Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/9265 Esas 2022/5387 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Tescil

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosya incelendi, gereği düşünüldü.
K A R A R

Davacı, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak, ... İli Çatalca İlçesi ... Mahallesi çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmaz hakkında tescil istemiyle dava açmıştır.
Yargılama sırasında İSKİ taşınmazın ... Baraj Gölü mutlak koruma alanında kaldığı iddiası ile davaya katılmıştır.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davanın kısmen kabulüne; bilirkişi raporunda A harfiyle gösterilen 4.143,92 metrekarelik taşınmazın davacı adına tapuya tesciline, diğer taleplerin reddine, aynı yerde B harfiyle gösterilen 427,95 metrekarelik kısmın ise orman vasfıyla Hazine adına tesciline, karar verilmiş; hüküm davalılar Hazine, Çatalca Belediyesi ve ... Büyükşehir Belediyesi vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmaya yeterli değildir. Şöyle ki; İSKİ tarafından müdahillik talebinde bulunulduğu halde bu hususta olumlu veya olumsuz bir karar verilmediği gibi orman bilirkişisi tarafından hazırlanan ve hükme esas alınan raporda, yörede 1949 yılında 3116 sayılı Kanun'a göre orman tahdidinin yapıldığı belirtilmesine rağmen mahkemece bu çalışmalara ilişkin belgelerin tamamı dosyaya getirtilmediğinden, orman bilirkişinin çekişmeli taşınmazın kısmen orman sayılmayan yerlerden olduğuna ilişkin tespitinin doğru olup olmadığı denetlenememektedir. 3116 sayılı Kanun'a göre yapılan tahdit sonrasında herhangi bir aplikasyon, 2. madde, 2/B çalışmasının olup olmadığı da dosyadan anlaşılamamaktadır. Keşifte taşınmazın konumu, toprak yapısı, üzerindeki bitki örtüsü ve çevre taşınmazlara göre arz ettiği özellikleri belirtir hâkimin gözlemi zabta yazılmamış, taşınmaz üzerindeki gerçek zilyetlik olgusunun yerel bilirkişi ve tanık beyanları dışında memleket haritası, ... fotoğrafı ve amenajman planındaki konumunun da incelenerek belirlenmesi gerekirken, ... fotoğrafları ile bu fotoğraflardan elde edilmiş memleket haritaları ile topoğrafik fotogrametri yöntemiyle düzenlenmiş kadastro paftası örneği getirtilerek uygulanıp taşınmazların niteliği ile konumu ve tasarruf edilen yerlerden olup olmadığı saptanmamış, çekişmeli taşınmaza komşu bulunan ve tescil harici bırakılmış olan yerlere ilişkin tescil davası açılıp açılmadığı araştırılmamıştır. Taşınmaza komşu 147 parsel sayılı taşınmazın İSKİ tarafından terkos barajı mutlak mesafeli koruma alanında kaldığı gerekçesi ile kamulaştırıldığı tapu kaydından anlaşılmakla birlikte Mahkemece komşu parsele ilişkin bu bilgi ve belgeler dosya içine alınmamış. Yine, terkos barajı mutlak mesafeli koruma alanında ve imar planı kapsamında kalıp kalmadığı araştırılmamış, şayet kalıyor ise, taşınmazın zilyetlikle iktisap edilebilecek yerlerden olup olmadığı; zilyetlikle iktisaba elverişli yerlerden ise dava tarihinden ya da dava tarihinden önce imar planı içerisine alınmış ise, imar planı içerisine alınma tarihinden geriye doğru 20 yıllık kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği şartlarının bulunup bulunmadığı hususunda bir değerlendirme yapılmamış, davacı adına aynı yerde senetsizden zilyetlik yolu ile iktisap ettikleri taşınmaz olup olmadığı hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlükleri ile tapu ve kadastro müdürlüklerinden sorulmamıştır. Ayrıca tescil davalarında TMK’nin 713/4 ve 5. fıkraları gereğince keşif sonucu elde edilen bilirkişinin rapor ve krokisine göre gerekli yerel ve gazete ilanlarının yöntemine uygun bir biçimde yapılması, ilanın yapıldığı gazete ile ilan tutanaklarının dosya arasına konulması, yasal 3 aylık sürenin dolmasının beklenilmesi gerektiği halde mahkemece usulüne uygun ilanlar da yapılmadan davacı lehine hüküm kurulmuştur. Eksik araştırma ve incelemeye, yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak hüküm kurulamaz.
Hâl böyle olunca doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece, öncelikle İSKİ'nin müdahillik talebi hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmeli, kabul edildiği taktirde delilleri sorulmalı, bildirildiği taktirde delilleri toplanmalı yerel ve genel gazete ilanları yöntemine uygun bir biçimde yapılmalı, ilanın yapıldığı gazete ile ilan tutanakları dosya arasına konulmalı, yasal 3 aylık sürenin dolması beklenilmeli, daha sonra çekişmeli taşınmazın bulunduğu yörede 3116 sayılı Kanun'a göre yapıldığı anlaşılan ilk orman tahdidi ile 6831, 1744, 2896, 3302 ve 3373 sayılı Kanun'lara göre yapılmışsa aplikasyon, orman kadastrosu ve 2/B madde uygulamalarına ilişkin işe başlama, çalışma, işi bitirme ve sonuçlarının askı ilan tutanakları ile taşınmazın bulunduğu yeri orman tahdit sınır noktalarıyla birlikte gösterir onaylı orman tahdit harita örnekleri; yöreye ait en eski tarihlilerde dahil olmak üzere memleket haritası ve ... fotoğraflarının tamamı ile varsa amenajman planı ve komşu parsellere ait kadastro tutanakları, tutanaklar kesinleşmiş ise tapu kayıt örnekleri ve tapu kayıtları mahkeme kararı sonucu oluşmuş ise mahkeme karar örnekleri ve çekişmeli taşınmazın sınır komşusu olan 147 parsel sayılı taşınmaza ilişkin bilgi ve belgeler; varsa imar çalışmalarına ilişkin bilgi belgeler ve terkos barajı mutlak mesafeli koruma alanına ilişkin bilgi ve belgeler ilgili yerlerden getirtilip, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan aynı köyde ve komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek ayrı ayrı üçer kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile önceki bilirkişiler dışında halen Tarım ve Orman Bakanlığı ile bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman orman mühendisleri arasından seçilecek bir orman mühendisi, bir ziraat mühendisi, bir jeolog bilirkişi, bir fen elemanı ve bir jeodezi ve fotogrametri mühendisi aracılığıyla yeniden keşif yapılmalıdır.
Keşifte orman sınır noktaları tutanak ve haritalarda yazılı mevki, yer, kişi isimleri ile açı ve mesafelere göre, orman kadastrosu tutanak ve haritalarının düzenlenmesinde kullanılan ... fotoğrafları ve memleket haritalarından yararlanılarak, değişik açı ve uzaklıklardaki en az 6-7 adet orman sınır noktası bulunup röperlenmeli, orman kadastrosu ile ilgili sınır noktaları aynı ölçeğe çevrilerek, çekişmeli taşınmazın orman kadastro haritasına göre konumu genel kadastro paftası üzerinde ve aynı ya da yakın orman sınır hatlarında dava konusu edilen parseller varsa, bunların tümü birleşik harita üzerinde gösterilmeli; tutanaklardaki anlatımlar değerlendirilmeli; tutanaklarla tahdit haritası arasında çelişki bulunup bulunmadığı belirlenmeli; çelişki bulunmakta ise çekişmeli taşınmaz yönünden tahdit tutanakları ile haritalar arasındaki çelişki tahdit tutanaklarına değer verilmek suretiyle giderilecek şekilde müşterek imzalı, tereddüte mahal bırakmayacak, açıklamalı, krokili rapor alınmalı; daha sonra keşifte getirtilen belgeler çekişmeli taşınmaz ile birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı Kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; zilyedlikle veya hukuki değeri kalmamış olan tapu kayıtlarıyla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi orman olan bir yerin üzerindeki orman bitki örtüsü yokedilmiş olsa dahi, salt orman toprağının orman sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; keşifte, hakim gözetiminde, taşınmazın dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli; yukarıda değinilen diğer belgeler fen, jeodezi ve fotogrametri ile uzman orman bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılıp; orijinal-renkli (renkli fotokopi) ... fotoğrafları ve memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de ... fotoğrafları ve memleket haritası ölçeğine (Net-Cad veya benzeri programlar kullanılarak)denetime elverişli olacak şekilde çevrildikten sonra komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle çekişmeli taşınmaz, çevre parsellerle birlikte memleket haritası ve ... fotoğrafları üzerinde gösterilmeli; taşınmazın gerçek eğimi klizimetre aletiyle ölçülerek memleket haritalarındaki münhanilerden (yükseklik eğrilerinden) de faydalanılmak suretiyle belirlenmeli; stereoskopik ... fotoğraflarının stereoskop vasıtasıyla üç boyutlu incelemesi yapılarak, temyize konu taşınmazın niteliği ve kullanım durumu ile tasarruf sınırlarını belirgin olarak görünüp görünmediği belirlenmeli, taşınmazın üzerindeki bitki örtüsünün cinsi, yaşı, dağılımı, kapalılık oranı ile taşınmazın imar-ihyaya konu olup olmadığını, olmuş ise imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığını ve imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığını, taşınmazın ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını ve dava konusu taşınmazın 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 17/2. maddesinde belirtilen orman içi açıklık vasfında olup olmadığını belirten müşterek imzalı, tereddüte mahal bırakmayacak şekilde, yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli ve dosyadaki belgeler ile karşılaştırıldığında denetime elverişli rapor alınmalıdır.
Ayrıca keşifte dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazların öncesinin ne olduğu, kim veya kimler tarafından, hangi tarihten beri ve ne şekilde kullanıldığı, imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerden ise imar-ihyaya konu edilip edilmediği ve edilmiş ise imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, komşu parsellerin tutanak ve dayanakları uygulanmalı; dava konusu taşınmazları sınır olarak nasıl nitelendirdikleri araştırılmalı; yerel bilirkişiler ve tanıkların sözleri arasında doğabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak giderilmeye çalışılmalı; ziraatçi bilirkişiden taşınmazın evveliyatını, toprak yapısını, niteliğini ve zilyetlikle mülk edinilebilecek yerlerden olup olmadığını, komşu taşınmazlarla karşılaştırmalı şekilde açıklayan, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisinden ise, keşfi takibe ve denetlemeye olanak verir şekilde ve imar planı kapsamında kalıp kalmadığına dair krokili rapor alınmalı; jeolog bilirkişiden taşınmazın ... Barajı mutlak koruma bandında bulunup bulunmadığı, “İçme-Kullanma Suyu Havzalarının Korunmasına Dair” Yönetmeliğe göre durumunu, bu yönüyle zilyetlikle elverişli yerlerden olup olmadığını açıklar rapor alınmalı, tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli 3402 sayılı Kanun'un 14. maddesi uyarınca, adına tescil kararı verilecek kişi ya da kişiler ile diğer mirasçılar ve onların miras bırakanları adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tesbit ya da tescil edilip edilmediği tapu müdürlüğü ve ilgili kadastro müdürlüğü ile hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlüğünden sorulup, aynı Kanun'un 03.07.2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile değiştirilen 14/2. maddesi hükmü gözetilerek sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenip, Kanun'un getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanmalı, bundan sonra iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm verilmesi usul ve yasaya uygun düşmediğinden hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir
SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenle davalılar Hazine, Çatalca Belediyesi ve ... Büyükşehir Belediyesi vekillerinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz edenlere iadesine, 07.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.