Danıştay 7. Daire 2021/252 Esas 2021/1821 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/252
Karar No : 2021/1821

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Katı Yakıt Pazarlama ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
İSTEMİN KONUSU : ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacının 03/04/2007 tarihinden sonra 2007-2008 yıllarında gerçekleşen taş kömürü ithalatlarında aldığı kontrol belgeleri uyarınca ödenmediği tespit edilen veya mahsup sonrası kalan çevre katkı paylarının ödenmesi aksi halde Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkındaki Yönetmelik ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun’un ilgili maddeleri gereğince tahsil edileceğine ilişkin işlemin iptali ile ödenen 718.320,56 TL çevre katkı payının yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesinin 1/a-1 bendinin 1 ve 2. cümleleri ile 6. maddesinin 1/a-2 bendinin ve 20. maddesinin iptali istemiyle açılan davada işlemin yürütmesinin durdurulmasına ilişkin Danıştay kararlarının gerekçeleri dikkate alındığında, 03/04/2007 tarihinden itibaren gerçekleştirilen fiili ithalatlara ilişkin çevre katkı payı alınabileceği, bu durumda; davacı şirket tarafından 03/04/2017 tarihinden sonraki dönemde fiili ithalatı gerçekleştirilen ürünlerin CIF bedelinin %1'i oranında çevre katkı payı tahakkuk ve tahsil edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmeliğin anılan maddelerinin iptali istemiyle açılan davada önce yürütmeyi durdurma kararı, sonrasında iptal kararı verilmesi nedeniyle 19/03/2009 tarihinde yayımlanan yönetmelik ile yürürlük maddesine ilişkin düzenleme getirildiği, bu nedenle yasaya aykırı bir şekilde geçmişe yönelik işlem tesis edilemeyeceği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Dosyanın incelenmesinden, davacının ithalatlarına ait serbest dolaşıma giriş beyannamelerinde, "%1 çevre katkı payı yurt içi gidere ilave edilmiştir." ibaresinin beyannamenin 44 nolu hanesinde yer aldığı ve bu giderin katma değer vergisi matrahına dahil edildiğinin belirtildiği görülmesine karşın, bu hususa ilişkin herhangi bir ödeme belgesinin dosya içerisinde mevcut olmadığı anlaşılmaktadır. Dava konusu işlemle mükerrer tahsilat yapılıp yapılmadığının tespiti açısından öncelikle, dava konusu çevre katkı paylarının sebebi olan ithalat işlemlerine ait tüm beyannamelerin veya beyannamelere ait bilgilerin davalı idareden istenilmesi, fiili ithal anında "yurt içi gider" olarak beyan edilerek katma değer vergisi matrahına dahil edildiği belirtilen çevre katkı payının davalı idare hesaplarına aktarılmak üzere ilgili birimlerce tahsil edilip edilmediği hususunun araştırılması gerekmekte olup, bu nedenle eksik araştırma neticesinde verilen kararda yasal isabet görülmediğinden bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacının 03/04/2007 tarihinden sonra 2007-2008 yıllarında gerçekleşen taş kömürü ithalatlarında aldığı kontrol belgeleri uyarınca ödenmediği tespit edilen veya mahsup sonrası kalan çevre katkı paylarının ödenmesi aksi halde Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkındaki Yönetmelik ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun’un ilgili maddeleri gereğince tahsil edileceğine ilişkin işlemin iptali ile ödenen 718.320,56 TL çevre katkı payının yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 13/05/2006 tarih ve 26167 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5491 sayılı Kanun ile değişik 18. maddesinde; çevre kirliliğinin önlenmesi, çevrenin iyileştirilmesi ve çevre ile ilgili yatırımların desteklenmesi amacıyla, ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt ve atıkların CIF bedelinin yüzde biri ile hurdaların CIF bedelinin binde beşi oranında çevre katkı payı tahsil edileceği, tahsil edilen bu tutarların, ilgililerce en geç ertesi ayın onbeşine kadar ilgili mal saymanlıkları hesabına aktarılacağı, bu maddede sayılan gelirlerin tahsilatında 6183 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı, yukarıda sayılan gelirlerin tahsili ve bütçede öngörülen ödeneklerin kullanımı ile ilgili usul ve esaslar Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü üzerine Bakanlıkça çıkarılacak Yönetmelikte düzenleneceği hükmüne yer verilmiştir.
Maddede verilen yetki uyarınca usul ve esasların düzenlemesi amacıyla 03/04/2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Anılan Yönetmeliğin 5. maddesinde Kanun'un 18. maddesine paralel olarak ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt ve atıkların CIF bedelinin yüzde biri ile hurdaların CIF bedelinin binde beşi oranında çevre katkı payı alınacağı, 6. maddesinde de, bu katkı paylarının tahsili usulü düzenlenmiştir. Buna göre 6. maddenin 1/a-1. bendinin 1. cümlesinde, ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt, atık veya hurda ithalinde; Kontrol Belgesi ile yakıt, atık veya hurda (uygunluk yazısı verilenler hariç) ithal eden firma tarafından, ihracatçı firmadan alınan proforma faturadaki CIF bedeli üzerinden bu Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen paranın yatırıldığı günün Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanan Yeni Türk Lirası karşılığının ilgili muhasebe birimine bütçe geliri kaydedilmek üzere ödeneceği ve alındı belgesinin Bakanlığa ibraz edileceği, 2. cümlesinde de çevre katkı payına ilişkin tahsilat karşılığı verilen alındı belgesi, ithalatçı firma tarafından Bakanlığa ibraz edilmeden Bakanlıkça ithale konu mal için Kontrol Belgesi verilmeyeceği; anılan 6. maddenin 1/a-2. bendinde de ithaline izin verilen kontrole tabi yakıt, atık veya hurdayı ithal eden firma tarafından, ihracatçı firmadan alınan proforma faturadaki CIF bedeli üzerinden ödenen meblağ ile Kontrol Belgesinin veya uygunluk yazısının kapatılması esnasında sunduğu gerçek faturadaki CIF bedeli arasında fark olması hâlinde, oluşan farkın bu Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen oranda paranın yatırıldığı günün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanan Yeni Türk Lirası karşılığı, Bakanlığa sunulan Kontrol Belgesinin veya uygunluk yazısının kapatılması sırasında ilgili muhasebe birimince tahsil edileceği ve bütçeye gelir kaydedileceği, muhasebe birimince çevre katkı payı olarak ihracatçı firmadan alınan proforma fatura ile gerçek fatura arasındaki tutarın tahsili sırasında verilen alındı belgesinin, ithalatçı firma tarafından Bakanlığa ibraz edilmeden Bakanlıkça ithale konu mal için alınan Kontrol Belgesi veya uygunluk yazısının kapatılmayacağı hükmüne yer verilmiştir. Anılan Yönetmeliğin Yürürlük başlıklı 20. maddesinde de, Maliye Bakanlığının ve Sayıştayın görüşü alınarak hazırlanan Yönetmeliğin 13/5/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği hükme bağlanmıştır.
Ancak, 03/04/2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmeliğin 6.maddesinin 1/a-1 bendinin 1. ve 2. cümleleri ile 6. maddesinin 1/a-2 bendinin tamamının ve yürürlüğü düzenleyen 20. maddesinin iptali istemiyle açılan davada, söz konusu maddelerden 6. maddenin 1/a-1 bendinin 1. cümlesindeki “proforma faturadaki CIF bedeli” ibaresi ile 2. cümlesi olan “Çevre katkı payına ilişkin tahsilat karşılığı verilen alındı belgesi, ithalatçı firma tarafından Bakanlığa ibraz edilmeden Bakanlıkça ithale konu mal için Kontrol Belgesi verilmez” ibaresinin tamamı, 6. maddesinin 1/a-2 bendinin tamamı, 20. maddesinin “13/05/2006 tarihinden geçerli olmak üzere” bölümü Danıştay Altıncı Dairesinin 23/12/2009 tarih ve E:2007/4482, K:2009/12666 sayılı kararıyla iptal edilmiş, temyizen inceleyen Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16/12/2011 tarih ve E:2010/2056, K:2011/1585 sayılı kararıyla da onanarak kesinleşmiştir.
Davalı İdarece, anılan davada yürütmenin durdurulması üzerine 19/03/2009 tarih ve 27174 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile düzenleme yapılarak, Yönetmeliğin 6. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin değiştirildiği, buna göre; ithale konu kontrole tabi yakıt, atık veya hurda ithalinde; 1) Malın ithalatı esnasında; Gümrük idaresine sunulan gümrük beyannamesinde belirtilen CIF bedeli üzerinden bu Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen oranda çevre katkı payı, ilgili muhasebe birimi hesaplarına bütçe geliri kaydedilmek üzere ödeneceği, 2) Çevre katkı payının yatırıldığına dair belgenin beyannameye eklenmesi ve gümrük idaresine ibraz edilmesinin zorunlu olduğu, 3) Çevre katkı payının tahsili gerçekleştirildikten sonra Gümrük Mevzuatı çerçevesinde ithale konu malın ithaline izin verileceği, 4) Çevre katkı payına ilişkin tahsilât karşılığı verilen alındı belgesi ve gümrük giriş beyannamesinin ithalatçı tarafından onaylı suretlerinin ithalatın gerçekleştirildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar Bakanlığa ibraz edilerek, Bakanlıkça inceleme işlemlerinin bir ay içinde sonuçlandırılacağı, 5) Çevre katkı payını yatırmayan veya yatırdığını belgelemeyen ithalatçıların, kontrole tabi yakıt, atık ve hurda ithalatı için düzenlenen yazı veya belgelerinin iptal edileceği ve yeni belge düzenlenmeyeceği, ancak, yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve Bakanlıkça uygun görülmesi halinde yeni taleplerin değerlendirileceği şeklinde anılan maddeler düzenlenmiş, yine yürütmesi durdurulan 20. maddede yer alan "13/5/2006 tarihinden geçerli olmak üzere” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda izah edildiği üzere, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 18.maddesinin 1/a bendinde ithaline izin verilen kontrole tabi yakıtların CIF bedeli üzerinden %1 katkı payı alınacağı düzenlenmekle birlikte, bu payın ne zaman tahsil edileceğine ilişkin olarak açık bir kural yer almadığından Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelikle bu hususlara ilişkin düzenleme yapıldığı gibi, esasen ithalat rejimine ilişkin tüm düzenlemelerde, ithal edilecek maddelerden alınacak vergi, fon gibi mali yükümlülüklerin ithalat tarihinde doğacağı öngörülmüş olduğundan, bu kapsamda bulunan çevre katkı payının ithal edilecek malın fiili ithal tarihi esas alınmak suretiyle hesaplanarak tahsil edilmesi gerektiği açıktır. Dolayısıyla davacının fiili ithallerine ilişkin serbest dolaşıma giriş beyannameleri kapsamında beyan edilen CIF değeri üzerinden hesaplanarak ödenmesi gereken çevre katkı paylarının 2872 sayılı Kanun ile anılan Yönetmeliğin yürürlükte olan hükümleri uyarınca ödenip ödenmediğinin tespiti uyuşmazlığın temelini oluşturmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu işlemle 2007 yılı ithalatlarında ödenmediği tespit edilen çevre katkı paylarının istenildiği görülmekte ise de, dosyada mevcut, davacının ithalatlarına ait serbest dolaşıma giriş beyannamelerinde, çevre katkı paylarının "yurt içi gider" olarak beyan edilerek katma değer vergisi matrahına dahil edildiğine dair beyannamenin 44 nolu hanesinde beyanda bulunulduğu, ancak buna ilişkin herhangi bir ödeme belgesinin dosya içerisinde mevcut olmadığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, davanın taraflarından istenecek bilgi ve belgelerle öncelikle bu hususun açıklığa kavuşturulması gerekmekte olup; dava konusu çevre katkı paylarının sebebi olan ithalat işlemlerine ait tüm beyannamelerin veya beyannamelere ait bilgilerin davalı idareden istenilerek, fiili ithal anında "yurt içi gider" olarak beyan edilerek katma değer vergisi matrahına dahil edildiği belirtilen çevre katkı paylarının davalı idare hesaplarına aktarılmak üzere ilgili birimlerce tahsil edilip edilmediği hususunun araştırılması ve bu şekilde dava konusu işlemle mükerrer tahsilata neden olunup olunmayacağının tespit edilmesi suretiyle karar verilmesi gerektiğinden, eksik araştırma ve inceleme neticesi verilen kararda yasal isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 05/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.