BAM Hukuk Mahkemeleri Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi 2019/1761 Esas 2021/1473 Karar Sayılı İlamı

T.C. Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 21.Hukuk Dairesi ...
T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
21.HUKUK DAİRESİ
....

TÜRK MİLLETİ ADINA
KARAR

.....
İNCELENEN DOSYANIN
MAHKEMESİ : ANKARA 11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 15/06/2019
NUMARASI .....
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 07/05/2015
KARAR TARİHİ : 08/12/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 14/12/2021

Taraflar arasındaki alacak istemine ilişkin davanın yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabul kısmen reddine yönelik olarak verilen hükme karşı taraf vekillerince süresinde ayrı ayrı istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı firmanın davalı bankanın ticari müşterisi olduğunu, davalı bankanın 2009 yılından bu yana davacı firmaya ait ...... numaralı hesaptan kredi tahsis ve istihbarat ücreti adı altında devamlı olarak kesintiler yaptığını, davalı bankaya 01/10/2014 tarihli dilekçe ile kesinti nedeninin bildirilmesi için yazılı olarak başvurulduğunu, davalı bankanın yazılı bir cevap vermediğini, 2015 yılı ilk 3 ay için yapılan 750,00 TL’lik kesintinin 500,00 TL‘sini iade edebileceklerini, bundan sonra da 3 ayda bir 250,00 TL olarak ve yılda 1.000,00 TL kesinti yapılacağını ifade ettiklerini beyanla davacı firmadan Kredi Tahsis ve İstihbarat Ücreti adı altında tahsil edilen ücretlerden şimdilik 1.500,00 TL’sinin banka hesabına girdiği andan itibaren avans faiz oranı üzerinden işleyecek faizi ile birlikte iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 17.11.2016 tarihli ıslah dilekçesi ile dava dilekçesinde talep etmiş olduğu toplam 1.500,00 TL’lik alacak talebini 9.600,00 TL arttırmış ve dava değerini 11.100,00 TL'ye çıkarmıştır.
CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; açılan davayı kabul etmediklerini, davacı ile müvekkili banka arasında Genel Kredi ve Teminat Sözleşmesi imzalandığını, davacının bankadan ticari kredi kullandığını, davacının tüketici sıfatına haiz olmadığını, tarafların tacir olduğunu, davalı bankanın da ticari bir iş ile iştigal ettiğinden yaptığı iş karşılığında davacıdan ücret isteme hakkı bulunduğunu, davalı banka tarafından TCMB’ye bildirilen komisyon oranı doğrultusunda komisyon ücreti tahsil edildiğini, söz konusu komisyon oranlarının ilgili şubede ve bankanın internet sitesinde ilan edildiğini, bu nedenlerle davanın reddini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemece; bankaların kredi tahsis ve istihbarat ücreti adı altında tahsilat yapmadığı, bu kapsamda 29.06.2012 tarihli sözleşmeden önce kesilen 5.100,00 TL kesintinin yasal dayanağı bulunmadığından açılan davanın kısmen kabulü ile 5.100,00 TL den ibaret kredi tahsis ve istihbarat ücreti adı altında alınan alacak miktarının dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; ilk derece mahkemesinin kısmen kabul kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu,
İlk derece mahkemesinin 29.06.2012 tarihine kadar tahsil edilen Kredi Tahsis ve İstihbarat Ücretlerinin iade edilmesi gerektiği yönündeki karar ve gerekçesi hukuka uygun olup, bu kısım yönünden herhangi bir istinafları bulunmadığını,
Ancak; 29.06.2012 tarihinden itibaren geçerli olan sözleşme eki tarifede tahsil edilebilecek kredi tahsis ve istihbarat ücretinin belirtilmiş olmasından ve bu tarifeden müvekkilin kabulü ve bilgisi olduğundan bahisle bankanın "banka tarafından verilmiş herhangi bir hizmet olmasa da" kesinti yapabileceği yönündeki değerlendirmeye katılmadıklarını,
Müvekkilinin söz konusu tarifeyi hizmet verildiği takdirde uygulanması için imza ve kabul etmiş olup, mahkeme karar ve gerekçesinin, hizmet verilse de verilmese de her hal ve şartta bankanın kesinti yapabileceği sonucunu doğurduğunu, bu durumun hukuken kabulünün mümkün olmadığını,
Bilirkişi raporlarında da tespit edildiği üzere, davalı bankanın, herhangi bir hizmet karşılığı olmaksızın ve keyfi biçimde kesinti yaptığını, herhangi bir operasyonel işlemin karşılığı olmayan ve sözleşmeye aykırı şekilde kesilen kredi istihbarat ücretlerinin tamamının müvekkiline iadesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu,
Ayrıca ilk derece mahkemesince kısmen kabul kararı verilmiş ise de, dava ve ıslah dilekçelerinde her bir kesintinin banka hesabına girdiği tarihten itibaren avans faiz oranı üzerinden işleyecek faizi ile birlikte iadesine karar verilmesi talep olunmasına rağmen dava tarihinden itibaren avans faiz işletilmesine karar verilmesinin de usul ve yasaya aykırı olduğunu, bu nedenlerle ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesini ve davalı tarafın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; ilk derece mahkemesinin kısmen kabul kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu,
Davacının kullanmış olduğu ürün, bir tür kredi olmakla, müvekkili bankanın bu hizmet karşılığı kredi tahsis ve değerlendirme ücreti tahsil etmesinin hukuka uygun olduğunu, müvekkili bankanın tacir vasfına haiz olması ve kar amacı güden bir müessese olması nedeniyle iş ve hizmet karşılığında uygun bir ücret isteme hakkına sahip olduğunun 6102 sayılı kanunda da güvence altına alındığını,
Basiretli bir tacir olarak sözleşme imzalamış olan davacının, imzalarken şartları hakkında bilgilendirilmiş olduğu sözleşme şartları için sonradan haksız olduğu iddia edilemeyeceğini, davacının basiretli tacir olarak ön bilgilendirme formunu okuyarak imzaladığını ve bu şekilde yapılacak olan kesintilerden haberdar edildiğini, bu sebeple, davacıdan tahsil edilen kredi tahsis ve değerlendirme komisyon ücretinin pek çok bankanın kredi tahsis ve istihbarat ücreti adı altında tahsilat yapmadığı anlaşıldığı gerekçesi ile bu kapsamda 29.06.2012 tarihli sözleşmeden önce kesilen 5.100,00 TL kesintinin yasal yasal dayanağı bulunmadığı anlaşılmış olduğu yönündeki görüşün kabulünün mümkün olmadığını, bilirkişi ek raporun hükme esas alınarak karar verilmesi durumunun hukuka aykırılık teşkil ettiğini, bu nedenlerle ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir.
HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Dava; genel kredi sözleşmesine dayanılarak kredi tahsis ve istihbarat ücreti adı altında haksız tahsil edildiği iddia edilen miktarın davalıdan tahsili istemine ilişkindir.
6100 Sayılı HMK'nın 355.maddesi gereğince, istinaf incelemesinin istinafa gelen tarafın sıfatı ile istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak kamu düzenine aykırılık bulunup bulunmadığı hususu gözetilerek ilk derece mahkemesinin taraflar arasındaki ihtilafta görevli mahkeme oluşu ve eldeki davada kesin yetki kuralına da aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla işin esasına girilerek yapılan incelemede;
..... no'lu hesaba ait 01.01.2009-07.05.2015 yılları arasını gösterir hesap ekstreleri incelendiğinde davacının hesabından 02.01.2009 tarihinde 525,00 TL, 30.09.2009 tarihinde 787,50 TL, 30.03.2010 tarihinde 52,50 TL, 26.01.2011 tarihinde 8,75 TL, 31.03.2011 tarihinde 787,50 TL, 30.06.2011 tarihinde 866,25TL, 30.09.2011 tarihinde 866,25, 02.01.2012 tarihinde 866,25 TL, 30.03.2012 tarihinde 525,00 TL, 29.06.2012 tarihinde 525,00 TL, 28.09.2012 tarihinde 525,00 TL, 31.12.2012 tarihinde 367,50 TL, 29.03.2013 tarihinde 367,50 TL, 28.06.2013 tarihinde 525,00 TL, 30.09.2013 tarihinde 525,00 TL, 02.01.2014 tarihinde 525,00 TL, 30.06.2014 tarihinde 525,00 TL, 30.09.2014 tarihinde 840,00 TL, 31.12.2014 tarihinde 787,50 TL, 30.03.2015 tarihinde 787,50 TL olmak üzere toplam 11.655,00 TL kesildiği anlaşılmaktadır.
Bankacı ve mali müşavir bilirkişiden alınan 25/12/2017 tarihli raporda özetle; taraflar arasındaki sözleşme ilişkisi kapsamında 2009-2015 dönemi içinde davacı şirkete 34 adet teminat mektubu kredisi kullandırıldığı, kullandırılan bu teminat mektubu kredilerinden dolayı toplam 70.092,36 TL tutarında komisyon tahsil edildiği, aynı dönem içinde davalı banka tarafından davacı şirkete ... mektubu verme şeklinde ayrı bir kredi hizmeti daha verildiği ve bu hizmet karşılığında ... komisyonu mektubu adı altında toplam 2.227,50 TL komisyon tahsil edildiği, bu suretle bu işlemler gereğince hizmet / gelir dengesinin kurulmuş olduğunu, davacı şirkete verilen teminat mektupları ve ... mektupları karşılığı sözleşmeye göre hak ettiği komisyon tutarını davalı bankanın zaten tahsil ettiğinden kredi tahsis ve değerlendirme komisyonu tahsil etmesini gerektirecek bir hizmetin söz konusu olmadığı gibi davaya konu tutarların da bankaca yapılmış bir gider karşılığı tahsil edilmediğini belirtilmiştir.
Bankacı ...'dan alınan raporda özetle; davacı ... ... ... Tur. Tic. Ltd. Şti.'nin hesabından davalı banka tarafından kredi tahsis ve istihbarat ücreti adı alında 11.500,00 TL kesinti bulunduğu, davacı firmanın 2009-2015 yılları arasında 34 adet Teminat Mektubu Kredisi kullandığı ve kullandığı teminat mektuplarından BSMV dahil 70.092,36 TL teminat mektubu komisyonu tahsil edildiği, davacı firmanın yine davalı bankadan ... Mektupları kullandığı, söz konusu ... Mektupları için davacı firmadan toplam 2.227,50 TL ... mektubu komisyonu tahsil edildiği, dava konusu somut olayda taraflar arasında imzalanan Genel Kredi Sözleşmesinde davacıdan tahsil edilebilecek masraf ve komisyon kalemleri için genel bir ifade kullanıldığı, dava dosyasına sunulan Ticari Kredi Komisyonları Tablosu üzerinde yapılan incelemede 29/06/2012 tarihi itibariyle geçerli olduğu ve davacı firma tarafından imzalandığı görülen komisyon tablosunun altına el yazısı ile " Not.Standart tarife bilgim dahilindedir. ” yazılarak imzalandığı,söz konusu tabloda Kredi Tahsis ve İstihbarat Ücreti olarak yıllık devresel max.%2,5 ,min. 250,00 TL olarak açık ve net ifadelerle tahsil edilecek komisyon tutan/oranının belirtildiği, 6762 sayılı TTK ve 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı TTK ya göre bankaların tacir olması nedeniyle yaptığı iş veya verdiği hizmet karşılığı münasip bir ücret alma hakkının olduğu, 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 21-25-26. Maddeleri gereğince; “Sözleşme taraflarının kararlaştırılacak miktarları ve oranlarının asgari ve azami hadlerinin açıkça belirlenmesi” gerektiği, taraflar arasında 29/06/2012 tarihinden itibaren davacı firmanın tahsil edilecek masraf kalemi ve hangi oranda tahsil edileceği ile ilgili bilgi sahibi olduğu, bu tarihten önce davacı firmaya bilgi verildiğine, karşılıklı mutabık kalındığına dair belge sunulmadığı, davacının bilgi sahibi olduğu söz konusu tarihten itibaren davalı bankanın yıllık devrelerde max. %2,5 min. 250,00 TL masraf/ücret tahsil edebileceği, şu halde davacı ... ... ... Tur. Tic. Ltd. Şti. hesabından tahsil edilen 5.100,00 TL kredi tahsis ve istihbarat ücretinin davacı firma hesabına iadesi gerektiği ancak davacı firmanın 1.500,00 TL'lik talepte bulunduğu bildirilmiştir.
29/06/2012 tarihi itibariyle geçerli Ticari Kredi Komisyonları başlıklı belgenin incelenmesinde; belgenin alt kısmında not ibaresiyle standart tarife bilgi dahilindedir ibaresinin yazılı olduğu davacı firmanın kaşeli imzasının bulunduğu, söz konusu belgede teminat mektubu için yıllık %4 oranında komisyon alınacağının düzenlendiği, ayrıca kredi tahsisi ve istihbarat ücreti (ticari segmentteki müşteriler için limit üzerinden devresel) maksimum %2,5 oranında alacağa yönelik düzenleme yapıldığı görülmüştür.
Somut olaya gelince; taraflar arasında genel kredi sözleşmesi imzalandığı, sözleşme kapsamında 2009-2015 dönemi içinde davacı firmaca herhangi bir nakdi kredi kullanılmadığı, bu dönem içerisinde davacı firma tarafından 34 adet teminat mektubu kredisi kullandırıldığı, kullandırılan bu teminat mektuplarından ötürü davacı şirket tarafından davalı bankaya BSMV dahil toplam 70.092,36 TL tutarında komisyon tahsil edildiği, ayrıca davacı şirkete davalı bankaca ... mektubu verme şeklinde ayrı bir kredi hizmeti verildiği, bu kapsamda da davacı şirketten davalı bankanın verilen hizmet karşılığı 2.227,50 TL komisyon tahsil edildiği dosya kapsamıyla sabittir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; genel kredi sözleşmesi kapsamında davaya konu kullandırılan teminat mektupları gereğince davalı bankanın komisyon dışında ayrıca kredi tahsis ve istihbarat ücreti adı altında başka bir ücret tahsil etmesinin mümkün olup olmadığı hususlarına ilişkindir.
Dosya kapsamına uygun gerekçeli, denetim ve hüküm kurmaya elverişli bankacı bilirkişi ...... raporunda da açıkça belirtildiği üzere taraflar arasındaki sözleşme ilişkisi kapsamında davalı banka tarafından davacı şirkete 34 adet teminat mektubu kredisi kullandırıldığı, kullandırılan teminat mektubu kredileri gereğince davacı banka tarafından davalıdan BSMV dahil 70.092,36 TL komisyon tahsil edildiği, ayrıca ... mektubu verme hizmeti karşılığı da davacıdan 2.227,50 TL tahsilat yapılmak suretiyle davalı bankaca kullandırılan teminat mektubu ve ... mektupları komisyonları kredi verme hizmeti karşılığında tahsil edildiğinden hizmet gelir dengesinin kurulduğu, davaya konu kredi tahsis ve istihbarat ücreti yönünden ise davalı bankanın sunmuş olduğu herhangi bir hizmet bulunmadığı gibi taraflar arasında imzalanan sözleşmede de açıkça kullandırılan teminat mektubu ve ... mektuplarından komisyon dışında ayrıca kredi tahsis ücreti ve istihbarat ücreti alınacağına ilişkin açık bir düzenlemenin bulunmadığı, her ne kadar dosya kapsamında alınan diğer bankacı bilirkişi tarafından alınan raporda 29/06/2012 tarihi itibariyle Ticari Kredi Komisyonları başlıklı belgede davacı şirketin bilgisi bulunduğu gerekçesiyle kredi tahsis ve istihbarat ücretinden sorumlu olduğu belirtilmiş ise de, söz konusu belgenin incelenmesinde, teminat mektubu için yıllık %4 oranında komisyon alınacağına ilişkin düzenleme yapıldığı, bu kapsamda davalı bankaca zaten komisyonların tahsil edildiği, belgenin alt kısmında geçen kredi tahsisi ve istihbarat ücreti (ticari segmentteki müşteriler için limit üzerinden devresel) maksimum %2,5 oranında alacağa yönelik düzenlemede ise, açıkça teminat mektubu ve ... mektubundan bahsedilmediğinden söz konusu düzenlemenin teminat mektuplarına uygulanması söz konusu olamayacağından bankacı bilirkişinin bu yöndeki değerlendirmesine Dairemizce itibar edilmediği gibi emsal banka uygulamalarına göre de teminat mektubu kredilerinden sadece komisyon alındığı anlaşılmakla açılan davanın kabulü ile 11.100,00 TL alacaktan her bir kesintinin kesinti yapıldığı tarihten itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesini yerine yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırıdır.
Tüm bu nedenlerle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar vermek gerekmiş ve takdiren aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda Açıklanan Nedenlerle;
A)1-Davalı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/(1)-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2-Davalıdan alınması gerekli olan 348,38 TL harçtan peşin alınan 120,39 TL harcın mahsubu ile bakiye 227,99 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-Davalı tarafça istinaf aşamasında yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
B)1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜ ile,
Ankara 11. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 15/06/2019 tarih ve....Karar sayılı kararının HMK'nın 353/(1).b-2 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA,
2-Davanın KABULÜ ile
11.100,00 TL'nin aşağıda belirtilen faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine bu tutarın;
500,00 TL'sine 02/01/2009 tarihinden,
750,00 TL'sine 30/09/2009 tarihinden,
50,00 TL'sine 30/03/2011 tarihinden,
75,00 TL'sine 26/01/2011 tarihinden,
750,00 TL'sine 31/03/2011 tarihinden,
825,00 TL'sine 30/06/2011 tarihinden,
825,00 TL'sine 30/09/2011 tarihinden,
825,00 TL'sine 02/01/2012 tarihinden,
500,00 TL'sine 30/03/2012 tarihinden,
500,00 TL'sine 29/06/2012 tarihinden,
500,00 TL'sine 28/09/2012 tarihinden,
350,00 TL'sine 31/12/2012 tarihinden,
350,00 TL'sine 29/03/2013 tarihinden,
500,00 TL'sine 28/06/2013 tarihinden,
500,00 TL'sine 30/09/2013 tarihinden,
500,00 TL'sine 02/01/2014 tarihinden,
500,00 TL'sine 30/06/2014 tarihinden,
800,00 TL'sine 30/09/2014 tarihinden,
750,00 TL'sine 31/12/2014 tarihinden,
750,00 TL'sine 30/03/2015 tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faizi yürütülmesine,
3-Alınması gerekli 758,24 TL harçtan peşin ve ıslahla alınan 191,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 566,54‬TL harcın davalıdan alınarak Hazineye gelir kaydına,
4-Davacı tarafından peşin ve ıslahla yatırılan 191,70 TL harcın davalıdan alınarak davacıya iadesine,
5-Davacı taraf kendini vekil ile temsil ettirdiğinden, kabul edilen dava değeri üzerinden, istinaf karar tarihi itibari ile yürürlükte bulunan A.A.Ü.T.'nin 13/2. maddesi gereğince 5.100,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yargılama boyunca yapılan başvurma harcı, bilirkişi masrafı, tebligat ve yazışma gideri toplam 1.816,70 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davalı üzerinde bırakılmasına,
8-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının HMK'nın 333. maddesi uyarınca karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
C)1-Davacı taraftan istinaf karar harcı olarak alınan 44,40 TL harcın talep halinde davacıya iadesine,
2-Davacı tarafça istinaf aşamasında yapılan 121,30 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile dosyanın istinafa gönderim giderinin 24,38 TL yargılama gideri olmak üzere toplam 145,68‬ TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-İstinaf incelemesi sırasında duruşma açılmadığından taraflar yararına vekalet ücreti taktirine yer olmadığına,
4-Ankara 26. İcra Müdürlüğü'nün 05/12/2019 tarih ve.... sayılı takip dosyasına ... ... .........Şirketi tarafından sunulan teminatın İİK'nın 36. maddesi uyarınca ... ... ... ....
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda uyuşmazlık konusu miktar dikkate alındığında HMK'nın 362. maddesi gereğince kesin olmak üzere, tarafların yokluğunda oy birliği ile karar verildi.08/12/2021

.....
Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu hükümlerine göre UYAP sistemi üzerinden elektronik imza ile imzalanmıştır.