BAM Hukuk Mahkemeleri Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi 2020/353 Esas 2021/1546 Karar Sayılı İlamı

T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ

T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
20.HUKUK DAİRESİ
...
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
K A R A R

BAŞKAN : ... ...
ÜYE : ... ...
ÜYE : ... ...
KATİP : ... ...

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ANKARA 3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK
MAHKEMESİ
TARİHİ : 28/11/2019
NUMARASI ...

DAVANIN KONUSU : FSEK'na Dayalı Maddi ve Manevi Tazminat

Taraflar arasında görülen davada Ankara 3. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nce verilen 28/11/2019 tarih ve... sayılı kararın Dairemizce incelenmesi davacı ve davalı tarafından istenmiş ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ :Davacı vekili, müvekkilinin, dava dışı iki kişi ile birlikte hazırladığı ....... eser sahiplerinden biri olduğunu, söz konusu eseri uzun bir çalışma sonucu hazırlayarak satışa sunduklarını, baskının kısa bir süre içerisinde tükendiğini, yeni baskı için diğer yayınevleriyle görüşmeler yaptıklarını, bu sırada eserin taratılarak .... sitesine yüklendiği ve ... aracılığıyla indirebildiği bilgisinin kendilerine ulaştığını, .... resmi web sitesi üzerinden kimliği tespit edilmeyen kişilerce eserin taratılarak paylaşıldığını, ayrıca ... ... çalışanı ... tarafından ... ...’ın resmi facebook hesabında, eserin indirilebildiği siteye yönlendiren bağlantıların paylaşıldığını, eseri siteye yükleyen, yüklenmesi talimatını veren, site içeriğini denetlemekle yükümlü olan kişilerin cezalandırılması için suç duyurusunda bulunduklarını, müvekkilinin hak sahibi olduğu eserin çok kısa sürede 1.500’ün üzerinde indirildiğini, ... ... yetkililerini arayarak söz konusu paylaşımların kaldırılmasını istediklerini, bu talep üzerine söz konusu içeriğin kaldırıldığını, buna rağmen zararlarının son bulmadığını, eseri indiren kişilerin indirdikleri eseri başka platformlarda paylaşmalarına engel olamadıklarını, müvekkilinin ve diğer eser sahiplerinin ... ... aracılığıyla kurslar düzenlediğini, bu kurslardan gelir elde ettiklerini ve kurs sonrası katılımcılara setin satışının yapıldığını, paylaşımın ardından bu kursların düzenlenmesinin anlamsız hale geldiğini, eserin sanal ortamda hızlıca paylaşılması nedeniyle yapmayı planladıkları baskıyı durduklarını, eserin izinsiz olarak internet sitesinden sunulmasının, eser sahibinin FSEK 14/1. maddesinde düzenlenen umuma arz ve FSEK 23/1. maddesinde düzenlenen yayma hakkını açıkça ihlal ettiğini ileri sürerek, FSEK'in 68. maddesi uyarınca şimdilik 5.000 TL maddi, 100.000 TL manevi tazminatın haksız fiil tarihinden itibaren işleyecek en yüksek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, hükmün ilanına karar verilmesini talep ve dava etmiş, 31.01.2018 havale tarihli ıslah dilekçesi ile maddi tazminat talebini 39.375,00 TL'ye yükseltmiştir.
Davalı vekili, davanın zamanaşımına uğradığını, ... ...’nin, ... bünyesinde bulunan, özel eğitime ihtiyaç duyan tüm öğrencilerin ne gibi engellerinin bulunduğunu ve engellerinin derecesini belirleyen, eğitim raporları hazırlayan, engellilerin hangi özel eğitim okul türüne gidebileceğini, nasıl bir özel eğitim alacağını ücretsiz olarak tespit eden ve bu hususları raporlaştıran bir kurum olduğunu, bu çalışmalar sırasında telif hakları ilgili hususların farkına varılmadan, tamamen engelli çocukların eğitimi için ve kesinlikle kar amacı gütmeden davacıya ait bir dokümanın yaklaşık 15 saat süreyle ...’a yüklendiğini, okulunda konuşma güçlüğü çeken 37 okuldaki rehber öğretmenlerin faydalanması için ... ...’ın web sitesinde bu dokümanın paylaşım linkinin verildiğini, sonrasında telif durumu fark edilir edilmez dava konusu dokümanın ...’dan kaldırıldığını, aynı şekilde dosyanın ...’daki indirme linkinin adresinin de ... ...’ın web sitesinden çıkarıldığını, dava konusu eserin ... ...’da aslının veya kopyasının bulunmadığını, doküman akışı sağlayan öğretmen ya da velilerden dijital ortamda merkeze ulaştırıldığını, eserin kesinlikle ... ... tarafından taratılmadığını, ... ...’ın resmi sitesinden doküman indirimi yapılmadığını, dava konusu dokümanın 25.01.2017 tarihinde saat 18.00 civarında yayınlandığını ve ertesi gün 26.01.2017 sabahı saat 09.00 civarında kaldırıldığını, yani yaklaşık 15 saat yayında kaldığını, kendilerine göre hiç kimse tarafından indirme eyleminin yapılmadığını, davacının sözünü ettiği facebook adresinin ... İlinin rehber öğretmenleri tarafından oluşturulmuş bir grup olduğunu, bu nedenle müvekkillerinin ilgili facebook sayfasında yapılan paylaşımlardan hukuki bir sorumluluğunun bulunmadığını, eserin davacının ileri sürdüğü gibi 1.500’ün üzerinde indirilmediğini, 1.500 sayısının ....tr adresindeki sayfanın görüntülenme sayısı olduğunu, ... linkinin yer aldığı sayfanın görüntülenme sayısının, materyalin indirilme sayısına denk düşmeyeceğini, kaldı ki materyali içeren dosyanın büyük boyutta olduğunu, cep telefonundan sayfaya erişen kişinin ... sayfasına gitse bile materyali cep telefonuna indiremeyeceğini, ayrıca ... ...’de görev yapmakta olan bir öğretmenin devamlı internet sayfasını denetlediğini, görüntüleme sayısının 1000 kadarının sayfayı sürekli yenileyen ve denetimini yapan öğretmenin bu eylemlerinden kaynaklandığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece, davaya konu ... ...’nin, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında ilim ve edebiyat eseri niteliğinde olduğu, davacı ile dava dışı yazarlar ... ve ...’nın davaya konu eserin birlikte eser sahibi oldukları ve anılan eser üzerinde FSEK kapsamında manevi ve mali haklarının bulunduğu, davaya konu eserin, eser sahiplerince bizzat 11.11.2014 tarihinde fiziki olarak 1.000 adet çoğalttırılarak piyasada satışa sunulduğu, davaya konu eserin ...’na bağlı ... ...’nde çalışan bir rehber öğretmen tarafından “...” adlı internet tabanlı sayısal ortama yüklendiği ve bu sayısal ortama ait linkin ...’na ait "....tr" adlı internet sitesinde 25.01.2017 tarihinde paylaşılması suretiyle, kullanıcıların davaya konu sayısal eser nüshasına yönlendirildiği, söz konusu link paylaşımı ile kullanıcıların söz konusu içeriğe ulaşmasının açıkça amaçlandığı, söz konusu linkin paylaşıldığı internet sitesi sayfasının kullanıcılarca görüntülenme sayısının 1.500 olduğu, anılan linkin davalı tarafın internet sitesinden sonradan kaldırıldığı dosya kapsamından anlaşılmakla birlikte bahse konu linkin ne kadar süre ile davalının internet sitesinde kaldığının dosya kapsamından açık olarak tespitinin mümkün olmadığı, 5651 Sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” hükümleri çerçevesinde davalı tarafın, "....tr" adlı internet sitesinin içerik sağlayıcısı konumunda bulunduğu, bu kapsamda kendi personelince yüklenen içerikten doğrudan sorumluluğunun bulunduğu, davaya konu eserin sayısal kopyasının, ...... adlı internet sitesinde 25.01.2017 tarihinde link verilmek suretiyle kullanıcıların erişimine açılmış olmasının, davacı tarafın hak sahibi olduğu eser üzerindeki FSEK md.14’te tanımını bulan “umuma arz yetkisi” başlıklı manevi hakkı ile mali haklarından FSEK md 25’te tanımlanan “İşaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim hakkı” hakkını ihlal eder nitelikte bir fiil olduğu, ihlale maruz manevi hakkın niteliği ve ihlalin şekli dikkate alındığında davacı tarafın FSEK md. 70/1 kapsamında manevi tazminat isteminin yerinde bulunduğu, ihlale maruz mali hakkın niteliği ve ihlalin şekli dikkate alındığında davacı tarafın FSEK md. 68 kapsamında telif tazminatı talep edebileceği, Türkiye’de yayıncılık piyasasında genel temayüller ile ihlale konu eserin niteliği ve internet ortamında umuma iletiminin gerçekleştirilmiş olduğu mecra, fiilin gerçekleşme biçimi ve bu mecranın niteliği de dikkate alındığında, somut vakıada davacı tarafın talep edebileceği telif tazminatı tutarının 13.125,00 TL olabileceği, FSEK 68. maddesi hükmü kapsamında, davacı tarafın talep edebileceği üç kat telif tazminatı tutarının ise toplam 39.375,00 TL'ye tekabül edeceği, dosya kapsamından, davaya konu esere erişim sağlayan linkin davalı tarafın internet sitesinden kaldırılmış olduğu anlaşıldığından davacı tarafın ref talebinin bu yönüyle konusuz kaldığı, diğer yandan, davacı tarafın FSEK 68. madde hükmü kapsamında telif tazminatı talebinde bulunduğu dikkate alındığında, anılan madde kapsamında takdir edilecek telif tazminatı sonucunda davacı taraf ile davalı taraf arasında varsayımsal sözleşme koşullarının ortaya çıktığı ve mahkemece tazminatın takdiri ile taraflar arasında sözleşme ilişkisi tesis edilmiş gibi bir durum doğacağı, bu bağlamda, FSEK'in 68. maddesi kapsamında talep edilen ve öngörülen tazminat sonucunda, taraflar arasında varsayımsal sözleşme koşullarının gerçekleşmesi nedeniyle davacı tarafın, mahkeme kararının Türkiye’de yayınlanan 3 büyük gazetede masrafları davalıya ait olmak üzere yayınlanması yönündeki talebinin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, 5846 sayılı FSEK 68. madde gereğince hesap edilen 39.375,00 TL telif tazminatı ile 10.000,00 TL manevi tazminatın 25.01.2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan tahsiline, fazlaya dair istemlerin reddine karar verilmiştir.

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacı vekili, e-kitap olarak satışa sunulan bir eserin bedelinin, basılı nüshasının ücretinin %50'si olacağına ilişkin kabulün yersiz olduğunu, öte yandan %15 oranındaki telif ücreti kabulünün de hatalı bulunduğunu, ancak bu oran üzerinden hesaplama yapılacak ise de bu oranın kitabın basılı nüshasının fiyatı üzerinden hesaplanmasının gerektiğini, varsayımsal sözleşme ilişkisi yalnızca tazminat hesaplamasında dikkate alınacağından hükmün ilanı talebinin reddine ilişkin gerekçenin de yerinde olmadığını, takdir edilen manevi tazminatın düşük olduğunu ileri sürerek, ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasını istemiştir.
Davalı vekili, davanın zamanaşımına uğradığını, ... ...... bünyesinde bulunan, maddi ve manevi karşılık gözetmeden çalışmalar yapan bir kurum olduğunu, bu çalışmalar sırasında telif durumu farkına varılmadan, tamamen engelli çocukların eğitimi için ve kesinlikle kar amacı gütmeden böyle bir dokümanın yaklaşık 15 saat süreyle ...’a yüklendiğini, sonrasında telif durumu fark edilir edilmez dava konusu dokümanın ...’dan kaldırıldığını, eserin bir bütün halinde internet ortamına yüklenmediğini, mahkemece savunmaları dikkate alınmadan karar verildiğini, eserin mahkemece 1.500 kez indirildiği kabul edilerek tazminat hesaplandığını ancak bunun hatalı bulunduğunu, manevi tazminata hükmedilmesinin de hukuka aykırı bulunduğunu ileri sürerek, ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

GEREKÇE : Dava, FSEK'in 68. maddesi uyarınca telif tazminatı ile manevi tazminat istemine ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı HMK'nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı, dava konusu eserin sahibinin dava dışı iki kişi ile birlikte davacının olduğu, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 13.12.2018 tarih...sayılı ilamında da açıklandığı üzere birlikte eser sahipliği halinde eser sahiplerinden birinin tek başına tazminat talep etme hakkının olmadığı, bu hakkın ancak diğer eser sahipleri tarafından davacıya verilecek bir muvafakatname ile ya da eser sahipleri arasındaki adi ortaklık ilişkisini temsil etmek üzere atanacak bir temsilci tarafından kullanılabileceği, somut olayda da bu yöndeki Dairemiz kaldırma kararı üzerine dava dışı diğer eser sahiplerinin davacıya muvafakatname verdikleri, davacının birlikte eser sahibi olduğu eserin, ...’na bağlı ... ...’nde çalışan bir rehber öğretmen tarafından ..... adlı internet tabanlı sayısal ortama yüklendiği ve bu sayısal ortama ait linkin ....... adlı internet sitesinde 25.01.2017 tarihinde paylaşılması suretiyle, kullanıcıların davaya konu sayısal eser nüshasına yönlendirildiği, bu eylemin davacının eser sahipliğinden kaynaklanan umuma arz manevi hakkı ile umuma iletim mali hakkını ihlal ettiği, davalının kar amacı gütmeden hareket etmesinin de eylemi hukuka uygun hale getirmediği, dosya kapsamından eserin kaç kez indirildiğinin anlaşılamadığı, bununla birlikte sayfanın 1.500 kez görüntülendiği, sayfanın görüntülenmesi ve linkin tıklanması ile birlikte linkte yüklü olan sayısal eser nüshası veya içeriğin internet kullanıcılarının bilgisayarının ön belleğine kopyalandığı, dolayısıyla söz konusu internet sayfasını ziyaret eden kullanıcıların bir an olsun bilinçli olarak indirme işlemi yapmamış oldukları farzedilse dahi linkin tıklanması ile birlikte sayısal eser nüshalarının internet kullanıcılarının bilgisayarına kopyalandığının kabulünün gerektiği, bu nedenle mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda eserin 1.500 kez indirildiğinin kabulü ile yapılan hesaplamada bir isabetsizlik olmadığı, öte yandan eserin rayiç bedelinin de usulüne ve yayıncılık sektöründeki teamüllere uygun biçimde tespit edildiği, davanın FSEK'in 68. maddesine dayalı olması karşısında 10 yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğu ve dava tarihi itibariyle bu sürenin geçmediği, bu tür davalarda taraflar arasında farazi sözleşme ilişkisi kurulduğundan hükmün ilanına yönelik talebin reddedilmesinde de bir isabetsizlik olmadığı, mahkemece takdir edilen manevi tazminatın somut olayın özelliklerine ve hakkaniyete uygun olduğu anlaşılmakla, davacı ve davalı vekillerinin istinaf başvurularının esas yönünden reddine dair hüküm kurmak gerekmiştir.

HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda belirtildiği üzere;
1-Davacı ve davalı vekillerinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2-Davacıdan alınması gereken 59,30 TL maktu istinaf karar ve ilam harcından, davacı tarafından istinaf başvurusunda yatırılan 54,40 TL istinaf karar ve ilam harcının mahsubu ile bakiye 4,90 TL'nin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Davalı kurum harçtan muaf olduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
4-İstinaf aşamasında taraflar tarafından yapılan yargılama giderlerinin taraflar üzerinde bırakılmasına,
5-İstinaf aşamasında duruşma açılmadığından taraflar lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliği ile 02/12/2021 tarihinde HMK 361. maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Yargıtay temyiz yolu açık olmak üzere karar verildi.

GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 27/12/2021
....