10. Hukuk Dairesi 2015/5628 E. , 2015/12797 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti, istemine ilişkindir.
Mahkemece, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar Kurum ve şirket vekilleri ile ...Mirasçıları tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı vekili, ..."ın davalı işverenler nezdinde 1977 Aralık ayından itibaren tam gün ve asgari ücret ile çalışmaya başladığını, çalışmalarının 24/04/2011 tarihine kadar devam ettiğini, Kurum tarafından yapılan denetimlerde sigortasız çalıştığıldığının tespitiyle 25/04/2011 tarihinden itibaren davalı işveren nezdinde çalıştığına dair resen bildirim yapıldığını, bu nedenle 01/01/1978 ile 24/04/2011 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak davalı işverenler nezdinde çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Yasanın Geçici 7. maddesi kapsamında uygulama alanı bulan 506 sayılı Yasanın 79/10 maddesidir. 506 sayılı Yasanın 6. maddesinde ifade edildiği üzere sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve feragat edilemez. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi karşısında, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olduğu, bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğunun gözetilmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi
edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan... hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Yukarıda anlatılanlar ışığında, incelenen dava dosyasında; mahkemenin davanın kabulüne yönelik hükmü eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır. Davacıların murisi ..."ın talep konusu tarihlerde davalı işverenler nezdinde çalışma iddiasının tespiti amacıyla, öncelikle davalı işyerlerinin kapsamı, davacının davalı işyerlerinde hangi işlerde çalıştığı, bu çalışmalarının ne kadar süreyle yapılabileceği, buna göre çalışmasının tam zamanlı çalışmayı gerektirip gerektirmediği, çalışmanın varlığı ve süresi yöntemince araştırılmalıdır. Sadece tarafların bildirdikleri tanıklarla yetinilmeyerek, dosyada mevcut dönem bordrolarında tespiti istenilen tarihlerde ismi bulunan ve mahkemece resen seçilecek tanıkların davaya konu uyuşmazlık ile ilgili bilgi ve görgülerine başvurulmalı, davalı işverenlerin iş yaptıkları işverenler ile aynı çevrede iş yapan başka işverenler veya bu işverenlerin çalıştırdığı otobüs şöförü, muavin,yazhane çalışanları vb. kişiler, komşu işyeri tanıkları re’sen saptanarak dinlenilmeli, tanık beyanları arasında çelişki meydana gelmesi halinde, ortaya çıkan çelişki usulünce giderilmelidir. Mahkemece dinlenen tanıkların beyanları arasındaki çelişki de usulünce giderlmeli, davalı tanıklarının davacılar murisi ..."ın her gün işe gelmediği yönündeki beyanları da usulünce araştırılmalıdır. Davalı işverenlerin bulunduğu terminal yönetimine müzekkere yazılarak, davacıların mirasçıları ..."a ilişkin herhangi bir bilgi, belge veya kayıt olup olmadığı sorulmalıdır. Dosya içerisinde bulunan ve askerlik sevk tarihlerine ilişkin Askerlik Şubesinden alınan yazının, başka bir şahsa ait olduğu anlaşıldığından, davacıların mirasçıları ..."a ait askerlik sevk ve terhis tarihlerini gösterir yazı Askerlik Şubesinden istenilmelidir. Uyuşmazlık konusu husus, davacının işe başlama tarihi, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde karar tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalılar Kurum ve şirket vekilleri ile Bahtiyar Ata Mirasçılarının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem halinde Kurum haricindeki davalılara iadesine, 25.06.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.