BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 2019/165 Esas 2021/2062 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2019/165 Esas
KARAR NO: 2021/2062 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 30/10/2018
NUMARASI: 2014/94 E. - 2018/319 K.
A. DAVANIN KONUSU: Patente Tecavüzün Tespiti, Giderilmesi, Maddi Tazminat
B. DAVANIN KONUSU: Patentin Hükümsüzlüğü, Maddi Tazminat
KARAR TARİHİ: 02/12/2021
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
ASIL DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı tarafça üretilen ürünlerin 13.04.2007 tarih ve ... no lu "Plastik Esaslı Radyatör Vanası ve Üretim Yöntemi" incelemeli patent hakkına tecavüz edildiği iddiası ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla diğer taleplerin yanı sıra maddi tazminat taleplerinin de bulunduğu, davalının kendi ürünlerinin birebir aynısı olan ürünleri fason olarak muhtelif firmalara ürettirerek kendi markası "..." ile satışa sunduğunu, bunu gösteren irsaliyeli faturaları ve ödeme makbuzlarını ve davalı taraf kataloglarını dosyaya sunduklarını, yoksun kalınan kazancın 551 sayılı KHK 140/2-a uyarınca tespit olunması gerektiğini, kazancın hesaplanmasında 551 sayılı KHK 141 gereğince makul bir payın daha eklenmesini istediklerini, tazminat miktarının hesaplanmasında müvekkilinin patent hakkının 13/04/2007 tarihinden itibaren koruma altında olduğu, müvekkilinin patente konu ürünleri için 50 yıllık garanti verecek kadar kaliteli ürünler ürettiğini, davalının taklit ürünlerinin aynı kalitede olmadığı ve piyasaya uygun olmayan tarzda sunulduğunun dikkate alınmasının gerektiğini, ihtiyati tedbir kararı verilmesini, davalı tarafça üretilmekte olan ürünlerin müvekkilinin TR 2007/02519B nolu incelemeli patent hakkına tecavüz ettiğinin tespiti ile patentten doğan haklara tecavüz fiillerinin durdurulmasını, tecavüzün giderilmesini, şimdilik 100.000 TL tutarındaki maddi zararın tazminini, patentten doğan haklara tecavüz suretiyle üretilen veya ithal edilen ürünlere, bunların üretiminde doğrudan doğruya kullanılan araçlara ve patente bağlı bir usulün kullanımını sağlayan araçlara el konulmasını, el konulan ürünlerin ve araçların şekillerinin değiştirilmesini ve gereğinde imhasını ve hükmün ilanını talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının patent belgesinin bir usule üretim yöntemine ilişkin olup, müvekkiline ait olduğu iddia edilen ürünün bu yöntemle üretilip üretilmediğine ilişkin herhangi bir delilin sunulmadığını, davacının iddiasının aksine müvekkiline ait ürünlerin farklı bir usul ile üretildiğini, davacının yaklaşımının tecavüz olgusundan ziyade müvekkilinin üretim yönteminin biçiminin, kapsamının, üretim şeklinin ve üretim yerinin tespitine yönelik olduğunun aşikar olup, iyi niyetli olmayan yaklaşımın açık bir göstergesi olduğunu, Ek1 başlığı altında sunduğu patentin kapsamına dair belgelerin geçerliliğinin bulunmadığını, zira davacının başvurusunun sadece 1. İsteminin bir kısmına patent verildiğini, istem 5 in yenilik ve buluş basamağı kriterlerini sağlamadığı gerekçesiyle araştırma raporundan sonra istem takımından çıkarıldığını, istem 1'in kapsamının oldukça daraltıldığını, bu açıklama ışığında dava konusu patent dökümanının daraltılmış kapsamı çerçevesinde değerlendirme yapılması gerektiğini, müvekkilinin ürünlerinde kullandığı vana tipinin üretim metoduna dair davacının ileri sürebileceği yasal bir hakkının bulunmadığını, ... nolu patent dökümanı ile müvekkilinin üretimi karşılaştırıldığında arada aşikar farklılıkların bulunduğunu, bu farklılıkların en açık olanının dava konusu patentteki usulün sabit maça üzerine konumlandırılması, müvekkilinin ürününün ise hareketli maça üzerine konumlandırıma usulü ile üretilmesi olduğunu, davacı tarafın sunduğu delillerin hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, müvekkiline ait olduğunu iddia ettiği ürün örneğinin müvekkiline ait olup olmadığının ilişkilendirildiği fatura ve katalogdaki ürünü temsil edip etmediğinin dış görseline bakılarak anlaşılamadığını ve davacının sunduğu diğer delillerin de davacının iddiasını ispat etmediğini savunarak ihtiyati tedbir talebinin ve davanın reddini talep etmiştir.
BİRLEŞEN BAKIRKÖY 2. FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ'NİN 2014/220 ESAS SAYILI DOSYASI
DAVA: Davalı-birleşen davada davacı vekili dava dilekçesinde; davalı adına TPE nezdinde ... tescil sayılı " plastik esaslı radyatör vanası üretim yöntemi" başlıklı incelemeli patent ile korunan buluşun yenilik ve tekniğin bilinen durumunu aşmak kriterini taşımadığı için hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davacı-birleşen davada davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkilinin buluşunun tekniğin bilinen durumunu aşan unsurların kullanılmasıyla bilinen tekniğin dışında yeni tekniklerle karşılanan teknik problemlere çözüm getirdiğini ve bu nedenle yenilik ve ayırt edicilik vasıflarına haiz olduğunu ve davacı yanın taleplerinin yersiz olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
MAHKEME KARARI: Bakırköy 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 30.10.2018 tarihli 2014/94 E. - 2018/319 K. sayılı kararıyla; Asıl davada; "...Asıl dava yönünden Somut olayda davalı tarafın davacının faydalı modeline yönelik bir üretim yaptığı iddiası söz konusu patentin koruma kapsamına göre davacının ihlalinin bulunup bulunmadığı yönünden raporlar alınmış ve hükme esas alınan son heyet raporuna göre de taraflara ait ürün tasarımlarında yer alan ve ürünü oluşturan bileşenler, bileşenlerin sıralanışı ve konumlandırılması açısından benzer olmakla birlikte bu durumun bir teknik zorunluluk olduğu, taraflara ait ürünlerin plastik enjeksiyon yöntemi ile üretildiği, fakat kalıp açma çizgisinin farklı olduğu, davacı ve davalı tarafa ait ürünlerin üretiminde kullanılan enjeksiyon kalıplarının çalışma yöntemlerinin tamamen aynı olup olmadıklarının dosyaya sunulan belgelerden anlaşılamaması sebebiyle ve sonuç olarak davacı tarafından bu hususun ispat edilemediği dikkate alındığı ve SMK’ya göre bileşik ürünler bakımından sadece görülebilir kısımların korunacağı; görülemeyen kısımların ise koruma dışında kaldığının gözetileceği (SMK 56/2)" gerekçesiyle; asıl dava yönünden patent hakkına tecavüzün tespiti ve tecavüz fiillerinin giderilmesi ve maddi tazminat talepleri ile birlikte davanın REDDİNE, Birleşen davada; "Birleşen dava yönünden ise davacı/karşı davalıya ait ... numaralı faydalı model belgesinin istemleri yönünden başvuru tarihi itibariyle yeni olup olmadığı mahkemece alınan raporlarda tartışıldığı, hükme esas alınan son bilirkişi heyeti raporunun dikkate alındığı, buna göre davacı/karşı davalıya ait ... sayılı "Plastik Esaslı Radyatör Vanası ve Üretim Yöntemi" başlıklı incelemeli patentin yenilik ve buluş basamağı kriterlerini içerdiği ,sonuç olarak başvuru tarihi itibariyle yeni olmadığının ispatlanamadığı" gerekçeleriyle; birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF BAŞVURULARI: Davacı -b.davada davalı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; asıl dava yönünden istinaf başvurusunda bulunduklarını, davanın incelemeli patente ilişkin olduğu halde, kararın delillerin değerlendirilmesi ve gerekçe kısmında Faydalı Model ve endüstriyel tasarıma yönelik hükümlerin açıklandığını, gerekçe de Sınai Mülkiyet Kanunu 56/2 fıkrasından bahsedildiğini, bunun mahkemenin vakıaları ve delilleri yanlış değerlendirdiğini gösterdiğini. -Karara esas alınan son bilirkişi raporunda Faydalı Modelden bahsedilse de davanın konusunu incelemeli patent belgesinin oluşturduğunu, raporda davalının vana ürününün dış görünüş olarak ve gerekse kesilen vanaların iç görüntülerinin, unsurlar ve bu unsurların sıralanışı bakımından davalının ürününün müvekkilinin ürünü ile aynı olduğunun, hatta bunun bir zorunluluk olduğunun tespit edildiğini, bunun da ürünün müvekkilinin incelemeli patenti dışında bir şekilde üretilemeyeceğini gösterdiğini, davalının cevap dilekçesinde sunduğu şekillerin davalıya ait ürünler ile örtüşmediğini, bilgisayar ortamında çizilmiş temsili şekiller olduğunu, ancak müvekkili şirket ürünü ile davalının ürününün kalıp çizgilerinin aynı olduğunu, ürünlerin kalıp çizgisinin sadece kalıbın yönünü belirttiğini, kabul anlamına gelmemek kaydıyla kalıbın yönü ne olursa olsun içindeki sistem aynı olduğundan, üretim yönteminin de aynı olduğunu. - 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin “Usul Patentleri ile İlgili Haklar” başlıklı 84. maddesinin 2. fıkrası gereğince ;“Patent konusunun yeni ürün veya maddelerin elde edilmesine ilişkin bir usul olması halinde, aynı özellikleri taşıyan her ürün ve maddenin patent verilmiş buluş konusu usule göre elde edilmiş olduğu kabul edilir. Aksini savunan kişi, bunu ispatla yükümlüdür.” hükmüne göre davalının aksini ispatlayamadığını, dosyaya bu yönde delil sunulmadığı gibi keşif deliline de dayanmadığını, yeni delil sunma imkanı da bulunmadığından davalının iddiasını ispatlayamadığının kabulü gerektiğini. -Gerekçedeki SMK 56/2 maddesinin tasarım hakkına ilişkin olduğunu. -Birinci bilirkişi raporuyla üçüncü raporda paralel görüş sunulduğunu beyanla, mahkemenin gerekçeli kararının "zahiri gerekçeli karar" olup olmadığı yönünden yapılacak resen değerlendirmeyi taktire bıraktıklarını beyanla, mahkeme kararının asıl dava yönünden kaldırılarak, asıl davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir. Davalı -b.davada davacı vekili istinaf dilekçesine cevabında; yargılama sırasındaki beyanlarını tekrarla, müvekkilinin ürününün davacı ürününden farklı olduğunu, bir kısım unsurların teknik zorunluluktan kaynaklandığını, müvekkilinin ürününün gövdesinin patentin aksine yekpare bir yapılanmaya sahip olmadığını ve bütünleşik olmadığını, vananın birleştirme noktaları ve çizgilerinin kolaylıkla göründüğünü, hükümsüzlüğe ilişkin birleşen davada verilen kararın kesinleşmediğini, istinaf ettiklerini bir an için davacının yeni bir ürün ortaya çıkardığı kabul edilse dahi kullandığı sabit maça karşısında müvekkilinin hareketli maça kullanması nedeniyle tecavüzün söz konusu olamayacağını, davacının istinaf dilekçesinde 551 Sayılı KHK hükmüne yer vermişse de, davacının iddiasında ispat yükünün yer değiştirerek davalıya tecavüz etmediğini ispat yükü yükleneceğini, ancak mahkemece müvekkilinin ürününün patente tecavüz etmediğinin tespit edildiğini beyanla, istinaf başvurusunun reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı -b.davada davacı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; 13.04.2007 tarih ve ... sayı ile tescilli “plastik esaslı radyatör vanası üretim yöntemi” başlıklı incelemeli patent belgesine konu olan ürünün “yenilik” unsurunu taşımadığını hükümsüzlüğüne karar verilmesi gerektiğini, ... sayılı patent belgesinin 1 numaralı isteminde yer alan “radyatör vanası” unsurunun teknik bir farklılık yaratmadığından ve bir vananın radyatörde kullanımının teknikte uzman bir kişi için aşikar olduğundan buluş basamağı içermediğini, ... sayılı patent belgesinin 1 numaralı isteminde yer alan “radyatör ile bağlantıyı sağlayan en az bir masura (1.2), bahsedilen masura ile irtibatlı en az bir insert” unsurunun, D2 dokümanında açıklanan “metal bağlantı elemanı (D2 dokümanı, 6 referansı ile gösterilen parça)” ile aynı işlevi gördüğünü, bu sebeple “radyatör ile bağlantıyı sağlayan en az bir masura (1.2), bahsedilen masura ile irtibatlı en az bir insert” unsurunun tekniğin bilinen durumuna dahil olduğunu, ... sayılı patent belgesinin 1 numaralı isteminde yer alan “bahsedilen insertin (1.1) bahsedilen kalıp (4) üzerine konumlu en az bir kalıp sabit maçası (4.2) üzerinde konumlandırılması” unsurunun, D2 dokümanında açıklandığını, D2 dokümanının 5 numaralı şeklinde gösterildiği üzere, 6 referansı ile gösterilen metal bağlantı elemanı, 11 referansı ile gösterilen iç kalıp üzerine yerleştirilerek 13 referansı ile gösterilen dış kalıp içerisine konumlandırıldığını, bu sebeple “bahsedilen insertin (1.1) bahsedilen kalıp (4) üzerine konumlu en az bir kalıp sabit maçası (4.2) üzerinde konumlandırılması” unsurunun tekniğin bilinen durumuna dahil olduğunu, ... sayılı patent belgesinin 1 numaralı isteminde yer alan “kalıbın kapanmasının ve hareketli maçanın hareketinin eş zamanlı olarak yapılması” unsurunun teknik bir farklılık yaratmadığını, bu sebeple bahsedilen unsurun teknikte uzman bir kişi için aşikâr olarak değerlendirildiğini, ... sayılı patent belgesinin | numaralı isteminde yer alan “bahsedilen plastik vana gövdesine (1.5), en az bir masura (1.2) monte edilmesi” ve “bahsedilen masura (1.2) üzerine, masura somunu (1.3) monte edilmesi” unsurlarının, bir boru bağlantı parçasında kullanılan ve teknikte uzman bir kişi için aşikar olan unsurlar olduğunu, davaya konu patentin 1 numaralı isteminin D1 ve D2 dökümanları ile teknikte uzman bir kişinin bilgisi doğrultusunda buluş basamağı içermediğini. - ... sayılı patent belgesinin 2 numaralı isteminde, bahsedilen vana gövdesi üzerine en az bir volan monte edilmesinin korunduğunu, D1 dokümanının 5 numaralı kolonunun 54-58 numaralı satırlarında, vana tutacağının iç vanaya sıkı geçirilmesinin açıklandığını, patent belgesinin 1 numaralı bağımsız istemi DI ve D2 dokümanları karşısında buluş basamağı içermediğinden, bu isteme bağlı olan 2 numaralı istem de D1 ve D2 dokümanları karşısında buluş basamağı içermediğini. -... sayılı patent belgesine ait olan 3 numaralı bağımsız istemin, başvurunun kapsamını aştığını, orijinal başvuruda, valf gövdesinin 90 derece açıya sahip olduğundan bahsedilmediğini, kaldı ki, D3 dokümanında verilen istem takımındaki 3 numaralı istemde “gövdenin 90 derece açıya sahip olması” unsurunun, D4 dokümanındaki ofis bildiriminde de buluş kapsamının aşılması olarak değerlendirildiğini, 3 numaralı istemin KHK 45 ve 129. Madde çevresinde hükümsüz kılınması gerektiğini, Valf gövdesinin plastik adaptöre sahip olmasının uzun yıllardır uygulanan bir yöntem olduğunu ayrıca valf gövdesinin çok uzun yıllardır 90 derece açıyla bir endüstri standardı olarak kullanıldığını ve rağbet gördüğünü, ayrıca usul patenti ve ürün patentinin aynı buluşta yer almasının buluş bütünlüğüne aykırı olduğunu, 90 derecelik açının tarifnamenin kapsamını aştığını. -Bilirkişi raporunun aksine Davacı şirkete ait 2007/02519 numaralı patentin tarifnamesinde, 90 derece açılı küresel vananın herhangi bir ek parça bulunmaksızın bir ucu metal, diğer ucu plastik bir şekilde üretilmesinden bahsedilmediğini, ayrıca tarifname içerisinde yapılan buluşun ayrıntılı açıklamalarında, bütünleşik plastik adaptöre (3) sahip 90 derece plastik valf gövdesi (1.5) olması özelliğine dair hiçbir açıklama bulunmadığını, bu nedenle 3 numaralı istemin korunamayacağını. -Problem ve çözüm yaklaşımı doğrultusunda; davacı/karşı davalı şirkete ait 2007/02519 numaralı patentin bağımsız 3 numaralı isteminin, yani 90 derece açılı küresel vananın çözmeyi amaçladığı teknik bir problem ortaya konmadığından, buluşun teknik alandaki uzman kişiye göre aşikâr olup olmadığını değerlendirmenin mümkün görünmediğini, hükümsüzlüğü gerektiğini beyanla birleşen davanın reddi kararının kaldırılmasını talep etmiştir. Davacı -b.davada davalı vekili istinaf dilekçesine cevabında; müvekkilinin patentinin incelemesinin Avusturya Patent Ofisinde yapılarak tescillendiğini, patentin PCT ve diğer patent süreçlerinde farklı aşamalarda D1, D2, D5 nolu dökümanların delil olarak sunulduğunu ve bunlar karşısında müvekkiline ait patentin patentlenebilir ve buluş basamağı içerdiğine karar verildiğini, ... sayılı Amerikan patentinde bahsedilen küresel vanada, her iki ucunda dişi plastik adaptör uçları bulunduğunu (12a), oysa radyatörlerin bütün giriş çıkışlarının standartlara göre metal dişi bağlantı uçlarına sahip olduğunu, ... sayılı Amerikan başvurusundaki vananın 12a dişi plastik bağlantı ucu olması sebebiyle, bu kısmın radyatöre bağlanabilmesi için yine birkaç ilave parçaya ihtiyaç duyulduğunu, bu nedenle bu bağlantıyı yapmanın ekonomik ve kullanışlı olmadığını ve vanada L biçiminde kavis bulunmadığından L biçiminde dirsek kullanılması gerektiğini, müvekkiline ait patente konu kalıp ile, L şeklinde dirsek üretilemeyeceğini, kalıplama tekniklerinin farklı olduğunu, müvekkiline ait patentin istemleriyle korunan vananın; tamamen radyatör montajında kullanılacak L tipi (köşe) küresel vananın herhangi bir ek parça kullanmaksızın bir ucu metal, diğer ucu plastik birleştirmeye uygun radyatör valfi ve bu valfin üretilmesi metodu olduğunu, ... nolu Japon patentinin üzerinde hareketli metal bir somun içeren bir kalıp içinde tek seferde üretilmiş köşe şeklinde bir bağlantı parçası ile ilgili bir patent olduğunu, köşe şeklinde oluşunun, bir ucu plastik kaynağa uygun iken diğer ucunun metal bağlantıya uygun olması gibi benzerlikler içermesine rağmen, bu ürünün bir küresel vana olmadığını, aynı zamanda bir radyatör bağlantısı da olmadığını, yenilik giderici belge olarak sunulan patentler ile müvekkilinin patentlerinin ilgisinin bulunmadığını, dosyaya sundukları Uludağ Üniversitesi öğretim görevlileri tarafından hazırlanan uzman görüşünde; "... sayı ile tescilli incelemeli patentin özet, tarifname ve resimlerinin ilk başvuruda yer alan tarifname ve istemlerin kapsamını aşmadığı, ... sayı ile tescilli incelemeli patentte yer alan istemlerin (İstem 1, 2 ve 3) alanında uzman bir kişinin anlayabileceği şekilde açık ve net olduğu, tekniğin bilinen durumuna ait en yakın olarak dokümanlar (D1 (...), D2 (...) ve D3 (...) ve diğer sayılı belgeler (D4-D10) karşısında teknikte uzman bir kişinin bilgisi doğrultusunda patentlenebilirlik kriterlerinden “yeni” ve “buluş basamağı” kriterlerini aştığını ve hükümsüzlük koşullarının oluşmadığını" beyan ettiklerini beyanla istinaf başvurusunun reddini talep etmiştir.
DELİLLER: TPMK kayıtlarından; ... sayılı ve "Plastik Esaslı Radyatör Vanası ve Üretim Yöntemi" buluş başlıklı patent belgesinin, 13/04/2007 tarihinden itibaren 20 yıl süre ile davacı adına tescilli olduğu tespit edilmiştir. İlk derece mahkemesince alınan 28/01/2015 tarihli bilirkişi heyet raporunda; davacıya ait ... sayılı patent belgesinde bağımsız istemlerin, istem 1 ve 3 olduğu, 2. İstemin bağımlı istem olduğu, 1 ve 2 nolu istemlerin üretim yöntemini tarif etmekle birlikte, davalı tarafa ait ürüne bakarak istemlerin kapsamı dahilinde kaldığını net olarak söylemenin mümkün olmadığı, ürünlerin birlikte kalıplama ile plastik enjeksiyon üretim yöntemiyle imal edildiğinin söylenebileceği, ancak kalıp ve üzerinde yer alan maçaların ve maça hareketlerinin incelenmesi gerektiği, bunun da ancak mevcut üretim kalıbı ve bağlı bulunduğu plastik enjeksiyon makinesi üzerinde yapılabileceği, 3 nolu istemin bir ürün istemi olup, mevcut ürün örnekleri arasında davacı tarafından ibraz edilen ... markalı vanalardan 1 adetinin kesilip iç yapısının incelendiği, incelenen ürün örneğinin 3. İstemde yer alan tüm unsurlara sahip olduğu ve bu nedenle davacıya ait ... B sayılı patentin koruma kapsamında kaldığı yolunda görüş beyan ettikleri, bilirkişilerin inceleme tarihinde birleştirme kararı verilmediğinden, birleşen davadaki hükümsüzlük talebi ile ilgili inceleme yapmadıkları anlaşılmıştır. Mahkemece alınan 08/09/2017 tarihli bilirkişi heyet raporunda; patent müracaat tarihinden önce radyatör vanalarının kullanılmakta olduğu, plastik gövdeli küresel vanaların da imal edilmiş ve kullanılmakta olduğu, plastik enjeksiyon makinelerinde hareketli ve sabit maçaların kullanıldığı göz önüne alındığında, söz konusu patentte buluş olarak belirlenen plastik gövdeli radyatör vanasının yeni tekniğin bilinen durumunu aşan bir husus barındırmadığı, böylece 551 Sayılı KHK 5. Ve 7. Maddelerinin oluşmadığı, dava konusu patent kapsamının plastik esaslı radyatör vanası ürünün ve imalat yönteminin bir buluş olmadığı fakat mevcut olanın adaptasyonu olduğu kanaatine varıldığı, davacıya ait ... sayılı "Plastik Esaslı Radyatör Vanası ve Üretim Yöntemi" başlıklı incelemeli patentin, yeni ve tekniğin bilinen durumunu aşan bir husus barındırmadığı, mevcut olanın adaptasyonu konumunda olduğu, bu durumda 551 Sayılı KHK'nın 5 ve 7. Maddelerinin oluşmadığı, patent konusu plastik gövdeli radyatör vanasının sağladığı avantaj yanında dezavantajlarının daha fazla ve önemli olduğu, davalı ve davacı tarafın üretmekte olduğu plastik gövdeli radyatör vanalarının her ikisinin de küresel vana olduğu, üretim usulünün aynı olduğu ve kalıp açma çizgilerinin farklı olduğu yoluna görüş belirttikleri anlaşılmıştır. İlk derece mahkemesince alınan 03/10/2018 tarihli bilirkişi heyet raporunda; Avusturya patent Ofisi araştırma raporunda atıf yapılan önceki tarihli patentlerin ... -1979 tarihli, ...-1967 tarihli, ... - 1979 tarihli, ... -1 966 tarihli, ... - 1979 tarihli olduğunu, dosyada bulunan her iki mütalaa raporunda da değinilen ve davaya konu patente en yakın patent olarak ifade edilen bir diğer patent ise ... nolu 1972 tarihli patent olup söz konusu patentte plastikten üretilen vana imalatının üretim yöntemine ilişkin olduğunu, 1 Nolu istemde açıkça belirtildiği gibi 1.5 nolu plastik vana gövdesine 1.2 nolu en az bir masura monte edilmesi ve 1.2 nolu Masura üzerine, 1.3 nolu masura somunu monte edilmesi söz konusu Patenti diğer Patentlerden ayıran unsurlar olduğunu, tüm bu özellikleri içerdiğinden ... nolu patentin istem 1 in yeni olduğunun kabulü gerektiğini, eğer bağımsız bir istem yenilik unsuruna sahip ise, bu isteme bağlı olan bağımlı istemlerin yenilik açısından incelenmesine gerek bulunmadığını, Davaya konu ... nolu Patentin 1 nolu bağımsız isteminde yenilik olarak şekil 1 de de görüleceği üzere vana gövdesinin metal radyatör ile irtibatını sağlayan metal insert 1.1 içermesi, birbirine dik konumlanmış iki Maça içermesi, bu Maçalardan sabit olanının 4.2 nolu olup 1.1 nolu insertin üzerine konumlandığını, 3 nolu bağımsız istemde yenilik olarak vana gövdesinin 90 derece açıya (1.5) sahip olması ve yekpare olarak üretilmiş olmasının da bu istemin de yenilik unsuru içerdiğini ve dosyadaki bilgi ve belgelerden bu iki özelliğinde bir arada bulunduğuna atıf yapılan daha önceki bir Patent dökümanı bulunmadığından 3 nolu bağımsız isteminde yeni olduğunun kabulü gerektiği kanaatinde olduklarını, buluş basamağının incelenmesinde; Somut dosya kapsamında davaya konu Patente en yakın olan ... Nolu 1972 tarihli Amerikan Patenti yenilik unsuru açısından incelendiğinde de görüleceği üzere, 90 derece açılı küresel vananın herhangi bir ek parça kullanmaksızın bir ucu Metal, diğer ucu Plastik birleşmeye Uygun bir şekilde üretilebiliyor olmasının tekniğin bilinen durumuna dahil olmadığını ve yenilik özellikleri içerdiğini ve buluş basamağı kriterini sağladığı kanaatinde olduklarını, incelemeye konu olan ve her iki tarafın da üretmekte olduğu ürünlerin, küresel açma kapama mekanizmasına sahip plastik gövdeli radyatör vanası olduğu, taraflara ait ürün tasarımlarında yer alan ve ürünü oluşturan bileşenler, bileşenlerin sıralanışı ve konumlandırılması açsından benzer olmakla birlikte bu durumun bir teknik zorunluluk olduğu, taraflara ait ürünlerin plastik enjeksiyon yöntemi ile üretildiği, fakat kalıp açma çizgisinin farklı olduğu, davacı ve davalı tarafa ait ürünlerin üretiminde kullanılan enjeksiyon kalıplarının çalışma yöntemlerinin tamamen aynı olup olmadıklarının dosyaya sunulan belgelerden anlaşılamaması sebebiyle, dava konusu patent hakkına ilişkin ihlalin tespit edilemediği, davacıya ait ve TPMK nezdinde ... sayılı "Plastik Esaslı Radyatör Vanası ve Üretim Yöntemi" başlıklı incelemeli patentin yenilik ve buluş basamağı kriterlerini içerdiği yolunda görüş belirttikleri anlaşılmıştır.
G E R E K Ç E: Davacı ... şirketi vekili asıl davada, müvekkili adına tescilli patente tecavüzün tespiti, durdurulması, giderilmesi ile 100.000,00 TL maddi tazminatın tahsilini talep etmiş, mahkemece asıl davanın reddine karar verilmiştir. Birleşen davada davacı ... şirketi vekili, davacı-birleşen dosya davalısı adına TPE nezdinde ... tescil sayılı patentin yenilik ve buluş basamağı koşullarının oluşmadığından bahisle hükümsüzlüğünü talep etmiş, mahkemece birleşen davanın reddine karar vermiştir. Mahkemenin kararına karşı davacı vekili asıl dava yönünden, davalı-birleşen davada davacı vekili ise birleşen dava yönünden istinaf başvurularında bulunmuşlardır. Davacı-birleşen davada davalı vekilinin, istinaf dilekçesinde davada incelemeli patent belgesine dayanmalarına rağmen, mahkemenin kararının gerekçesinde faydalı modelden bahsedilmesinin ve tasarıma ilişkin yasal hükümlere yer verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür. Asıl davanın 18/04/2014 tarihli olduğu ve davacı vekilinin müvekkili adına tescilli incelemeli patent belgesine dayandığı anlaşılmakla, uyuşmazlığın dava tarihinde yürürlükte olan 551 Sayılı KHK hükümlerine göre çözümlenmesi gerekirken, kararın gerekçesinde dava tarihinden sonra 10/01/2017 tarihinde yürürlüğe giren 6769 Sayılı SMK hükümlerine, ayrıca SMK'nın tasarımlara ilişkin hükümlerine ve yine tasarımlara ilişkin 554 Sayılı KHK hükümlerine yer verilmesi ve Faydalı Modele ilişkin kayıtlardan bahsedilmesi yerinde olmamıştır. Davacı-birleşen davada davalı vekili istinaf dilekçesinde, mahkemenin hükme esas aldığı bilirkişi raporunda, davalı ürününün incelenmesinde, gerek dış görünüş olarak ve gerekse kesilen vanaların iç görüntülerinin, unsurlar ve bu unsurların sıralanışı bakımından davalının ürününün müvekkilinin ürünü ile aynı olduğunun, hatta bunun bir zorunluluk olduğunun tespit edildiğini, bunun da ürünün müvekkilinin incelemeli patenti dışında bir şekilde üretilemeyeceğini gösterdiğini, bu durumun,551 Sayılı KHK 84/2 maddesine göre davalı ürününün müvekkilinin patentindeki usulle elde edildiğini gösterdiğini, davalının aksi yönde delil sunmadığını keşif deliline de dayanmadığını asıl davanın kabulü gerektiğini ileri sürdüğü anlaşılmıştır. Davaya konu patentin 1 nolu bağımsız istemi ve bu isteme bağımlı 2 nolu istemde ürünün elde ediliş usulünün koruma altına alındığı anlaşılmaktadır. 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin “Usul Patentleri ile İlgili Haklar” başlıklı 84/2. Maddesinde; “Patent konusunun yeni ürün veya maddelerin elde edilmesine ilişkin bir usul olması halinde, aynı özellikleri taşıyan her ürün ve maddenin patent verilmiş buluş konusu usule göre elde edilmiş olduğu kabul edilir. Aksini savunan kişi, bunu ispatla yükümlüdür.” hükmü düzenlenmiştir. Mahkemenin de gerekçeli kararında bilirkişi raporundaki tespitlere yer verdikten sonra, tarafların ürünlerinin üretiminde kullanılan enjeksiyon kalıplarının çalışma yöntemlerinin aynı olup olmadığına dair dosya kapsamında bilgi bulunmadığından davanın reddine karar verildiği açıklanmıştır. 551 Sayılı KHK 84/2 maddesinden anlaşıldığı üzere mahkemece öncelikle, "patent konusunun yeni ürün ve maddelerin elde edilmesine ilişkin" olup olmadığının belirlenmesi, başvuru tarihinde yeni olmayan bir ürün veya maddenin üretim usulüne ilişkin ise davalıya davacı patenti ile koruma altına alınan usulde üretilmediğini ispat imkanı tanınması, patent konusu yeni bir ürün veya madde değilse bu kez davacıya ispat yükü düştüğü gözetilerek, karar verilmesi gerekirken, bu hususta inceleme ve değerlendirme yapılmadan davanın reddine karar verilmesi yerinde olmadığından, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile, asıl davaya yönelik mahkeme kararının kaldırılmasına, dosyanın 551 Sayılı KHK 84/2 maddesi gereğince ispat yükünün hangi tarafa yükleneceği değerlendirilerek yazılı şekilde inceleme yapıldıktan sonra karar verilmek üzere mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir. Davalı-birleşen davada davacı vekilinin, birleşen hükümsüzlük davasına yönelik istinaf sebeplerinin incelenmesinde, mahkemece alınan 28/01/2015 tarihli bilirkişi heyet raporunun, 13/07/2015 tarihli birleştirme kararından önce alındığı ve birleşen dava yönünden inceleme yapılmadığı anlaşılmıştır. Mahkemece alınan 08/09/2017 tarihli bilirkişi heyet raporunda, ise yapılan yenilik ve buluş basamağı incelemesinin usulüne uygun ve denetime elverişli olmadığı, genel bilgilere yer verildiği, yenilik giderici belgelerle karşılaştırmalı inceleme yapılmadığı anlaşılmıştır. Mahkemece hükme esas alınan son bilirkişi raporunda ise, yenilik giderici belgelerden sadece ... patent belgesinin en yakın yenilik giderici delil olarak belirlendiği, ancak karşılaştırmanın denetime elverişli şekilde yapılmadığı gibi, buluş basamağı incelemesinde de bilirkişi heyetinin; "davaya konu Patente en yakın olan ... Nolu 1972 tarihli Amerikan Patenti yenilik unsuru açısından incelendiğinde de görüleceği üzere, 90 derece açılı küresel vananın herhangi bir ek parça kullanmaksızın bir ucu Metal, diğer ucu Plastik birleşmeye Uygun bir şekilde üretilebiliyor olmasının tekniğin bilinen durumuna dahil olmadığını ve yenilik özellikleri içerdiğini ve buluş basamağı kriterini sağladığı kanaatinde olduklarını" açıkladıkları anlaşılmıştır. 551 Sayılı KHK 9 maddesinde buluş basamağı " Buluş ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir." şeklinde açıklanmıştır. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi heyet raporunda, yenilik incelemesinin her bir yenilik giderici belge yönünden ayrı ayrı yapılması gerekirken, denetime elverişli şekilde diğer belgeler karşısında yenilik incelemesinin yapılmaması, buluş basamağı incelemesinde ise patent başvuru tarihinden önce kamuya açıklanan tüm belgelerden, patent konusu buluşa ait üretim usulü ve ürüne ilişkin bilgilerin, teknik uzman yönünden aşikar olup olmadığının denetime elverişli şekilde değerlendirilmemesi nedeniyle, davalı-birleşen davacı vekilinin istinaf isteminin kabulüne karar vermek gerekmiştir. Taraf vekillerinin istinaf başvuruları kabul edilmekle mahkeme kararının kaldırılmasına, dosyanın asıl davada ispat yükünün hangi tarafa düştüğü belirlendikten sonra ispat imkanı tanınması, birleşen davada da, birleşen davanın davacısı tarafından sunulan uzman görüşlerinin ve yenilik giderici olarak sunulan belgelerin incelenerek, hükümsüzlük koşulları yönünden denetime elverişli şekilde rapor alındıktan sonra karar verilmek üzere mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan nedenlerle: 1-Davacı-birleşen davada davalı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE, 2-Davalı-birleşen davada davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE, 3-Bakırköy 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 30.10.2018 tarihli 2014/94 E. - 2018/319 K. sayılı kararının 6100 Sayılı HMK 353/1-a-6 maddesi gereğince KALDIRILMASINA, 4- Dosyanın, Dairemizin kararında işaret edilen hususlarda yargılamaya devam edilmek üzere mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, 5-İstinaf talebi kabul edildiğinden, istinaf peşin harçlarının talepleri halinde taraflara iadesine, 6-İstinaf yargılama giderleri olarak; Davacı-b.davada davalı avansından kullanıldığı anlaşılan; 62,00 TL (posta-teb-müz) masrafının 1/2 oranında 31,00 TL'sinin davalı-b.davacıdan alınarak, davacı-b.davada davalıya verilmesine, 7-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, 8-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 02/12/2021 tarihinde HMK'nın 353/1-a-6 maddesi uyarınca oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.