Danıştay 8. Daire 2019/286 Esas 2021/2013 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/286
Karar No : 2021/2013

Temyiz İsteminde Bulunanlar : 1- (Davacı) ...
Vekili : Av. ...
2- (Davalı) ... Valiliği
Vekili : Av. ...

İstemin Özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca taraflarca karşılıklı olarak temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : ...
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, davacının Samsun ili, ... ilçesi, ... köyünün isminin İnözü olarak değişirilmesi talebiyle yaptığı Samsun Valiliği'ne 09.11.2009 tarihinde yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, köy adlarının değiştirilmesinin İçişleri Bakanlığı’nın yetkisinde bulunması nedeniyle bu husustaki davacı talebinin yetkisiz makam olan davalı Samsun Valiliği tarafından reddedilmesi işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmiştir.
Anayasanın 40. maddesinde "Devlet, işlemlerinde ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır" kuralı; "Dilekçe Hakkını" düzenleyen 74. maddesinde ise "kendileriyle ilgili başvurmalarının sonucu gecikmeksizin, dilekçe sahiplerini yazılı olarak bildirilir" kuralı yer almıştır.
5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'nun 2. maddesinde, "İl, ilçe ve bucak kurulması, kaldırılması, adlarının, bağlılıklarının, merkez ve sınırlarının belirtilmesi ve değiştirilmesi aşağıda gösterilen şekilde yapılır:
A) İl ve ilçe kurulması, kaldırılması, merkezlerinin belirtilmesi, adlarının değiştirilmesi, bir ilçenin başka bir il'e bağlanması kanun ile;
B) Bucak kurulması, kaldırılması, merkezinin belirtilmesi, il ilçe ve bucak sınırlarının ve bucak adlarının değiştirilmesi bir köyün veya kasabanın veya bucağın başka bir il ve ilçeye bağlanması, mühim mevki ve tabii arazi adlarının değiştirilmesi Cumhurbaşkanı onayı ile;
C) Yeniden köy kurulması veya yerinin değiştirilmesi Bayındırlık ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlıklarının mütalaası alınmak suretiyle;
Ç) Köy ve kasabaların aynı ilçe içinde bir bucaktan başka bir bucağa bağlanması, köy adlarının değiştirilmesi, köylerin birleştirilmesi ve ayrılması, bir köy, mahalle veya semtin o köyden ayrılıp başka bir köy ile birleştirilmesi İçişleri Bakanlığının tasvibiyle yapılır.
D) (Değişik: 11/5/1959-7267/1 md.) Kaza kurulmasında ve kaldırılmasında, bir kazanın başkabir vilayete bağlanmasında ve merkezinin belirtilmesinde, sınırlarının değiştirilmesinde ve (B, C, Ç) fıkralarında yazılı hallerde ilgili vilayetler idare heyetleriyle umumi meclislerinin mütalaaları alınır.
E) İllere, ilçelere, bucaklara, merkez yapılan şehir, kasaba veya köyün adı verilir. Şu Kadar ki, bunların coğrafi veya tarihi bir sanı varsa o da isim olarak verilebilir.'' hükmüne yer verilmiştir.
5442 sayılı Kanunun 9. maddesi valilerin hukuki durumları, görev ve yetkilerini maddeler halinde düzenlemiş olup; bu kurula göre valinin ilin genel idaresinden sorumlu olduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve görevleri hakkında Kanununun 9. maddesi uyarınca İller İdaresi Genel Müdürlüğünün görevleri arasında köy adlerinin değiştirilmesine dair işlemleri yürütmek de bulunmaktadır.
3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun'un "Gönderilen Makamda Hata" başlıklı 5. maddesinde, "Dilekçe, konusuyla ilgili olmayan bir idari makama verilmesi durumunda, bu makam tarafından yetkili idari makama gönderilir ve ayrıca dilekçe sahibine de bilgi verilir." denilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, Samsun ili, Bafra ilçesi, İnözükoşaca köyü doğumlu olan davacı tarafından, 09.11.2009 tarihinde Samsun Valiliği’ne yapılan başvuruda, köyünün asıl adının İnözü olduğu, İnözükoşaca köyünün telaffuzunun zor ve Türkçe dil kurallarına aykırı olduğu, halk arasında da İnözü olarak bilindiği iddialarıyla isminin İnözü olarak değiştirilmesinin istendiği, davalı idarenin bu başvuruya cevap vermemesi üzerine oluşan zımni ret işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İl idaresinin başı olan vali, iller yetki genişliği esasına dayandığından ilde devletin temsilcisi olup, aynı zamanda tek tek her bir bakanlığın da temsilcisi olup, İçişleri Bakanlığının yetkisinde olan dava konusu işlem için Valiliğe yapılan başvuru yetkisiz makama yapılmış sayılmayacağı açıktır. Öte yandan 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun 5. maddesi gereği de dilekçenin valilik tarafından ilgili makama tevdi etmesi ve bu durumdan başvurusu yapana da bilgi vermesi hukuk devletinin gereğidir.
Bu itibarla, işin esası incelenerek karar verilmesi gerekirken yetkisiz makama başvuru yapıldığından bahisle davayı reddeden idare mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 01/04/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.