Danıştay 13. Daire 2016/4650 Esas 2021/1124 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/4650
Karar No:2021/1124

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
(… Kurumu)

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kahramanmaraş ili, Elbistan ilçesi, ... Mahallesi, ... Bulvarı, No: … adresinde bulunan "... Tekel Bayii" isimli iş yerinde yetkili olmadığı halde açık olarak içki satışı ve sunumu yapıldığı ile anılan fiilin ilk fiilin işlenmesinden sonraki beş yıl içinde üçüncü defa işlediğinin tespit edildiğinden bahisle 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 8. maddesinin yedinci fıkrası uyarınca davacı adına düzenlenmiş satış belgelerinin iptaline ilişkin 18/02/2014 tarih ve 212 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; davacının açıktan içki sunum belgesinin olmayıp sadece perakende satış belgesi olduğu, 4733 sayılı Kanunun 8. maddesinin beşinci fıkrasının (j) bendine aykırı olarak yetkili olmadığı halde açık alkollü içki satışı ve/veya sunumu yaptığı, bu fiillerin 27/09/2013, 8/12/2013 ve 19/12/2013 tarihlerinde 3 kez işlendiği ve tutanak altına alındığı, Elbistan Kaymakamlığı'nın 04/10/2013, 11/12/2013 ve 26/12/2013 tarihli olurlarıyla toplam 3 kez idari yaptırım uygulanarak tekerrür sebebiyle bir önceki cezanın iki katı olacak şekilde idari para cezası verildiği, söz konusu idari para cezalarına karşı sulh ceza mahkemesinde yapılan itirazların reddedilerek kararların kesinleştiği, davacı tarafından satış belgelerinin iptaline gerekçe olarak gösterilen cezaların kendisine belge verilmesinden önceki döneme ilişkin olduğu ve yeni belgelerin iptal edilemeyeceği ileri sürülmüş ise de davacı adına ... tarihli ... Kurum sicil numarası ile düzenlenmiş geçerli bir tütün mamulü ve alkollü içki perakende satış belgesinin mevcut olduğu, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte yapılan 03/12/2013 tarihli değişiklik sonucu satış belgesinin 28/01/2014 tarihinde ... ve … olarak tütün satış belgesi ve alkol satış belgesi olmak üzere ayrıştırıldığı, yeni başvuru sisteminden bağımsız olarak ayrıştırma işlemi sonucu oluşturulan belgelerin ayrıştırma işleminden önce davacıya ait olan ... satış belgesinin uzantısı olduğundan ve idari yaptırıma konu eylemlerin tamamının tek bir belge olduğu dönemde işlendiğinden anılan iddiaya itibar edilmediği, söz konusu fiillerin ilk fiilin işlenmesinden sonraki beş yıl içinde üçüncü defa işlendiği dikkate alındığında davacıya ait tütün ve alkol satış belgelerinin iptaline ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, davaya konu işlemin amaç unsuru yönünden hukuka aykırı olduğu, adli yargıda devam eden davaların sonucu beklenmeden tesis edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddi yönündeki Mahkeme kararının onanması gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 81. maddesi ile 4733 sayılı Kanun'a eklenen Geçici 7. maddede, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatıldığı, Kurum'un taraf olduğu davalarda devir durumuna göre ilgili idarenin kendiliğinden taraf sıfatını kazanacağı, 78. maddesinde ise tütün ve alkol piyasasına ilişkin görevlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütüleceği belirtilmiştir.
09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı (3. Mükerrer) Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 27. maddesinde; "3/6/2011 tarihli ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.", Geçici 1. maddesinin 19. fıkrasında ise, "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılan veya bünyesinde bulunduğu bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşu değiştirilen birimlerin görevlerinden dolayı yapılan işlem ya da taraf olunan sözleşmelerde bu birimlerin veya görevlerinin devredildiği bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları taraf olur. Söz konusu birimlerin bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının leh ve aleyhlerine açılmış olan davalar, başlatılmış olan takipler ile başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu görevlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce anılan birimler veya bunların bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yöneltilir." kuralına yer verilmiş, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 410. maddesinde, Tarım ve Orman Bakanlığının görev ve yetkileri sayılmış, (g) bendinde, kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmanın anılan Bakanlığın görev ve yetkilerinden biri olduğu belirtilmiş; 412. maddesinin (k) bendinde ise, Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı anılan Bakanlığın hizmet birimleri arasında sayılmıştır.
Bu düzenlemelere göre kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun yerine Tarım ve Orman Bakanlığı'nın davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY:
Davacı şirkete ait işyerinde yapılan denetimlerde açık alkollü içki sunumu yapıldığından bahisle 27/09/2013, 8/12/2013 ve 19/12/2013 tarihlerinde üç defa tespit yapılıp idari para cezası uygulanmış, aynı fiilin ilk fiilin işlenmesinden itibaren 5 yıl içerisinde üçüncü defa işlendiği gerekçesiyle 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 8. maddesinin yedinci fıkrası uyarınca 18/02/2014 tarih ve 212 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı işlemiyle davacı adına düzenlenmiş satış belgelerinin iptaline karar verilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4733 sayılı Kanun'un 1. maddesinde, Kanun'un amacının Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nün yeniden yapılandırılması ile Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun kurulması, bu Kurum'un görev ve yetkilerinin düzenlenmesi ve tütün ve tütün mamullerinin Türkiye'de üretimi ile iç ve dış alım ve satımına ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu; 2. maddesinde, Kurul'un Kurum'un karar organı olduğu; Kurul'un çalışma esasları görev ve yetkilerini düzenleyen 3. maddesinin (a) bendinde ise, bu Kanun gereğince Kurum tarafından yürütülecek görevlerle ilgili düzenlemeleri yapmanın Kurul'un görev ve yetkileri arasında olduğu kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, 4733 sayılı Kanun'un 4/A maddesinde, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı'nın görev ve yetkilerinin, Kurum'un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesi çalışmalarının gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde yürütülmesi olduğu kurala bağlandığından, anılan Daire Başkanlığı'nın sözü edilen belgelerin verilmesi veya iptali hususunda gerekli hazırlık çalışmalarını tamamlayıp nihai kararın alınması için konuyu Kurul'a sunması gerekmektedir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu, Kurum adına tesis edilecek tüm icraî kararları almakla görevlendirilmiş olup Kurul'un sözü edilen yetkilerinin Kurum'un bir başka organı veya hizmet birimi tarafından kullanılması mümkün değildir.
Bu itibarla, Kurul'un, Kurum'un karar organı olması; Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı'na verilen görev ve yetkilerin, Kurum'un yetki alanına giren ürünlerin satış ve sunum faaliyetlerine ilişkin izin ve yetki belgelerinin verilmesine ilişkin çalışmaları yürütmek ve yapılan çalışmaları Kurul'a sunmaktan ibaret bulunması nedeniyle, uyuşmazlığa konu satış belgesinin iptaline ilişkin işlemlerin Kurum'un karar organı sıfatıyla Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiğinden, Sektörel Rekabet ve Tüketici Hakları Daire Başkanlığı tarafından tesis edilen işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk; davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca .... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 30/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.