gelen kanunlar yürürlüğünü Anayasa'dan, tüzükler yürürlüğünü kanunlardan, yönetmelikler ise yürürlüğünü kanun ve tüzüklerden almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla hazırlanan ve 18/04/1999 tarihli ve 23670 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin 15. maddesi ile kurumlara kendi görevde yükselme yönetmeliklerini bu Yönetmeliğe aykırı olmamak üzere çıkarma konusunda yetki verilmiş ve düzenleme yapılacak konuların çerçevesi de belirlenmiştir. Dava konusu yönetmeliğin de bu yetkiye dayanılarak çıkarıldığı anlaşılmaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri, Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş ve Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun hükümleri ile 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu'nun 114. maddesine dayanılarak, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, Adalet Bakanlığı personelinin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esaslarının belirlenmesi amacıyla hazırlanmış olan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği, 25/03/2004 günlü, 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur.
Dava dosyasının incelenmesinden, ... Adliyesi'nde zabıt katibi olarak görev yapan davacının, Adalet Bakanlığı taşra teşkilatı personeli olduğu, atanmak istediği elektrik-elektronik mühendisliği kadrosunun ise Bakanlık merkez ve merkez atamalı taşra teşkilatı kadrolarından olduğundan, başvurusunun dava konusu yönetmelik maddeleri dayanak alınmak suretiyle reddedildiği anlaşılmıştır.
2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu'nun 114. maddesinde; atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılan ve Komisyonca yapılan personel ayrımına gidildiği, taşra atamalı kadrolarda görev yapan personelin sadece taşra atamalı kadrolar için görevde yükselme sınavına başvuruda bulunabileceği, merkez atamalı kadrolarda bulunan personelin ise sadece merkez teşkilatı için ilan edilen görevde yükselme kadrolarına başvurabileceği; bununla birlikte adalet komisyonları bünyesinde görev yapan, fakat atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılan personelin de merkez atamalı kadrolar için ilan edilen görevde yükselme sınavına katılabileceği göz önüne alındığında; üst hukuk normlarına uyumlu bir şekilde hazırlanıp yürürlüğe konulan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin 9. maddesinin 5. fıkrasında yer alan; "görev yaptıkları adalet komisyonlarının yetki alanındaki taşra kadroları için" ibaresinde hukuka, hizmetin gereklerine ve kamu yararına aykırılık görülmemiştir.
Öte yandan; hukuka uygun bulunan Yönetmelik hükümlerine göre tesis edilen dava konusu işlemde de hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin, 13/04/2014 tarih ve 28971 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle değişik "Atama Yapılacak Kadroların Belirlenmesi, Duyuru ve Başvuru" başlıklı 9. maddesinin 5. fıkrasında yer alan "görev yaptıkları adalet komisyonlarının yetki alanındaki taşra kadroları için" ibaresi yönünden DAVANIN REDDİNE;
2. Davacının 07/10/2017 tarihinde yapılacak olan Adalet Bakanlığı Bakanlık Merkez ve Taşra Teşkilatı Unvan Değişikliği Sınavına katılmak istemiyle yapmış olduğu başvurusunun reddine ilişkin Adalet Bakanlığı Eğitim Daire Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işlemi yönünden DAVANIN REDDİNE;
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen ... TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan kısmın, kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 30/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.