Danıştay 10. Daire 2016/14781 Esas 2021/1483 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/14781
Karar No : 2021/1483

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALI) : … Valiliği / …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 04/05/2016 tarih ve E:2013/2873, K:2016/2484 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Moldova uyruklu olan ve Türk vatandaşı ile evliliği dolayısıyla kendisine ikamet izni verilen davacı tarafından, söz konusu evliliğinin formalite olduğundan bahisle ikamet tezkeresinin kısaltılarak 15 gün içerisinde ülkeden çıkış yapması gerektiği, çıkış yapmaması halinde sınırdışı edilecekler kapsamına alınacağı yolundaki 29/09/2010 tarihinde tebliğ edilen davalı idare işleminin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; taraf beyanları alınmak suretiyle ayrıntılı bir tahkikat yapılarak davacı ve Türk vatandaşı eşinin evliliğinin formalite evlilik olduğunun herhangi bir tereddüde mahal bırakmayacak şekilde saptanması üzerine işlem tesis edilmesi gerekirken, gerekli ve yeterli araştırma yapılmaksızın tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlem iptal edilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Onuncu Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, temyiz dilekçesinin tekrar edildiği belirtilerek Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Onuncu Dairesinin 04/05/2016 tarih ve E:2013/2873, K:2016/2484 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Moldova vatandaşı olan davacı 08/11/2009 tarihinde Türk vatandaşı ... isimli kişi ile evlenmiş, bu evliliği dolayısıyla kendisine Türk vatandaşı eşi yanında 06/11/2009-05/11/2010 tarihleri arasında geçerli ikamet izni verilmiştir.
Sonrasında söz konusu evliliğe ilişkin tahkikat yapılmış ve bu tahkikat sonucu davacının evliliğinin formalite olduğundan bahisle ikamet tezkeresinin kısaltılarak 15 gün içerisinde ülkeden çıkış yapması gerektiği, çıkış yapmaması halinde sınırdışı edilecekler kapsamına alınacağı yolundaki 29/09/2010 tarihinde tebliğ edilen işlem tesis edilmiş, bu işlemin iptali istemiyle de bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan ve 6458 sayılı Kanun ile 04/04/2014 tarihi itibarıyla yürürlükten kaldırılan (Mülga) 5683 sayılı Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun'un,
"İkamet tezkeresinin reddolunacağı haller" başlıklı 7. maddesinde,
"A) Sırf iş tutmak için gelecek sanat ve meslek erbabı olup da tutacağı iş, kanunlar gereğince Türk vatandaşlarına hasredilmiş bulunan,
B) Türk kanun veya örf ve adetleriyle yahut siyasi icabatla telif edilemiyecek durumda olan veya faaliyette bulunan,
C) Türkiye'de kalmak istediği müddet zarfında yaşamak için maddi imkanları meşru bir şekilde temin edemiyeceği sabit olan,
D) Türkiye'ye girmesi memnu olup da her nasılsa girmiş bulunan,
E) Türkiye'de oturduğu müddetçe huzur ve asayişi ihlal eden,
Yabancılara ikamet tezkeresi verilmez." hükmüne yer verilmiştir.
"Muzır şahıslar" başlıklı 19. maddesinde ise, İçişleri Bakanlığınca memlekette kalması umumi güvenliğe, siyasi ve idari icaplara aykırı sayılan yabancıların verilecek muayyen müddet zarfında Türkiye'den çıkmağa davet olunacağı, bu müddetin sonunda Türkiye'yi terketmiyenlerin sınır dışı edilebileceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare Mahkemesince, evliliğinin formalite evlilik olduğunun herhangi bir tereddüde mahal bırakmayacak şekilde saptanması üzerine işlem tesis edilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu tesis edilen işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiş ise de, yukarıda yer verilen kurallar incelendiğinde; Türk vatandaşları ile evli olan yabancılar hakkında, evliliklerinin muvazaalı olduğundan bahisle ikamet izni vermeme, izin süresini kısaltma ve sınır dışı etme yönünde işlem tesisi mümkün görülmemektedir. Bununla birlikte Türk kanun veya örf ve adetleriyle yahut siyasi icabatla telif edilemiyecek durumda olan veya Türkiye'de kalması idari icaplara aykırı sayılan yabancılar yönünden bu işlemlerin tesis edilebileceği açıktır.
Uyuşmazlıkta; davacının Türk vatandaşı ile evliliğine ilişkin olarak yapılan tahkikat sonucu düzenlenen 03/03/2010 tarihli tutanakta; ikamet adresi olarak belirtilen adreste kapıyı davacının açtığı, davacı tarafından, adreste Türk vatandaşı eşi ve kendisi dışında ev sahibi ... isimli kişi, onun eşi ... isimli kişi ve 3 çocuğunun ikamet ettiği, herhangi bir kira ödemedikleri, eşinin İstanbul ili, Esenyurt ilçesinde inşaat işlerinde çalıştığı ve sabah işe gitmek üzere evden ayrıldığının beyan edildiği; Türk vatandaşı eş olan ... isimli kişi ile yapılan telefon görüşmesinde, bir kaç aydır memleketi olan Tokat ilinde bulunduğunun beyan edildiği; adreste bulunan bina görevlisi tarafından ise Türk vatandaşı eşin kendisinin amcasının oğlu olduğu, Tokat ilinde ailesinin yanında yaşadığı ve bu adreste ikamet etmediği, ayrıca davacının yaklaşık 5 yıldır söz konusu adreste ... isimli kişinin çocuklarına bakıcılık yaparak çalıştığının beyan edildiği; ayrıca davacı ve Türk vatandaşı eşin benzer konulardaki (evin durumu, eşlerin aile bireyleri, özel-sosyal yaşamları vb.) sorulara farklı ve tutarsız cevaplar verdikleri hususlarına yer verildiği görülmektedir.
Bu haliyle, yukarıda yer verilen tespitler uyarınca ikamet izninin veriliş amacına aykırı olarak evlilik birlikteliği içerisinde yaşamadığı ve ... isimli kişinin çocuklarına bakıcılık yaparak hayatını devam ettirdiği anlaşılan davacı hakkında 5683 sayılı Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun'un 7 ve 19. maddelerinde yer alan düzenlemelere uygun olarak tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin, ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 31/03/2021 tarihinde oy birliğiyle, kesin olarak karar verildi.