MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin 01/09/1990 tarihinden iş sözleşmesinin fesh edildiği 06/08/2014 tarihine kadar davalı site yönetimi nezdinde apartman görevlisi olarak kesintisiz şekilde çalıştığını, sitenin yakıt sisteminin doğalgaza dönüşmesi nedeni ile iş sözleşmesinin sona erdirildiğini, yılık izinlerinin kullandırılmadığını, fazla çalışma ücreti, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil çalışmasına ilişkin ücretlerin müvekkiline ödenmediğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı ile birkısım işçilik alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, sitenin yakıt sisteminin doğalgaza dönüşmesi sebebiyle iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini, davacının taleplerinin fahiş olduğunu ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanılan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar süresi içerisinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, belgelere ve tüm dosya kapsamına göre; davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasında, davacının yıllık izin ücreti alacağının miktarı noktasında uyuşmazlık vardır.
6100 sayılı HMK"nun 31. maddesinde hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir, soru sorabilir, delil gösterilmesini isteyebilir şeklinde düzenleme yapılarak hakime yargılama sonunda doğruya ulaşma görevini yüklemiştir. Anayasamızın 141. maddesine göre, yargı basit, çabuk ve ucuz gerçekleşmelidir. Devlet yargının basit, ucuz ve çabuk gerçekleşmesi için gerekli düzenlemeleri yapmak durumundadır. Zira hakkın tanınması ve korunmasındaki gecikmeler, hukuk devleti ilkesi ile uyumlu değildir, adil yargılanma hakkını ihlâl eder. Bu sebeple yargılama sonucunda ulaşılacak hüküm, doğru, gecikmemiş ve kendisinden beklenen etkiyi gösteren bir niteliğe sahip olmalıdır. Bundan dolayı belirsiz vakıaların açıklattırılmasına, eksikliklerin hâkim tarafından işaret edilerek taraflarca giderilerek yargılamanın uzatılmasının önüne geçilmesine ilişkin hâkimin davayı aydınlatma yükümlülüğü bulunmaktadır. Usul hukuku için haksızlığın önlenmesinin anlamı, doğru hüküm kurulmasıdır. Bu hususta yapılacak bir inceleme içinse, tarafların iddialarını eksiksiz ve zaman, yer gibi somut unsurlarıyla tam bir açıklık içinde yargılamaya getirmeleri gerekmektedir. Doğru hüküm kuramama, bazen ise zayıf olan tarafın bir usuli hakkı bilmiyor olması dolayısıyla söz konusu olmaktadır. Böyle bir durumda, hakkın özünün, usule kurban edilmesi mümkün olmadığından, tarafın bir vakıayı bütün ayrıntılarıyla getirmemiş olması dolayısıyla yargılamanın doğru ve adil bir hüküm kurmaya elverişli olacak şekilde aydınlatılmamış olması durumunda hâkim devreye girecek ve söz konusu usûlî olanağı tarafa hatırlatacaktır.
Somut olayda davacı vekili süre belirtmeksizin yıllık izin haklarının kullandırılmadığını iddia etmiştir. Mahkemece, ispat yükü üzerinde olan davalı tarafından yalnızca 52 gün izin kullandırıldığına ilişkin ibraz edildiği gözetilerek davacının toplam hizmet süresine göre 19 yıllık dönemde 458 günlük izne hak kazandığı, kullanılan 52 günlük sürenin mahsubu ile davacının 406 gün yıllık izin hakkının bulunduğu kabul edilerek yıllık ücretli izin alacağı hüküm altına alınmıştır.
Mahkemece, davacının davayı somutlaştırma yükü (HMK m.194), hakimin de davayı aydınlatma yükümlülüğü (HMK m. 31) bulunduğu göz önüne alınarak, davacının 19 yıllık çalışma süresi boyunca yalnızca 52 gün izin kullandığı hususu hayatın olağan akışına ters olduğundan, davacının beyanı alındıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
3-Taraflar arasında davacının fazla çalışma ve hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanmadığı hususunda da uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp ispatlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda iş yeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, iş yeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları şahit beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada gözönüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille ispatlaması gerekir. Bordrolarda tahakkuk bulunmasına rağmen bordroların imzasız olması halinde ise, varsa ilgili dönem banka ve tüm ödeme kayıtları celp edilmeli ve ödendiği tespit edilen miktarlar yapılan hesaplamadan mahsup edilmelidir.
Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkan dahilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
Fazla çalışmanın belirlenmesinde 4857 sayılı İş Kanunu"nun 68. maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin dikkate alınması gerekir.
Aynı ilkeler, hafta tatili çalışmasının ispatı bakımından da geçerlidir.
Somut olayda, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının ekim ve mayıs arasında kalan ve kış dönemi olarak nitelendirilen kaloriferin yakıldığı dönemde 06.30-23.30 saatleri arasında çalıştığı, gün içerisinde birer saat yemek molasından üç öğünde toplam üç saat olmak üzere yemek molası, bir saat ise dinlenme molası kullandığı, böylece günlük onüç saat, haftalık ise yetmiş sekiz saat çalıştığı, haftalık otuz üç saat fazla mesai yaptığı, yaz döneminde ise fazla çalışması olmadığı kabul edilmek suretiyle fazla çalışma ücreti hesaplanmıştır. Ancak kapıcılık çalışması kendine özgü çalışma şartları olan, serbest zaman kullanma imkanı bulunan, ara dinlenme süresi fazla olan ve çalıştığı sitenin kapıcı dairesinde ikamet edilmesi sebebiyle özel hayat ve iş hayatının iç içe geçtiği bir çalışma biçimidir. Davacının uzunca bir dönem kapıcı dairesinde, sonrasında ise aynı sitede ikamet ettiği hususu tarafların kabulündedir. Davacı tanıkları beyanlarında davacının kalorifer yakma işi dışında, apartman temizliği ile bahçe bakım ve temizliği de yaptığını da belirtmişlerdir. Ancak davacının haftalık otuz üç saat fazla mesai yaptığı kabulü fahiş olup; mahkemece, davacının fazla mesai yaptığı kabul edilen çalışma dönemleri bakımından, öncelikle yaptığı işler belirlenip bu işlerin ne kadar sürdüğü tespit edilerek fazla mesai alacağının değerlendirilmesi gerekir.
Ayrıca davacının apartman işyerinde kalorifer görevlisi olarak çalıştığı ve apartmanın kaloriferli merkezi sistemle ısındığı, davacının kış aylarında her gün kaloriferi yakması gerektiğinden kış aylarında hafta tatillerinde de çalışması gerektiği dosya kapsamı ile sabittir. Bu sebeple davacının kış aylarında hafta tatili çalışması yaptığını kabulünde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Ancak davacının kış ayları dışında hafta tatillerinde çalıştığına yönelik yeterli, somut ve inandırıcı delil ve tanık anlatımı bulunmamaktadır. Üstelik ... yaz aylarında bir gün hafta tatili izni kullandıklarını beyan etmiştir. Bu durumda, davacının hafta tatili alacağı sadece kış ayları için hesaplanıp hüküm altına alınmalıdır. Eksik inceleme ile sonuca gidilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 06.02.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.