Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/2989 Esas 2021/707 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/2989
Karar No : 2021/707

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- …
VEKİLİ: Hukuk Müşaviri …
2- … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 20/02/2020 tarih ve E:2016/15847, K:2020/740 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, … Mahallesi, … Cad. No:… adresinde faaliyet gösteren, mülkiyeti davacıya ait taşınmazda bulunan fırın faaliyet konulu işyeri açma ve çalışma ruhsatının tarafına devredilmesi istemiyle davacı tarafından yapılan başvurunun reddine ilişkin Melikgazi Belediye Başkanlığının … tarih ve … sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olduğu ileri sürülen İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendi ile geçici 3. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 20/02/2020 tarih ve E:2016/15847, K:2020/740 sayılı kararıyla;
Kamu yararını gözetmek ve kamu düzenini korumakla görevli idarenin, ekmek ve ekmek çeşitlerinin üretiminden tüketicilere ulaşıncaya kadar, halk sağlığı ve güvenliğinin korunması amacıyla, sağlık ve çevre koşullarına göre bir standart oluşturulmasına yönelik olarak yaptığı dava konusu Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendindeki düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı,
Bu düzenleme ile getirilen standardın, alışveriş merkezleri içerisinde bulunan 1000 m2 ve üstü alana sahip hipermarket, süpermarket, grossmarket ve megamarket gibi adlarla açılan işyerleri bünyesinde yer alan fırınlar için öngörülmemiş olmasının, anılan düzenlemeyi hukuka aykırı hâle getirmeyeceği,
Dava konusu Yönetmeliğin geçici 3. maddesinde ise, "Bu maddenin yayımı tarihinden önce yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi özel yapı şekline uygun olarak düzenlenen ve bu haliyle tapu kütüğüne tescil edilen yapılarda açılacak fırınlarda ayrık nizamda müstakil bina şartı aranmaz." hükmü ile kazanılmış hakların gözetildiği, "İşyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunan ancak ayrık nizamda müstakil binada bulunmayan ekmek fırınları devredilemez." hükmünün de bundan sonraki aşamalarda verilecek ruhsatlar açısından kamu düzeninin ve eşitlik ilkesinin sağlanmasına yönelik olduğu anlaşıldığından anılan madde hükmünde de hukuka aykırılık bulunmadığı,
Davacıya ait taşınmazın fırın kullanımına özgü yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi bulunması, anılan iş yerine her koşulda iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verileceği ya da iş yerinin kazanılmış hakkı olduğu anlamına gelmediği, imar mevzuatının öngördüğü koşulların yanı sıra iş yerlerinin ruhsatlandırılmasına yönelik mevzuatın öngördüğü koşulların da sağlanması gerektiği,
Bu durumda, işletilecek fırının ayrık nizamda ve müstakil bir yapıda yer almaması nedeniyle işyeri açma ve çalışma ruhsatının devrine ilişkin başvurunun reddine dair işlemde de hukuka aykırılık bulunmadığı,
Ayrıca, dava konusu Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinin ilk halinin iptaline ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin 25/06/2014 tarih ve E:2010/9072, K:2014/5707 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23/12/2015 tarih ve E:2014/3722, K:2015/5499 sayılı kararı ile bozulması sonrasında, bozma kararına uyularak, Dairelerinin 04/11/2019 tarih ve E:2019/914, K:2019/7372 sayılı kararı ile anılan Yönetmelik hükmünün iptali istemi bakımından davanın reddine karar verildiği, gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu düzenlemelerin Anayasa ile korunan eşitlik ilkesine ve çalışma hürriyetine aykırı olduğu, Yönetmelik değişikliğine gerekçe olarak insan sağlığı esas alınacak ise alışveriş merkezlerinde bulunan fırınların da insanların sağlığını olumsuz etkileyebileceği, eski fırınların da aynı şekilde aynı binada yaşayan insanlar bakımından güvenlik ve sağlık sorunlarına neden olabileceği, gerekçe içermeyen Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idareler tarafından, Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve hukuka uygun olan Daire kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, … Mahallesi, … Cad. No:… adresinde faaliyet gösteren fırın faaliyet konulu işyerine ilişkin işyeri açma ve çalışma ruhsatının tarafına devredilmesi istemiyle yapılan başvurunun, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendi ile geçici 3. maddesindeki düzenlemeler gerekçe gösterilerek, Melikgazi Belediye Başkanlığının … tarih ve … sayılı işlemi ile reddedilmesi üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, temyiz incelemesi sonunda Danıştayın kararı uygun bulursa onayacığı, kararın sonucu hukuka uygun olmakla birlikte gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksik bulursa, kararı gerekçesini değiştirerek onayacağı belirtilmiştir.
10/08/2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin, 26/11/2014 tarih ve 29187 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik ile değişik 5. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinde, "Ekmek fırınlarının bu amaca tahsisli ayrık nizamda müstakil binalarda açılmış olması (Ancak, alışveriş merkezleri içinde bulunan 1000 m2 ve üstü alana sahip hipermarket, süpermarket, grossmarket ve megamarket gibi adlarla açılan işyerleri bünyesinde yer alan fırınlarda ayrık nizamda müstakil bina şartı aranmaz.)." gerektiği düzenlemesine yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğe, 26/11/2014 tarih ve 29187 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik ile eklenen geçici 3. maddede ise, "Bu maddenin yayımı tarihinden önce yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi özel yapı şekline uygun olarak düzenlenen ve bu haliyle tapu kütüğüne tescil edilen yapılarda açılacak fırınlarda ayrık nizamda müstakil bina şartı aranmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunan ancak ayrık nizamda müstakil binada bulunmayan ekmek fırınları devredilemez." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinin incelenmesinden;
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin dava konusu edilen 5. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendi ile ekmek fırınlarının bu amaca tahsisli ayrık nizamda müstakil binalarda olma şartı getirilmiş, bu konuda alışveriş merkezleri bünyesinde belli bir alana sahip marketlerde bulunan fırınlar ise düzenlemeden istisna tutulmuştur.
Yapılan düzenleme ile ülkemizde en çok tüketilen gıda maddelerinden biri olan ekmek ve ekmek çeşitlerinin üretiminden tüketicilere ulaşıncaya kadar halk sağlığının ve güvenliğinin korunması amacının gerçekleştirilmesi için sağlık ve çevre şartlarına göre belirli standartların sağlanabilmesine yönelik koşullar getirildiği anlaşılmaktadır.
Bu tür işyerlerine, kamu sağlığı ve güvenliği bakımından müstakil bina ve ayrık nizamda bulunma koşulu getirilerek kamu yararının amaçlandığı anlaşılmaktadır.
Tamamen ticari ünitelerden oluşan, belirli açılış ve kapanış saatleri doğrultusunda çalışan ve mesken niteliği taşımayarak insan barınmasına olanaklı olmayan alışveriş merkezlerinin, ayrık nizam ve müstakil binada bulunmayan ekmek fırınlarının doğurabileceği güvenlik ve sağlık olumsuzluklarına neden olmayacağı dikkate alındığında, iptali istenilen bu düzenlemenin, alışveriş merkezleri bünyesindeki marketler açısından getirilen istisna yönünden de hukuka aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, gelişen kentleşme olgusunun şekillendirdiği alışveriş hayatının bir yansıması olan alışveriş merkezleri bünyesinde kurulan büyük marketlerde, pek çok mal ve hizmetin bir arada tüketiciye sunulduğu, tüketicinin neredeyse her türlü ihtiyacını tek bir noktadan karşılamasına olanak sağlayan bu modern alışveriş sistemi içerisinde, taze ve uygun fiyatlı olarak sunulan ekmek ve ekmek ürünlerinin bulunmamasının düşünülemeyeceği dikkate alındığında, ekmek fırınlarının ayrık nizam ve müstakil binada açılması şartının, alışveriş merkezleri bünyesinde açılacak fırınlar için de aranmamasının kamu yararına aykırı olmadığı, bilakis, bu işletmelerin bünyesinde ekmek üretimi yapmasını engellemenin ve bu suretle tüketicilerin bu marketlerden yaptıkları alışverişte, taze ve uygun fiyatlı ekmek ve ekmek ürünlerine ulaşma imkanlarını ortadan kaldırmanın kamu yararına aykırılık teşkil edeceği açıktır.
Dava konusu Yönetmeliğin geçici 3. maddesinin incelenmesinden;
Dava konusu Yönetmeliğin geçici 3. maddesinde, "Bu maddenin yayımı tarihinden önce yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi özel yapı şekline uygun olarak düzenlenen ve bu haliyle tapu kütüğüne tescil edilen yapılarda açılacak fırınlarda ayrık nizamda müstakil bina şartı aranmaz..." hükmü ile kazanılmış hakların gözetildiği, "...İşyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunan ancak ayrık nizamda müstakil binada bulunmayan ekmek fırınları devredilemez." hükmünün de bundan sonraki aşamalarda verilecek işyeri açma ve çalışma ruhsatları açısından, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinde getirilen düzenleme çerçevesinde, kamu düzeninin ve eşitlik ilkesinin sağlanmasına yönelik olduğu anlaşıldığından, dava konusu Yönetmeliğin geçici 3. maddesinde yer alan düzenlemelerde de hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Melikgazi Belediye Başkanlığının … tarih ve … sayılı işlemine gelince;
Davacıya ait taşınmazın, fırın kullanımına özgü yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesinin bulunması, anılan işyerine her koşulda işyeri açma ve çalışma ruhsatı verileceği ya da işyerinin kazanılmış hakkı olduğu anlamına gelmemektedir. İşyeri açma ve çalışma ruhsatının verilebilmesi için, imar mevzuatının öngördüğü koşulların yanı sıra, işyerlerinin ruhsatlandırılmasına yönelik mevzuatın öngördüğü koşulların da sağlandığının ortaya konulması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta, Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, … Mahallesi, … Cad. No:… adresinde faaliyet gösteren fırın faaliyet konulu işyerinin, ayrık nizamda ve müstakil bir yapıda yer almadığı anlaşıldığından, davacı tarafından yapılan, anılan adresteki fırına yönelik işyeri açma ve çalışma ruhsatının kendisine devrine izin verilmesine ilişkin başvurunun reddine yönelik Melikgazi Belediye Başkanlığının … tarih ve …sayılı işleminde, dayanak mevzuat düzenlemelerine ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda, davanın reddi yolundaki Daire kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin REDDİNE,
2. Danıştay Onuncu Dairesinin davanın reddine ilişkin temyize konu 20/02/2020 tarih ve E:2016/15847, K:2020/740 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 05/04/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.