Bölge Adliye Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesi


Dava, ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ...Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 19/04/2019 tarihinde düzenlenen, müvekkiline 11.05.2019 tarihinde tebliğ edilen, 2019/14313 takip no.lu 559.564,39-TL tutarlı, 2019/14314 takip no.lu 48.732,13 TL tutarlı, 2019/14315 takip no.lu 753,83-TL tutarlı ve 24/04/2019 tarihinde düzenlenen, 03/05/2019 tarihinde müvekkiline tebliğ edilen 2019/14142 takip no.lu 11.029,22 TL tutarlı ödeme emirlerinin asıl borçluları olan ... Tekstil. San. ve Tic. Ltd Şti. ve .... Tekstil Tic. San. Ltd. Şti. hakkında ...Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1446 Esas sayılı dosyasında görülen iflas erteleme talepli davada, 07/12/2015 tarihinde verilen ihtiyati tedbir kararı ile, "İİK. 179/a-1 maddesi gereğince; borçlu aleyhine 6183 sayılı Kanuna göre yapılacak takipler de dahil olmak üzere davacı şirketler hakkında yapılmış ya da yapılacak olan takiplerin durdurulmasına", yargılama sonunda da mahkemenin E.2015/1446 K.2018/1412 T.14/11/2018 sayılı kararı ile, şirketlerin iflasının 1 yıl süre ile ertelenmesine karar verildiğini, anılan kararlar gereğince asıl borçlu şirketler hakkında takip yapılamaması durumunun şirketlerin ortağı olan müvekkili yönünden de "haklı sebep" oluşturduğunu, bu şartlarda müvekkili aleyhine de takip yapılamayacağını beyanla, ödeme emirlerinin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; hakkında 14.11.2018 tarihli iflas erteleme kararı olan ... Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. ve ...Tekstil Tic. San. Ltd. Şti. yönetim kurulu üyesi olan davacıya 19.04.2019 tarihinde ve 24.04.2019 tarihinde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu"nun 88. maddesine göre düzenlenen 2019/14313, 14314, 14315, 14142 takip no.lu ödeme emirlerinin tebliğe çıkarıldığını, 2019/14313, 14314, 14315 takip no.lu ödeme emirlerinin 11.05.2019 tarihinde, 2019/14142 takip no.lu ödeme emrinin de 03.05.2019 tarihinde tebliğ edildiğini, mevcut ticaret sicil gazeteleri incelendiğinde, davacının, 5510 sayılı Kanunun 88. maddesi hükmü kapsamında yöneticilik, ortaklık, ve müdürlük sıfatına sahip olduğunu, bu sebeple mevcut borcun tümünden sorumlu olduğunu, 5510 sayılı Kanunun 88. maddesinin 20. fıkrasına göre, şirket hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş ya da iflas kararı verilmiş olunmasının, şirket müdürleri, yönetim kurulu üyeleri, kanuni temsilcileri, üst düzey yöneticileri ile ortakları hakkında cebri icra işlemlerine devam edilerek ilgili kurum alacağının tahsil edilmesine engel oluşturmadığını, müvekkili Kurumun işlemlerinin, yerinde olduğu gibi, mevzuat hükümlerine ve Yargıtayın yerleşik içtihatlarına da uygun olduğunu beyanla, davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın kabulüne, ... Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 2019/14313-14314-14315 ve 2019/14142 nolu icra takipleri sebebiyle davacıya tebliğ edilen ödeme emirlerinin iptaline karar verildi.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davalı Kurum vekili istinaf başvuru dilekçesinde; ilk derece mahkemesi kararının yerinde olmadığını, hatalı bulunduğunu beyan ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
Bölge Adliye Mahkemesince; dosya kapsamı, delil durumu itibariyle, .... İş Mahkemesi 2019/228 Esas 2020/111 Karar sayılı kararında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesi bakımından usul ve esas yönünden yasaya aykırı bir durum bulunmamasına göre, davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Mahkemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verildi.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili istinaf dilekçesinde belirtilen nedenlerle ... Bölge Mahkemesi 9.Hukuk Dairesi kararının bozulması gerektiğini beyan etmiştir.
IV-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dosyadaki kayıt ve belgelerin incelenmesinde, dava dışı ... Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. ve .. Tekstil Tic. San. Ltd. Şti.’nin 2016/03-2019/02 dönemleri ve arasına ilişkin prim, işsizlik sigortası primi ve damga vergisi borçları nedeniyle anılan şirketlerde belirtilen dönemlerde şirket ortaklığı ve yetkilisi olan davacıya ödeme emri gönderildiği, .... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/1446 Esas sayılı dosyasında görülen şirketlerin iflasının ertelenmesi talepli davada, 24/11/2015 tarihli tensip tutanağının (8) no.lu bendi ile, İcra ve İflas Kanunu"nun 206/1. fıkrasında yazılı alacaklar hariç olmak üzere, 6183 sayılı Yasaya ilişkin icra takipleri de dahil olmak üzere davacı işveren şirket hakkında yapılmış ve yapılacak olan icra takiplerinin tedbiren durdurulmasına karar verildiği, yargılama sonunda Mahkemenin 14/11/2018 tarihli 2015/1446 Esas ve 2018/1412 Karar sayılı ilamı ile, Türk Ticaret Kanunu"nun 376. maddesi ve devamı maddeleri ile İcra ve İflas Kanunu"nun 179. maddesi ve devamı maddeleri gereğince, her iki şirketin iflasının bir yıl süre ile ertelenmesine, tüm tedbirlerin erteleme süresince aynen devamına karar verildiği, istinaf incelemesinin halen devam ettiği, hükmün henüz kesinleşmediği görülmekle, Mahkemece “ödeme emirlerinde yazılı kurum alacaklarının muaccel olduğu tarihleri kapsayan dönemde, işveren şirketleri tek başına temsile ve ilzama yetkili olması sebebi ile, 5510 sayılı Kanunun 88/20. maddesi uyarınca, şirketlerin üst düzeydeki yöneticisi ve yetkilisi sıfatı ile davalı Kuruma olan borçlarından şirketler ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu ise de iflasın ertelenmesi talepli davada, şirketler aleyhine yapılan takiplerin yargılama süresince durdurulmasına ilişkin tedbir kararının ve yargılama sonunda da şirketlerin iflasının bir yıl süre ile ertelenmesine ilişkin nihai kararın verilmiş olması karşısında, alacakların muaccel olduğu tarihlerin, anılan kararların verildiği tarihlerden sonrasına rastladığı göz önüne alındığında, davacı yönünden, alacakların ödenmemesinin haklı sebebe dayandığı kabul edilmelidir” gerekçesine dayanılarak davacı yönünden haklı sebebin var olduğu kabulü ile davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
5510 sayılı Kanunun 88. maddesinde; "Kurumun sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu Kanunda belirtilen sürelerde ödenmez ise kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin şirket yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur." hükmüne yer verilmiş ise de bu sorumluluk, “haklı sebep olmaksızın” ödememe hali ile sınırlandırılmıştır.
Haklı nedenlerin neler olduğu konusunda kanunda bir açıklık bulunmamaktadır. Hangi hallerin haklı sebep teşkil ettiği, her bir davadaki özel koşullar ile hukuki ve maddi olayların özelliklerine göre mahkemece belirlenecektir. Bu belirleme yapılırken; diğer Kanunlardaki düzenlemelerden yararlanılmalı ve bilhassa sosyal güvenlik ilkeleri göz önünde tutulmalıdır.
İflasın ertelenmesi, İcra ve İflas Kanunun 179’uncu maddesinde düzenlenmiş olup, “borca batık durumda olan (aktifi pasifini karşılamayan) bir sermaye şirketi veya kooperatif hakkında, Ticaret Mahkemesi’nce iflas kararı verilmeyerek önerilen iyileştirme projesi çerçevesinde borca batık durumdan kurtulmalarını sağlayan ve iflaslarını önleyen bir kurum”dur. Anılan Kanunun 179/b,I maddesi uyarınca, erteleme kararı üzerine borçlu aleyhine 6183 sayılı Kanuna göre yapılan takipler de dâhil olmak üzere hiçbir takip yapılamaz ve evvelce başlamış takipler de durur. Bu sonuç kanundan doğduğundan, mahkemenin kararında ayrıca belirtmesine gerek olmadan ve ilan edilmese dahi gerçekleşir.
Bu bağlamda; İcra ve İflas Kanunu’nun 179’uncu maddesi uyarınca iflasının ertelenmesine karar verilen ve malvarlığının korunması için gerekli tedbirler alınan şirketten, anılan Kanun’un 179/b maddesindeki “Erteleme kararı üzerine borçlu aleyhine 6183 sayılı Kanuna göre yapılan takipler de dâhil olmak üzere hiçbir takip yapılamaz...” düzenlemesi uyarınca primler tahsil edilemeyecektir. Söz konusu tahsil imkânsızlığı, yönetim kurulu üyesinin kusurundan değil, doğrudan Kanundan doğduğundan, yönetim kurulu üyesi yönünden 5510 sayılı Kanun’un 88’inci maddesinde yer alan “haklı sebep” kavramı kapsamında kabul edilecektir.
İflasın ertelenmesine ilişkin devam eden yargılama sırasında, borçlu şirket hakkında yapılan icra takiplerinin, ihtiyati haciz ve tedbir uygulamalarının tedbiren durdurulmasına ilişkin mahkeme kararlarının da sonuç itibariyle yukarıda açıklanan iflasın ertelenmesi işlemleri ve haklı sebep kapsamında değerlendirilmesi gerekeceği dikkate alınmalıdır.
Ancak, 5510 sayılı Kanun ancak, 5510 sayılı Kanunun 88. maddesinin 1. fıkrasında; “4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıları çalıştıran işveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma öder.” Hükmü yer almakta olup, önce prime esas kazançlara ilişkin Kurum Tebliği, ardından bu tebliği yürürlükten kaldıran İşveren Uygulama Tebliği, bu süreyi "takip eden ayın sonuna kadar" olarak belirlemiştir. Bu madde çerçevesinde, erteleme sürecinden öncesine ilişkin prim borçları yönünden, borcun ait olduğu ayı takip eden ay sonu itibariyle tahakkuk ve tediye, dolayısıyla da müteselsil sorumluluk gerçekleştiğinden sonradan şirket yönünden verilen iflasın ertelenmesi kararı üst düzey yöneticinin sorumluluğunu etkilemeyecektir. Bir başka deyişle; iflasın ertelenmesi süreci öncesine ait prim borçları için şirketin iflasının ertelenmesi, üst düzey yönetici yönünden haklı neden oluşturmayacaktır.
Belirtilen açıklamalar ışığında somut olaya dönüldüğünde, ödeme emri dönemleri, iflas erteleme dönemi dikkate alınmak kaydıyla, davacının sorumlu olduğu kabul edilen dönemlerde davacı yönünden yukarıda belirtilen haklı bir sebebin olup olmadığı araştırılarak elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi"nin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk derece Mahkemesine gönderilmesine, 20.09.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.