BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 2019/328 Esas 2021/2068 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2019/328 Esas
KARAR NO: 2021/2068 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 1.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 24/05/2018
NUMARASI: 2017/470 E. - 2018/241 K.
DAVANIN KONUSU: Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli)
Fikir Ve Sanat Eseri (Manevi Tazminat İstemli.)
Fikir Ve Sanat Eseri (Tecavüzün Tespiti İstemli)
KARAR TARİHİ: 02/12/2021
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin merhum yazar ...’nın eserleriyle ilgili basım ve yayın haklarını yasal mirasçılarından devraldığını, davalının ...’dan Seçme Şiirler ve Yazılar başlığı altında bir kitap yayınladığını ve piyasaya sunduğunu, söz konusu eserin ...’nın mali haklarını elinde bulunduran müvekkili yayınevinin haklarını ihlal ettiğini, bu eserin yayınlanmasında ne müvekkilinin, ne de ... mirasçılarının izin ve muvafakatlerinin bulunmadığını iddia ederek, davalı tarafın vaki tecavüzünün önlenmesini, FSEK 68. maddesi uyarınca üç kat tazminat talebinin kabulüne, FSEK 70. maddesi gereği 10.000,00 TL manevi tazminatın, haksız fiilin ortaya çıktığı tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
ISLAH:Davacı taraf 14.2.2018 tarihli ıslah dilekçesi ile maddi tazminat istemini 48.300 TL ye yükseltmiştir.
CEVAP:Dava dilekçesi, tensip tutanağı ve ön inceleme duruşma gün ve saatinin davalı yana tebliğ edildiği, davalı vekilinin uyap üzerinden dosyaya vekaletname sunduğu, davaya cevap verilmediği, delil bildirilmediği görülmüştür.Davalı vekilinin sözlü yargılama duruşmasına katılarak; müvekkilinin 01/05/2018 tarihli sözleşmeye dayalı olarak basım yaptığını, dosyaya bu sözleşmeyi sunmadıklarını, mahkemeye sözlü yargılama oturumunda sunduklarını, bu kapsamda davanın eserin yazarı olan ... ve ...'ya ihbarına karar verilmesini, herhangi bir izinsiz basımın ise söz konusu olmadığını, belirlenen bedelin fahiş olduğunu, davanın reddine karar verilmesini talep ettiklerini beyan etmiştir.
MAHKEME KARARI: İstanbul 1.Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 24.05.2018 tarihli 2014/470 E. - 2018/241 K. sayılı kararıyla; "DAVANIN KABÜLÜNE,-FSEK 68. maddeye göre 16.100 TL nın 3 katı olarak hesaplanan 48.300 TL maddi tazminatın ( davacının faiz başlangıcı ile ilgili 14.2.2018 tarihli dilekçesi de dikkate alınarak; 10.000 TL sına dava tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesine, ıslah edilen tutar olan 38.300 TL ye ise ıslah tarihi olan 14.2.2018 tarihinden itibaren yasal faiz işletilerek) davalıdan tahsiline, - 10.000 -TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline" karar verilmiştir.
İSTİNAF BAŞVURUSU: Davalı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; mahkemece hüküm kurmaya elverişsiz raporunun dikkate alınarak davacının tüm taleplerinin kabul edildiğini, davacının davasını FSEK 68. Ve 70. Maddelere dayanarak açtığını, maddi zararları ile ilgili herhangi bir delil sunulmadığını, başka kişiler ile yapmış olduğu emsal lisans sözleşmesi ve benzeri hiçbir delil ibraz edilmediğini, buna rağmen kabul anlamına gelmemek kaydıyla davacı şirketin ...’nın mirasçıları ile yapılan telif sözleşmesinde %10 oranında telif oranı belirlenmesi rağmen, bilirkişi raporunda emsal sözleşme sunulmadan farazi değerlendirme ile %40 - % 50 oranında telif bedeli belirlenmiş olmasının usul ve yasaya açıkça aykırı olduğunu.- FSEK 70. Madde kapsamında davacı tarafın müvekkilinden manevi tazminat talep edebilmesi için haksız fiil hükümlerine göre uğradığını iddia ettiği manevi zararlara ilişkin olarak da herhangi bir delil sunmadığını, fahiş miktarlarda tazminata hükmedildiğini.-Kararın gerekçesinde usul kurallarına atıf yapıldığını, gerekçeye yer vermeden bilirkişi raporuna göre hüküm kurulduğunu.-Müvekkili ile dava konusu kitabın yazarı ... arasında imzalanan sözleşme gereği dava konusu kitabın basımının yapıldığını, davanın bu kişiye ve ...’nın mirasçılarının vekili olan ...’ya ihbarı edilmesi talebinin kabul edilmemesinin hatalı olduğunu, beyanla mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.Davacı vekili istinaf dilekçesine cevap vermemiştir.
DELİLLER:Davacı tarafça, davacı yayınevi ile ... Varisleri ..., ..., ... ve ... arasında imzalanan 30/03/2003 tarihli sözleşme örneği ibraz edilmiştir. Davacı tarafça; kendi adına asaleten, ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... adına vekaleten ... ile davacı yayınevi tarafından imzalanan 13/03/2015 tarihli sözleşme ve ekinde Ek-1 başlıklı, ...'nın 32 eserinin listesinin bulunduğu listeyi ibraz ettiği görülmüştür. Dosyaya ... (Hazırlayan) tarafından, davalı yayınevinde basımı yaptırılan 9. Baskı Ekim 2012 olan, 1. Bölümde ...'nın hayat hikayesi, Şiirleri, Rubaileri ve Yazılarının yer aldığı kitaptan bir adet ibraz edilmiştir. İlk derece mahkemesince İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi bilirkişi Prof. Dr. ..., Sektör Uzmanı ..., İKÜ Hukuk Fak. Öğretim Üyesi Yrd. Doç.Dr. ...'dan alınan 04.10.2017 tarihli raporda; Davalı ... Ltd.Şti'nin, davacıdan FSEK md. 52'ye uygun izin aldığını gösteren bilgi ve belgeye rastlanmadığı, davalı tarafından yayımlanan kitapta yer alan ...'ya ait eserlerin, dava dosyasında mübrez Telif Sözleşmesi Ekinde yer alan eserler arasında yer aldığı, dolayısıyla bu eserlerin çoğaltma ve yayma hakkının Telif Sözleşmesi uyarınca davacıda olduğu, FSEK Md. 68 uyarınca, sorumluluk doğuran bir eylem/fiil olarak değerlendirilebileceği, FSEK md.70 uyarınca talep edilen manevi tazminatın değerlendirme ve takdirinin mahkemeye ait olduğunu, Toplam tespit edilen 5000 adet bandrol (baskı) x 6.44 TL (Fiyat KDV Hariç) = 32.200 TL'nin sektörel işleyişe ve ticari hayatın gerçeklerine -kârlılık esasına- uygun olan (satış bedelinin) %40'ı ila % 50'si oranında bir telif bedeli isteyebileceği, bunun da 12.880 TL ila 16.100 TL‘ye tekabül ettiği, FSEK md.68 uyarınca tespit edilen bedelin üç katına kadar tazminata hükmedilmesinin mahkemenin takdirinde olduğunu bildirdikleri anlaşılmıştır.Davalı vekilinin 02/04/2018 tarihli mazeret dilekçesi ekinde Müellif ... ile yapılan 1 Mayıs 2008 tarihli sözleşme örneğini ibraz ettiği görülmüştür. Kültür Bakanlığı'nın yazı cevabı ekinde 01/05/2008 tarihli davalı şirket adına düzenlenmiş "...'dan Seçme Şiir ve Yazılar " isimli esere ait bandrol talep formları ve 03/2003 tarihli bandrol talep formu mahkemeye gönderilmiştir.
G E R E K Ç E: Davacı vekili müvekkilinin, ... varislerinden eserlerinin basım ve yayın haklarını devraldığını, davalı yayın evine ait "...'dan Seçme Şiirler ve Yazılar" başlığı altında yayınlanan ve piyasaya sunulan kitabın müvekkilinin mali haklarını ihlal ettiğini ileri sürerek FSEK 68. Madde gereğince üç kat tazminat ve FSEK 70. Madde gereğince manevi tazminat talep etmiştir. İstinaf incelemesi HMK 355. Madde gereğince, istinaf dilekçesindeki sebepler ve kamu düzeniyle sınırlı olarak yapılmıştır. Taraf ve dava ehliyeti, 6100 Sayılı HMK 114/1-d maddesi gereğince dava şartlarından olup mahkemece resen incelenmesi gerekmektedir. Davacı tarafça hak sahipliğinin ispatı yönünden, dosyaya 30/03/2003 tarihli ve 13/03/2015 tarihli sözleşmeler ibraz edilmiştir. Her iki sözleşmede ... varisleri adına farklı mirasçılar adına sözleşmenin imzalandığı, sözleşme tarihleri itibarıyla veraset ilamının ibraz edilmediği gibi ikinci sözleşmeyi kendi adına asaleten, varisler adına vekaleten imzalayan ...'nın dosya kapsamında vekaletnamesinin bulunmadığı anlaşılmıştır. İhlale konu kitabın incelenmesinde, Ekim 2012 tarihli 9. Baskıya ait olduğu anlaşılmaktadır. İhlal tarihi itibarıyla, davacının ...'nın hangi eserleri üzerinde mali hak sahibi olduğu ve davaya konu kitabın ne şekilde davacının hangi mali haklarını ihlal ettiği, bilirkişi raporunda incelenmemiş, mahkemenin gerekçeli kararında da tartışılmamıştır. Bu durumda resen gözetilen sebeplerle, davalı vekilinin sair istinaf sebepleri incelenmeksizin istinaf talebinin kabulü ile, mahkeme kararının kaldırılmasına, dosyanın dava ehliyeti ile ilgili olan hususların mahkemece incelenmesi için, davacı vekili tarafından murisin veraset ilamının ve mirasçıların vekaletnamesinin dosyaya ibrazı sağlandıktan sonra, davacının davaya konu eser üzerinde mali ve manevi hak sahibi sahibi olup olmadığının ve ne şekilde haklarının ihlal edildiğinin değerlendirilerek karar verilmek üzere mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan nedenlerle:1-Davalı vekilinin sair istinaf sebepleri incelenmeksizin, resen gözetilen sebeplerle istinaf başvurusunun KABULÜNE,2- İstanbul 1.Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 24.05.2018 tarihli 2014/470 E. - 2018/241 K. sayılı kararının 6100 Sayılı HMK 353/1-a-4,6 maddeler gereğince KALDIRILMASINA, 3- Dosyanın mahkememizin kararında işaret edilen hususlarda yargılamaya devam edilmesi için mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, 3-İstinaf talebi kabul edildiğinden, istinaf peşin harcının talebi halinde davalı tarafa iadesine, 4-İstinaf yargılama giderleri olarak;a)Davalı avansından kullanıldığı anlaşılan; 98,10 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile 51,00 TL (posta-teb-müz) masrafının davacıdan alınarak, davalıya verilmesine, b)Davacı tarafça yapılan masrafların üzerinde bırakılmasına,5-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, 6-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 02/12/2021 tarihinde HMK'nın 353/1-a-4-6 maddeleri uyarınca oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.