Danıştay 9. Daire 2020/6301 Esas 2021/2457 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2020/6301
Karar No : 2021/2457

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av….

KARŞI TARAF (DAVACI) : …İnşaat Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av….

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı tarafından, … Vergi Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı uyarınca iadesi gereken 998.890,14-TL alacaktan, …, … ve ... İcra Müdürlükleri hesabına ve Seğmenler Vergi Dairesi Müdürlüğü hesabına mahsuben yapılan ödemelere ilişkin işlemin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; olayda, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 28. maddesinin 1. bendi gereği gecikmeksizin işlem tesis etmesi gereken davalının, Mahkeme kararı ile hukuka aykırı olarak tahsil ettiği sabit olunan 998.890,14-TL alacaktan, davacının borcu bulunduğundan bahisle kesinti yaparak iadeyi gerçekleştirdiği, bunun anılan Kanun maddesinin amacına aykırı olduğu, Mahkeme kararlarının hiçbir suretle değiştirilmeden yerine getirilmesinin Anayasa'da zorunluluk olarak belirtildiği ve her kamu görevi üstlenen kamu kurumunun bu zorunluluğa hukuk devleti ilkesi gereği uymak zorunda olduğu, bu nedenle dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu vergi mahkemesi kararının gerekçesi ve dayandığı hukuki ve kanuni nedenlerin uygun görüldüğü, davalının istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların kararın kaldırılmasını sağlayacak durumda bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusu reddedilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler doğrultusunda kararın yeniden değerlendirilmesi gerektiği belirtilerek kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK ...'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:
Davacı şirket ile Ankara Sanayi Odası II Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu arasında imzalanan, Ankara II Organize Sanayi Bölgesi Parsel Tesviye İşi Sözleşmesine ilişkin damga vergisinin ödenmediğinden bahisle takdir komisyonu kararına dayanılarak 2006/Ocak dönemine ilişkin olarak tarh edilen damga vergisi ile kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemiyle açılan davanın … Vergi Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla reddedilmesi üzerine 2 nolu ihbarname ve ödeme emrinin sırasıyla düzenlenip davacıya tebliğ edildiği, ödeme emrine ilişkin borcunun ödenmemesi neticesinde davacının Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 11.Bölge Müdürlüğünden alacağı olan hakediş bedellerine haciz uygulanıp 998.890,14-TL'nin davalı idarece 24/05/2013 tarihinde tahsil edildiği, davacı tarafından yapılan temyiz başvurusu sonucunda anılan kararın Danıştay Dokuzuncu Dairesi'nin 06/03/2014 tarih ve E:2013/2631, K:2014/827 sayılı kararıyla bozulduğu, bozma kararı sonrası dosya yeniden incelenerek … Vergi Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın kabulüne ve damga vergisi ve cezasının kaldırılmasına karar verilmiştir ve 08/12/2015 tarihinde davalıya tebliğ edilmiştir.
Davacı tarafından, kabule ilişkin bu mahkeme kararı uyarınca tahsil edilen 998.890,14-TL'nin yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle 23/03/2016 tarihinde davalıya başvuru yapılmış, ancak bu başvuruya davalı tarafından cevap verilmemiştir. Davalı idarece, … numaralı düzeltme fişine dayalı olarak ….yevmiye numarasıyla muhasebe emanet kaydına alınan 998.890,14-TL'nin 286.364,53-TL'si vergi borcuna mahsup edilmiş, …,.. ve …İcra Müdürlükleri'nin haciz bildirimlerine istinaden toplam 75.893,02-TL bu müdürlüklerin hesabına, davacının noter tasdikli temlik tasdiknamesine istinaden 500.000-TL …Danışmanlık Denetim Sistemi Şirketi'nin hesabına, kalan 136.632,59-TL ise davacının kendi hesabına gönderilmiştir.
Davacı tarafından, mahkeme kararının eksik yerine getirildiği, mahsup yapılmaksızın iadeye konu tutarın yasal faiziyle birlikte iade edilmesi gerektiği talebiyle 12/12/2016 tarihinde yapılan başvuruya idare tarafından altmış gün içinde cevap verilmemesi üzerine başvurunun zımnen reddine dair bu işlemin iptali istemiyle açılan dava, … Vergi Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, … sayılı kararıyla kabul edilmiş, zımni ret işlemi iptal edilmiştir. Bu karara karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunun "… Vergi Mahkemesi'nin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının yerine getirilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair işlem ile emanet hesabına alınan tutardan …., …. ve … İcra Müdürlükleri hesabına mahsuben yapılan ödemelere ilişkin işlem olmak üzere, hukuka uygunlukları biribirinden bağımsız olarak denetlenecek iki ayrı işlem bulunduğu, 2577 sayılı Kanunun yukarıda anılan 5/1 maddesi uyarınca tek dilekçe ile idari davaya konu edilebilecek nitelik taşımayan işlemlere karşı açılan davada dilekçenin reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasının incelenmesinde usule uyarlık görülmediği" gerekçesiyle … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesi'nin … ve E:…, K:… sayılı kararıyla kabulüne, mahkeme kararının kaldırılmasına ve dosyanın, dava dilekçesinin reddine karar verilmek üzere Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilmiştir.
Bunun üzerine, … Vergi Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla "… Vergi Mahkemesi'nin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının gereği iadesi gereken 998.890,14-TL alacağa temlik işlemi uygulandıktan sonra kalan kısmının yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle yapılan … tarihli … sayılı başvurunun reddine dair işlem için ayrı bir dava, emanet hesabına alınan tutardan …., …. ve … İcra Müdürlükleri hesabına mahsuben yapılan ödemelere ilişkin işlemin iptali için ayrı bir dava olmak üzere toplam iki ayrı dava açılması gerektiği" gerekçesiyle dava dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
Bu karar sonrası, … Vergi Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı uyarınca iadesi gereken 998.890,14-TL alacaktan, …, … ve … İcra Müdürlükleri hesabına ve Seğmenler Vergi Dairesi Müdürlüğü hesabına mahsuben yapılan ödemelere ilişkin işlemin iptali istemiyle görülmekteki davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Kararların sonuçları" başlıklı 28. maddesinin birinci fıkrasında Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yer verilen maddenin değerlendirilmesinden, idari yargı mercilerince verilen kararlar gereği bir tutarın iade edilmesi gereken hallerde, idare tarafından davacıya bu tutarın ne şekilde iade edileceğine ilişkin bir kısıtlama öngörülmediği anlaşılmaktadır.
Özel ve kamu alacaklarının korunması amacıyla çeşitli kanunlarda öngörülen müesseseler aracılığıyla bu kanunlardan kaynaklanan davacılara ait borçların, kamu ve özel sektöründeki alacaklarından tahsil edilmesi amaçlanmıştır. Bu yasal zorunluluklardan dolayı, yargı kararı uyarınca iadesi gereken tutarlardan kesinti yapılarak idarelerce iade işlemi gerçekleştirilmektedir. Bu kesintinin kaynağı, icra müdürlüklerince düzenlenen bir haciz ihbarnamesi veya kamu idaresine olan muaccel borçları sebebiyle yapılan bir mahsup işlemi de olabilmektedir. Bu hallerde, yargı kararı uyarınca iade edilecek tutarın tamamının davacılara ödenmesi zorunlu olmayıp kanuni mecburiyetler nedeniyle yapılacak kesintiler yargı kararının yerine getirilmemesi şeklinde değerlendirilemeyecektir.
Olayda, davalı idarece emanet kaydına alınan 998.890,14-TL'nin, bir kısmının davacının vergi borcuna mahsup edilmesinin, bir kısmının icra müdürlüklerinin hesabına, bir kısmının davacının noter tasdikli temliknamesine istinaden başka bir şirketin hesabına, kalan tutarın da davacının hesabına aktarılmasının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 28. maddesi uyarınca vergi mahkemesi kararının yerine getirilmediği şeklinde değerlendirilemeyeceğinden, yapılan kesinti işlemleri yönünden hukuki denetim yapılarak bir karar verilmesi gerekmektedir. Bu husus gözetilmeksizin davayı kabul eden Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunu reddine ilişkin verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesi … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine , 01/04/2021 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.


(X) KARŞI OY: Temyiz isteminin reddi ile usul ve hukuka uygun Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği oyuyla karara katılmıyorum.