Danıştay 6. Daire 2020/7617 Esas 2021/4793 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/7617
Karar No : 2021/4793


TEMYİZ EDENLER: I-(DAVALI) … Bakanlığı - …
VEKİLİ : Av….
II-(DAVALI YANINDA MÜDAHİL) … İnşaat ve Ticaret A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2- …
3- … 4- …
5- … 6- …
7- …
VEKİLİ : Av. …

DAVACI YANINDA MÜDAHİLLER: (I) 1- … 2- …
… 21-…
VEKİLİ : Av. …
(II)-… Belediye Başkanlığı -…
VEKİLİ : Av. ….

İSTEMİN ÖZETİ : Danıştay Altıncı Dairesinin 12/04/2018 tarih ve E:2015/7023, K:2018/3390 sayılı bozma kararına uyularak, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen … İdare Mahkemesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, İstanbul ili, Beşiktaş ilçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazların bulunduğu alanda Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yapılan 21.02.2013 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile bu planın dayanağı 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporu ve dosyada mevcut bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu alanda 883.6 m²'lik bir yeşil alanın dava konusu plan değişikliğiyle ortadan kaldırıldığı, yeşil alanın kaldırılmasının 2960 sayılı Boğaziçi Kanununa aykırı olduğu, dava konusu taşınmazın bulunduğu ''gerigörünüm" bölgesinde Taban Alan Kat Sayısı (T.A.K.S.) azami % 15 ve 4 katı (H = 12.50 m. irtifaı), "Etkilenme" bölgesinde ise yine Taban Alanı Kat Sayısı (T.A.K.S.) % 15 ve 5 katı (H = 15.50 m. irtifaı) geçmemek şartı ile konut yapılabileceği, dava konusu taşınmaza getirilen 6 kat yükseklik şartının konut alanları için getirildiği fakat 2960 sayılı Boğaziçi Kanunuyla bölgedeki yapı yoğunluğunun arttırılmamasının amaçlandığı, taşınmazlara getirilen yapı yoğunluğunun, bölgedeki konut alanları kullanımı için öngörülen yapı yoğunluğunu aşmayacak biçimde düzenlenmesi gerektiği, dava konusu plan değişikliklerinin 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu ile şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı ve davalı yanında müdahil tarafından temyiz edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, "Nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; uygulama imar planı da; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır.
Dava konusu nazım ve uygulama imar planı değişikliklerinin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan ve plan yapımına dair teknik kuralları belirleyen Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 18. maddesinde yer alan "Her ölçekteki planlar Ek-2'de verilen lejant ve plan çizim normlarına göre hazırlanır." düzenlemesi gereğince plan çizimi ve arazi kullanımlarının gösteriminin anılan Yönetmelik eki plan lejant hükümlerine uygun olması gerekmektedir.
Benzer bir düzenleme de 14.06.2014 tarihli, 29030 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Gösterim(lejand) teknikleri" başlıklı 10. maddesinde bulunmaktadır. Buna göre: "(1) Her türlü mekânsal plan, kendi kademesinin ve yapılış amacının gerektirdiği çizim ve gösterim tekniğine göre hazırlanır.
(2) Planlar, Bakanlıkça belirlenen ve EK-1 Gösterimler başlığı altında yer alan EK-1a Ortak Gösterimler, EK-1b Mekânsal Strateji Planları Gösterimleri, EK-1c Çevre Düzeni Planı Gösterimleri, EK-1ç Nazım İmar Planı Gösterimleri, EK-1d Uygulama İmar Planı Gösterimleri ve EK-1e Detay Kataloğuna uygun olarak hazırlanır." kuralı yer almıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Boğaziçi etkilenme bölgesinde ve tarihi-doğal sit alanında kalan … İnş. ve Tic. A.Ş.'nin maliki bulunduğu İstanbul ili, Beşiktaş ilçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazların nazım ve uygulama imar planlarındaki fonksiyonunu "E:1.50 Hmax:serbest yapılaşma koşullu kısmen ticaret alanı(%60) kısmen yeşil alan(%40)" iken "E:3.00 Hmax:serbest yapılaşma koşullu otel alanı (bodrum katlar emsale dahil değildir.)" olarak değiştirilen imar planları değişikliği teklifinin, İstanbul 4 Sayılı Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun … tarihli, … sayılı kararı ile yeşil alanın tamamen kaldırıldığı, çevredeki taşınmazlardan emsal oranı olarak oldukça farklı yüksek yoğunluk getirildiği, ayrıca bodrum katların emsale dahil edilmemesi sonucunda emsal oranını aşacak şekilde yapı yoğunluğunun artacağı belirtilerek uygun bulunmaması üzerine komisyon kararı doğrultusunda anılan taşınmazlara ilişkin yeniden hazırlanan plan teklifinde "E:2.00 Hmax:6 Kat yapılanma koşullarında otel alanı (arka bahçe yeşil alan olarak düzenlenecek olup, birden fazla bodrum kat iskan edilirse emsale dahildir.)" olarak değiştirilen imar planları değişikliği teklifinin İstanbul 4 Sayılı Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun … tarihli, … sayılı kararı ile uygun bulunduğu ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının … tarihli, …sayılı oluru ile yürürlüğe girdiği, 24/06/2013-23/07/2013 tarihleri arasında askıya çıkarılan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerine 17.07.2013 tarihli dilekçe ile itiraz edildiği, söz konusu itirazın zımnen reddi üzerine anılan imar planı değişikliklerinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu edilen imar planı değişikliklerinin bütüncül bir değişiklik olmadığı, sadece 2 adet taşınmazda parsel bazında değişiklik yapıldığı, değişiklik öncesindeki imar planı notlarında, anılan parsellerde tevhit yapılmadan uygulama yapılamayacağı ve inşaat emsalinin hesabının brüt alan üzerinden yapılacağının belirtildiği, ayrıca yeşil alan kullanımının kamunun eline geçmeden uygulama yapılamayacağına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği hususu göz önünde bulundurulduğunda bu yeşil alanın kamuya hizmet edecek, kamuya açık bir yeşil alan olmadığı, parsel ölçeğinde pasif bir yeşil alan olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kaldı ki, kaldırılan yeşil alan (tevhit yapıldığında yaklaşık 883 m2 büyüklüğünde) yerine plan notları ile (arka bahçe hüviyetinde yaklaşık 835 m2 büyüklüğünde) yeşil alan kullanımı ayrılarak bu alanın korunduğu görülmektedir.
İdare Mahkemesince, dava konusu imar planı değişliklikleri ile taşınmazlardaki emsal değerinin yükseltilerek yapılaşma ve nüfus yoğunluğunun artırıldığı belirtilmiş ise de, getirilen emsal artışının söz konusu parsellerin civarındaki taşınmazların emsal oranları ile mukayese edilerek değerlendirilmediği, bu hususta araştırma yapılmadığı görülmektedir.
Diğer taraftan, işlem tarihinde yürürlükte olan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin ekinde yer verilen lejantlarda "turizm yerleşme alanları" içerisinde "otel alanı" kullanımına yer verildiği görülmüş olup ayrıca davanın görülmesi sırasında 14.06.2014 tarihli, 29030 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde de "1/5000 ölçekli nazım imar planı gösterimleri arasında "turizm alanları" işlevine yer verilmiş, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı gösterimleri arasında "turizm alanları" başlığı altında "otel alanı" fonksiyonunun bulunduğu görülmüştür. Dolayısıyla getirilen lejant ilgili Yönetmelikte öngörülen lejantlar arasında sayıldığından plan değişiklikleri öncesi taşınmazın sahip olduğu "ticaret alanı" işlevinin otel alanına dönüştürülmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda, aynı dava konusu plan değişikliklerine karşı büyükşehir belediye meclisi üyeleri tarafından açılan davanın Dairemizin E:2021/61 sayısında kayıtlı olduğu görülmüş olup kanun yolu incelemesi tamamlandıktan sonra İdare Mahkemesince bu husus ve yukarıda yer verilen tespitler dikkate alınmak suretiyle mahkemece gerekli inceleme araştırma yapılıp değerlendirilmek suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden temyize konu mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 31/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.