BAM Hukuk Mahkemeleri Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi 2020/349 Esas 2021/1545 Karar Sayılı İlamı

T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ
....
T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
20.HUKUK DAİRESİ

....
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
K A R A R
...

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ANKARA 3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK
MAHKEMESİ
TARİHİ : 12/12/2019
NUMARASI ...

DAVANIN KONUSU : FSEK'e Dayalı Tazminat

Taraflar arasında görülen davada Ankara 3. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nce verilen 12/12/2019 tarih ve ..... sayılı kararın Dairemizce incelenmesi taraflarca istenmiş ve istinaf dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ :Davacı vekili, müvekkili şirketin Kahramanmaraş ... 20. Bölge Müdürlüğü tarafından ihaleye çıkartılmış olan "...... ve İhaleye esas dokümanların hazırlanması işi" ihalesine katılıp kazandığını, idare ile müvekkili arasında buna ilişkin hizmet sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşme ve ilgili ihaleye ait projelerin hazırlanarak 12.03.2014 tarihinde Kahramanmaraş ... 20. Bölge Müdürlüğüne teslim edildiğini, müvekkilinin teslim ettiği projeler ile projelere ait sayısal uygulama çizimlerinin bulunduğu CD’nin 16.12.2014 tarihinde tasdik edilmek üzere ... Genel Müdürlüğüne gönderildiğini, müvekkilinin teslim ettiği projelerin, Kahramanmaraş ... 20. Bölge Müdürlüğü tarafından diğer davalı ... Belediyesine 7 adet lojman binası yapılması karşılığında sözleşme ile verildiğini, Kahramanmaraş ... Belediyesinin üstlendiği bu iş için ihale yaptığını ve ihaleyi kazanan dava dışı şirket ile anılan davalı arasında 09.04.2015 tarihinde sözleşme imzalandığını, işin 17.04.2015 tarihinde başlanarak 180 günde bitirildiğini, müvekkilinin bu ihlalden Ankara 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde açmış olduğu ..... sayılı dosyada yapılan bilirkişi incelemesi ve internetten yaptığı araştırmalar neticesinde haberdar olduğunu, bunun üzerine davalılara ihtarname gönderdiğini, davalıların ihtarnamelere verdikleri cevapların sorumluluktan kaçmaya yönelik bulunduğunu, hukuka aykırı olarak müvekkiline ait projenin kullanıldığı inşaatın önündeki tabelalarda, proje/eser sahibi olarak müvekkilinin isminin yazması gerekirken yazılmadığını, oysa müvekkiline ait projenin birebir uygulandığını, müvekkiline ait mimari projenin kopyalanarak izinsiz ve bedeli ödenmeden uygulanmasının 5846 sayılı Kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek, projenin müvekkiline ait olduğunun tabelada ilanına, FSEK 68. maddesi uyarınca 263.001,00 TL’nin ihlal tarihinden itibaren ticari faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili, davanın yetkisiz mahkemede açıldığını, ... 20. Bölge Müdürlüğü ile müvekkili arasında yapılan protokolde, ... tarafından verilecek projeye uygun olarak binaların yapılmasının kararlaştırıldığını, proje konusunda müvekkilinin herhangi bir tasarrufunun bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili, davanın zaman aşımına uğradığını, davacının 30.12.2014 tarihinde Adıyaman 203. Şube Tesisleri projesinin bir kısmı olan 5 takım projeyi, 21.12.2015 tarihinde ise aynı proje kapsamında 3 takım projeyi Kahramanmaraş ... 20. Bölge Müdürlüğüne sunarak projenin tamamlandığını ve kabulünün yapılmasını talep ettiğini, projelerin kopyalandığını iddia ettiği ... 20. Bölge Müdürlüğü Lojman tesisleri yaptırılmasına ilişkin olarak ... 20. Bölge Müdürlüğü ile ... Belediye Başkanlığı arasındaki protokolün ise 24.12.2014 tarihinde imzalandığını, dolayısıyla kopyalandığı iddia edilen projenin daha eski tarihli olduğunu, Ankara 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde . sayılı dosya ile açılan davanın konusu ile huzurdaki davanın konusunun aynı bulunduğunu, derdestlik nedeniyle davanın reddinin, aksi halde ise davaların birleştirilmesinin gerektiğini, davacının, müvekkilinden herhangi bir alacağının olmadığını, 24.09.2013 tarihinde yayımlanan hizmet işleri genel şartnamesinin fikri ve sınai mülkiyete konu olan hususlar başlıklı 14. maddesinde; yüklenici tarafından üstlenilen hizmetin konusu olan veya hizmetin ifası sırasında meydana getirilen ürünler üzerindeki fikri ve sınai hakların yürürlükteki mevzuatın emredici hükümleri saklı kalmak kaydıyla münhasıran idareye ait olacağının belirtildiğini, söz konusu şartnamenin yükleniciyi bağlayacağının taraflar arasındaki sözleşmede açıkça yazdığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece, dava konusu..... Genel Müdürlüğü, Kahramanmaraş 20.Bölge Müdürlüğü,....... Projesinin ve Kahramanmaraş ili Dulkadiroğlu İlçesi ... lojmanları mimari tatbikat projesinin, 5846 sayılı Kanun kapsamında ilim ve edebiyat eseri niteliğinde bulunduğu, eser sahibinin davacı olduğu, davacı tarafın eser üzerinde FSEK’ten doğan manevi ve mali hakları tasarruf yetkisinin bulunduğu, davaya konu mimari projenin, davacı hak sahibinden izin alınmaksızın, davalı idare tarafından kullanılması şeklinde ortaya çıkan fiilin, davacı hak sahibinin FSEK'in 22. maddesinde düzenlenen "çoğaltma" hakkını ihlal ettiği, dava konusu mimari projenin lisans bedelinin 20.705,00 TL olarak belirlendiği, 5846 sayılı FSEK'in 68. maddesi uyarınca 3 katının 62.115,00 TL olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, dava konusu olan davalı ... Belediyesi tarafından ...... sayılı ile ihale ilanı verilen Kahramanmaraş ..... işinde kullanılan mimari uygulama projesinin davacıya ait olduğunun tespitine, inşaat tabelasında mimari uygulama projesinin davacıya ait olduğunun yazılmasına, FSEK'in 68/1 maddesi uyarınca 62.115,00 TL telif tazminatının dava tarihinden işleyecek ticari faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya dair istemlerin reddine karar verilmiştir.

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacı vekili, müvekkilinin sadece çoğaltma hakkının değil işleme hakkının da ihlal edildiğini, gerekçeli kararda ise sadece çoğaltma hakkının ihlal edildiğinin belirtildiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunda 5 tekrar 1058 m² ve 2 tekrar 993 m² olarak hesaplama yapılması gereken proje bedelinde hesapların, projenin bütün aşamaları yok sayılarak sadece uygulama projesi aşaması üzerinden yapıldığını, mahkemece de bu yöndeki itirazlarının dikkate alınmadığını, sonuç olarak hükme esas alınan bilirkişi raporunda tüm projenin sadece %30’unu oluşturan uygulama projeleri aşaması hesaplanarak diğer aşamaların gözardı edildiğini, bu suretle rayiç bedelin yanlış ve eksik hesaplandığını, talepleri gibi hükmedilen tazminat tutarına ihlal tarihinden değil dava tarihinden itibaren faiz işletilmesinin de doğru olmadığını ileri sürerek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
Davalı Belediye Başkanlığı vekili, davacının mimari uygulama projesi üzerindeki haklarının diğer davalıya devredilmesini eserden kaynaklanan hakların devri olarak değerlendirilemeyeceği yönündeki mahkeme tespitinin hukuka aykırı olduğunu, müvekkili ile diğer davalı arasındaki sözleşmeye göre dava konusu projenin kendilerine ait olmadığını, dava konusu projenin inşa edilen yapı ile eşleşmediğini, davacının müellifi olduğu proje ile ihaleye konu projenin farklı olduğunu, mahkeme hükmünün açık olmadığını, hüküm altına alınan tazminatın davalılardan müteselsilen mi yoksa eşit olarak mı alınacağına dair bir açıklığın bulunmadığını ileri sürerek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili, kopyalanarak başka bir işte kullanıldığı iddia olunan davacıya ait projenin, müvekkili ile diğer davalı arasında imzalanan protokolden sonra tasdike sunulan bir proje olduğunu, buna göre müvekkili ile diğer davalı arasındaki protokolün imzalandığı 24.12.2014 tarihi itibariyle Adıyaman 203. Şube tesisleri projesinin kabulünün yapılmadığı ve projenin davacıya ait olduğuna dair resmi hiçbir dayanağın bulunmadığını, davacı ile müvekkili arasında imzalanan sözleşmeye esas hizmet işleri genel şartnamesinin 14. maddesi uyarınca ilgili mimari projenin haklarının müvekkiline devredildiğini, davacının müellifi olduğu proje ile dava konusu projenin farklı bulunduğu ileri sürerek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

GEREKÇE :1- Dava, FSEK'e dayalı tazminat istemine ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı HMK'nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı, Ankara 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin .... sayılı dosyasında görülen davanın konusunun farklı olduğu, bu nedenle eldeki dava yönünden derdestlik dava şartının bulunmadığı, davacıya ait ilim ve edebiyat eseri niteliğindeki mimari projenin, davalılar arasındaki sözleşmeye göre inşa edilen yapılarda uygulanmasının, FSEK'in 22. maddesi kapsamında davacının çoğaltma hakkının ihlali niteliğinde bulunduğu, davacının çoğaltma hakkının FSEK'in 52. maddesine uygun biçimde davalılara devredildiğinin ispat edilemediği, somut olayda işleme hakkının ihlalinden söz edilemeyeceği, söz konusu yapılar davalı Belediye tarafından inşa edildiğinden, anılan davalının projenin kendilerine ait olmadığı yönündeki savunmasının yerinde görülmediği, davalılarca uygulanan projenin, davacıya ait projenin kopyası olduğu içinde mimar bilirkişinin de bulunduğu bilirkişi heyetince hazırlanan raporda açıklandığı, söz konusu rapor hüküm kurmaya ve denetime elverişli olduğundan, davalıların bu yöne ilişkin istinaf itirazlarının da yerinde olmadığı, her ne kadar davalı ... Genel Müdürlüğü tarafından, davacıya ait projenin, diğer davalı ile arasında imzalanan protokolden sonra tasdike sunulan bir proje olduğu savunulmuş ise de davalı savunmasında geçen 21.12.2015 tarihinin, kesin kabul talep tarihi olduğu, oysa davacı projesinin 12.03.2014 tarihinde davalı ... Genel Müdürlüğüne teslim edildiği, dolayısıyla bu savunmanın da yerinde görülmediği, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davaya konu projenin tüm aşamaları incelenerek rayiç bedelin belirlendiği ve bu bedelin hüküm altına alınmasında bir isabetsizlik olmadığı, mahkemece taleple bağlı kalınarak davalıların müteselsilen sorumluluklarına karar verilmediği, bu yönden de bir hukuka aykırılık olmadığı anlaşılmakla, davalı ... ..... Başkanlığı vekilinin tüm, davacı vekili ile davalı ... Genel Müdürlüğü vekilinin ise aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair istinaf itirazlarının esas yönünden reddine dair hüküm kurmak gerekmiştir.
2-Davacı tarafça, FSEK'in 68. maddesi uyarınca 263.001,00 TL'nin ihlal tarihinden itibaren faizi ile birlikte tahsili talep edilmiş olup, ilk derece mahkemesince ise gerekçesi de gösterilmeksizin dava tarihinden itibaren faize hükmedilmiştir. Oysa, davalıların eylemi esasen haksız fiil niteliğinde bulunduğundan ve haksız fiilin gerçekleştiği tarihte temerrüte düşüldüğünden, bu tarihten itibaren faiz talep edilmesi mümkündür. Davacı tarafça da ihlal tarihinden itibaren faiz talep edilmiş ise de davacı tarafından davalılara gönderilen ve 5 iş günü atıfet mehli tanınan ihtarname ile dilekçesinin, davalı ... Belediye Başkanlığına 13.06.2018 tarihinde, davalı ... Genel Müdürlüğü 'ne ise 21.06.2018 tarihinde tebliğ edildiği dosya kapsamından anlaşılmış olup, buna göre davalı Belediye yönünden 5 iş gününün sonu olan 21.06.2018, davalı ... Genel Müdürlüğü yönünden ise 29.06.2018 tarihinden itibaren hüküm altına alınan tazminata faiz işletilmesi gerekirken, yazılı şekilde dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesi doğru olmamış, davacı vekilinin bu yöne ilişkin istinaf itirazı haklı bulunmuştur.
Davalı ... Genel Müdürlüğü yönünden ise, 6200 sayılı Kanun'un, 7139 sayılı Kanun'la değişik 49. maddesi uyarınca ... 492 sayılı Harçlar Kanunu'na göre alınan harçlardan muaf olmasına karşın, mahkemece anılan davalı aleyhine harca hükmedilmesi doğru olmamış, davalı ... Genel Müdürlüğü vekilinin istinaf itirazı üzerine bu husus resen dikkate alınmış ve bu yönden de ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması gerekmiştir.
Her ne kadar Dairemizce ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulması gerekmişse de, ilk derece mahkemesi kararının esasına ilişkin bir değişiklik yapılmayıp, sadece faizin başlangıç tarihi ve harca ilişkin kısım için yeniden hüküm kurulduğundan, ilk derece mahkemesinin kararının verildiği tarihte geçerli bulunan harç ve vekalet ücreti tutarları dikkate alınmıştır.

HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda belirtildiği üzere;
1-Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... Başkanlığı vekilinin tüm, davacı ile diğer davalı ... Genel Müdürlüğü vekilinin sair istinaf itirazlarının HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,

2-Yukarıda (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı ve davalı ... vekillerinin istinaf başvurularının HMK'nın 353/1-b-2 maddesi gereğince kabulü ile Ankara 3. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi'nce verilen 12/12/2019 gün ve ..... sayılı kararın KALDIRILMASINA,
3-Davanın KISMEN KABULÜ ile davalı ... Belediyesi tarafından Kahramanmaraş ... ....işinde kullanılan mimari uygulama projesinin davacıya ait olduğunun tespitine, inşaat tabelasında mimari uygulama projesinin davacıya ait olduğunun yazılmasına,
4-FSEK'in 68/1 maddesi uyarınca 62.115,00.TL telif tazminatının, davalı ... Belediye Başkanlığı yönünden 21.06.2018, davalı ... Genel Müdürlüğü yönünden ise 29.06.2018 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
5-Fazlaya dair istemlerin reddine,
6-Harçlar Kanunu'na göre alınması gereken 4.243,07.TL nispi karar ve ilam harcından, peşin harç olarak alınan 35,90.TL'nin mahsubu ile bakiye 4.207,17.TL'nin davalı ... Belediye Başkanlığı'ndan tahsili ile Hazineye irat kaydına,
7-Davacı kendisini vekille temsil ettirmiş olduğundan, ilk derece mahkemesi karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT hükümlerine göre belirlenen kabul edilen telif tazminat talebi yönünden 7.182,65.TL, diğer maddi istemler yönünden 3.931,00.TL olmak üzere toplam 11.113,65 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
8-Davalılar kendilerini vekille temsil ettirmiş olduğundan, ilk derece mahkemesi karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT hükümlerine göre belirlenen reddolunan telif tazminat yönünden 18.003,16 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
9-Davacı tarafından tarafından ilk derece mahkemesinde yapılan 1.800,00.TL bilirkişi ücreti, 313,10.TL tebligat ve posta gideri, istinaf aşamasında yapılan 65,50.TL tebligat ve posta giderinden oluşan toplam 2.178,60.TL yargılama giderinden davanın kabul ret oranına göre takdiren 654,03.TL'nin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
10-Davacı tarafından peşin harç olarak yatırılan 71,80 TL harcın, davalı ... Belediye Başkanlığı'ndan tahsili ile davacıya verilmesine,
11-Davalı ... Belediye Başkanlığı tarafından yapılan yargılama giderlerinin uhdesinde bırakılmasına,
12-Davalı ... tarafından ilk derece yargılamasında ve istinaf aşamasında yapılan herhangi bir gider bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
13-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re'sen taraflara iadesine (HMK m.333),
14-Davacıdan peşin olarak alınan 54,40.TL maktu istinaf karar ve ilam harcının, karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
15-Davalı ... Belediye Başkanlığı'ndan alınması gereken 4.243,07.TL nispi istinaf karar ve ilam harcından, davalıdan peşin olarak alınan 1.062,00.TL harcın mahsubu ile bakiye 3.181,07.TL'nin anılan davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
16-Davalı ... Genel Müdürlüğü harçtan muaf olduğundan, bu davalı yönünden istinaf karar ve ilam harcı hususunda karar verilmesine yer olmadığına,
17-İstinaf aşamasında duruşma açılmadığından taraflar lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliği ile 02/12/2021 tarihinde HMK 361. maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde temyiz yolu açık olmak üzere karar verildi.

GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 27/12/2021


...
Bu belge 5070 sayılı Yasa hükümlerine göre elektronik olarak imzalanmıştır.