Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2021/8276 Esas 2022/203 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
YARGITAY KARARI
Davacı, davalının emniyet müdürü olduğunu, bilimsel çalışmalar yapmak üzere yurtdışına gönderildiğini, eğitimini süresinde tamamlamadığını, yapılan masrafların iadesi gerektiğini ileri sürerek 157.054 ABD doları karşılığı 234.246,07 TL’nin 21.08.2009 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte davalıdan tahsilini istemiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece Ankara mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle verdiği yetkisizlik kararı davalı tarafın temyizi üzerine Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 23/03/2017 tarihli 2017/3704-2017/3802 sayılı kararıyla, davalının yetki itirazında bulunmadığı belirtilerek işin esası incelenerek sonucuna uygun bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmuş,bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın reddine dair verilen karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, ABD’de doktora eğitimine gönderilen davalının Yurtdışına Gönderilen Kamu Personeline Mahsus Yüklenme Senedi ve Muteber İmzalı Kefalet Senedinin 7. maddesine aykırı davrandığı iddiasına dayalı yurtdışı öğrenim giderlerinin davalıdan tahsili istemine ilişkindir.
Somut olayda;davalı, davacı Kurum tarafından 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 78, 79 ve 80. maddeleri doğrultusunda ABD Nebraska Üniversitesinde kriminoloji alanında 26/08/2003-25/08/2005 tarihleri arasında master eğitimi almak üzere içişleri bakanı onayı ile yurtdışı eğitim programına gönderilmiş,20/06/2005 tarihli genel müdür onayı ile doktora eğitimine devam etmesine teminen eğitim süresi 21.08.2007 tarihine kadar 2 yıl uzatılmış , 24/08/2007 tarihli bakan onayı ile 21/08/2008 tarihine kadar 1 yıl uzatıldığı anlaşılmış,bu süre içerisinde eğitimini tamamlayamadığından 04/09/2008 tarihli bakan onayı ile 21/08/2009 tarihine kadar 1 yıl daha eğitim süresinin uzatıldığı anlaşılmıştır.
Davalı belirlenen süre içerisinde doktora tezini hazırlamadığından taahhüt senedinin 7. maddesine yurtdışı doktora eğitimi için yapılan harcamalar davalıdan istenmiştir.
Mahkemece,dosya kapsamından davacının bakanlık onayı ile master eğitimine gönderildiği, genel müdürlük onayı ile görev süresinin 2 yıl daha uzatılarak doktora eğitimine devam ettiği, daha sonra bu sürenin 1 yıl daha uzatıldığı,süresinde doktora diplomasını teslim etmediği, Yetiştirilmek Amacıyla Yurt dışına Gönderilecek Memurlar Hakkındaki Yönetmelik hükümleri gereğince hangi hallerin başarısızlık hali olarak sayılabileceğine ilişkin düzenlemenin yer almadığı, davacı idarenin kanun ve yönetmelik hükümleri ile belirlenemeyen bir hususta personelden taahhüt alamayacağı,
yapılan yüklenme senedinin geçerli olmadığı,yüklenme senedine aykırı davranıldığında senet hükümlerinin 6.maddesinin uygulama alanı bulduğunu davalının sadece belirtilen süre içerisinde diplomasını teslim etmemesi halinin ilgili yönetmelik hükümleri gereğince başarısızlık hali sayılamayacağı ilgili Yönetmeliğin 23.maddesi ve 657 sayılı Yasanın ek maddesi gereği davalıdan masrafların istirdadı hakkını doğurmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dosya kapsamına göre,davalı verilen ek sürelere rağmen doktorasını tamamlayamadığı ve doktora diplomasını sunmadığı anlaşılmaktadır.
Yurt dışı eğitim masrafları nedeniyle ilgilinin sorumluluğunun ve ödenmesi gereken borç miktarı yüklenme senedine göre tespit edilecektir. Taraflar arasında 13/08/2003 tarihinde imzalanan Yurtdışına Gönderilen Kamu Personeline Mahsus Yüklenme Senedi ve Muteber İmzalı Müteselsil Kefalet Senedi başlıklı sözleşmenin 1.maddesinde yurt dışı görevinin nedeni ve amacı ; "...öğrenim yapmak, yetiştirilmek, eğitilmek, bilgi artırmak, meslekle ilgili konularda araştırma inceleme etüt veya staj yapmak" şeklinde gösterilmiştir. Bu madde de davalının yurtdışına gönderiliş amacında yalnızca master eğitimini kapsayacak şekilde bir kısıtlama getirilmemiştir.
Ayrıca davalının yüksek lisans eğitimini tamamladıktan sonra Emniyet Genel Müdürlüğünün 20/06/2005,24/08/2007,04/09/2008 tarihli işlemleri ile doktora eğitimine başladığı ve devam ettiği, doktora eğitimine dönüşen yurtdışı görev süresinin 21/08/2009 tarihinde bittiği anlaşılmaktadır. Bu durumda yüklenme senedi doktora eğitimini dahil edecek şekilde verildiği kabul edilecektir.
Söz konusu sözleşmenin 7.maddesinde"kendi isteğimle öğrenimimi bıraktığım, Kurumumuzun izni dışında öğrenim yerimi veya dalımı değiştirdiğim, ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve öğrenim planında yazılı hususlara riayet etmediğim, izinsiz olarak yabancı veya yerli bir müesseseden burs aldığım, birinci maddede belirtilen yurtdışına gönderiliş sebebimle ilgili olarak çıkmış veya çıkacak olan kanun, tüzük, yönetmelik ve tüm mevzuat hükümlerine uymadığım ve yükleyecekleri mükellefiyetlere rıza göstermediğim, eğitimimi tamamlamadan yurda döndüğüm veya başarılı olmadığım takdirde tarafima fiilen döviz cinsinden yapılan masrafların tümünün altıncı maddede belirtilen usul ve şartlarla tahsil edilmesini ve dördüncü maddede belirtilen işlemlerin hakkımda uygulanacağını şimdiden kabul ve taahhüt ederim."düzenlemesi yapılmıştır.
Aynı zamanda, 07/02/2005 tarihli Emniyet Genel Müdürlüğü Yurtiçi Yurtdışı Lisansüstü Eğitim ve Yurtdışı Kısa Süreli Eğitim Yönergesinin genel hususlar başlıklı 14 (ğ) bendinde "Lisansüstü eğitimden dönen personel, hazırladığı tezi Türkçe çevirisi ile birlikte 2 ay içinde Eğitim Dairesi Başkanlığına teslim eder" düzenlemesi ile aynı Yönergenin yurt dışı lisansüstü eğitime gönderilen personelin görev ve sorumlulukları başlıklı 19 (ç) bendinde, "eğitime gönderilen personel Emniyet Genel Müdürlüğünce kendilerine tebliğ edilen dal ve programda, belirlenen sürede eğitimini başarı ile tamamlamakla yükümlüdür. Eğitim sonunda alınan diplomanın ve transkriptin onaylı süretini en kısa zamanda Emniyet Genel Müdürlüğüne teslim eder" düzenlemesi mevcut olduğunun anlaşılmasına göre ve davalının kendisine tanınan süre içerisinde doktora diplomasını sunamadığı anlaşıldığından taahhüdünü ihlal ettiği kabul edilecektir.
Hal böyle olunca, davacı, davalının eğitimi için yapmış olduğu yurtdışı doktora harcamaların tamamını davalıdan isteyebileceğine göre mahkemece yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın davacı yararına BOZULMASINA, HUMK’nin 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20/01/2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.