Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/5836 Esas 2022/6106 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : Kadastro Tespitine İtiraz
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Diyarbakır Kadastro Mahkemesi

Taraflar arasında Diyarbakır Kadastro Mahkemesinde görülen dava sonucunda verilen hükme karşı müdahil Hazine vekili ile davacı ... ve arkadaşları vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş olup, bu kez müdahil Hazine vekili ile davacı ... ve arkadaşları vekili tarafından Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Kadastro sırasında, Diyarbakır İli Sur İlçesi ... Mahallesi çalışma alanında bulunan 80, 82, 83, 86, 90, 95, 97, 100, 100 ve 109 parsel sayılı ve sırasıyla 234.00,00, 65.500,00, 51.000,00, 234.000,00, 160.000,00, 54.000,00, 100.000,00, 112.500,00, 48.000,00, 144.500,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmazlar; tapu kaydı ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle eşit paylarla ... ..., ..., ... ve ... ... ... adına tespit edilmiştir.
Davacı ... ile itirazı kadastro komisyonu tarafından red edilen ..., ... ... ve ... aynı nedenlere dayanarak adlarına tescil istemiyle dava açmışlardır. Yargılama sırasında Hazine, Suriye uyruklu vatandaşların mallarına 1967 tarihli ve 6/7104 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyle el konulduğunu öne sürerek tespit maliki ... ... ...'un payı yönünden davaya katılmıştır.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; davacılar ve müdahilin davalarının reddine, çekişmeli 80, 82, 83, 86, 90, 95, 97, 100, 106 ve 109 nolu parsellerin kadastro tespitlerinin iptali ile taşınmazların hükümde gösterilen pay oranları ile ... ve müşterekleri adlarına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hükmün müdahil Hazine vekili ile davacı ... ve arkadaşları vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiş; hüküm, müdahil Hazine vekili ile davacı ... ve arkadaşları vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı taraf çekişmeli taşınmazların Ekim 1933 tarih ve 112 ila 119 sıra numaralı tapu kayıtları kapsamında bulunduğu gibi taşınmaz üzerinde 30 yıldan fazladır zilyetliklerinin bulunduğu iddiasına dayarak taşınmazların adlarına tescili istemiyle dava açmış olup müdahil Hazine ise tespit maliki ... ...'in vatandaşlıktan çıkartılması nedeniyle anılan kişinin payının Hazine adına tescili istemiyle davaya katılmıştır. Mahkemece, davacı tarafın davası yönünden; davacı tarafın dayandığı Ekim 1933 tarih 112 ila 119 sıra numaralı tapu kayıtlarının dava dışı parsellere revizyon görerek davacıların tapu miktarlarından daha fazla yerlerin adlarına tespit gördüğü ve davacı tarafın taşınmazlar üzerindeki zilyetliğinin 1933 yılından tespit tarihine kadar zilyetliğinin mevcut olduğu ancak öncesi emvali metruke olan taşınmazlar hakkında 3402 sayılı Kanun'un 13/B-c maddesinin uygulanamayacağı ve müdahil Hazine'nin davası yönünden ise tespit maliki ... ... ...'nun payı üzerine şerh konulamayacağı kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde karar verilmiş ise de, yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki, Mahkemece, davacı tarafın dayandığı ve tespite esas alınan tapu kayıtlarının tamamı tesisinden itibaren tüm tedavülleri ve varsa haritası ve revizyon durumları ilgili yerlerden sorulmak suretiyle revizyon gördüğü taşınmazların tutanakları getirtilmemiş, tapu kayıtlarının kapsamı usulünce belirlenmemiş, taşınmazları dıştan çevreleyen komşu parsellerin kadastro tutanak suretleriyle dayanağı olan belgeler ile oluşmuş ise tapu kayıtları getirtilerek kayıtlar yöntemince uygulanmamıştır. Diğer taraftan taşınmazların öncesini ve belirtilen tapu kayıtlarının hududlarını bilecek yaşta olmayan mahalli bilirkişilerin soyut beyanlarına dayanılarak hüküm kurulmuştur. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak hüküm verilemez.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle; davacının dayandığı ve tespite esas tapu kayıtlarının revizyon gördüğü tüm taşınmazları bir arada gösteren geniş kapsamlı pafta örneği ve bu taşınmazları dıştan çevreleyen taşınmazların kadastro tutanakları varsa dayanakları ve haritaları ve kesinleşmiş iseler tapu kayıtlarının onaylı örnekleri, kayıt maliklerinin verasete esas nüfus kayıtları yahut veraset ilamları getirtilerek tapu kaydına dayanan taraflar ile kayıt malikleri arasında varsa irsi ilişkisi belirlenmeli, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra, bundan sonra taşınmazlar başında, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişi, taraf tanıkları hazır olduğu halde yeniden keşif yapılmalı, tapu kayıtları tesislerinden itibaren tedavülleriyle birlikte okunup sınırlar mahalli bilirkişilere zeminde tek tek göstertilmeli, bilirkişilerin gösteremediği hudutların tespiti için taraflara tanık dinletme imkanı sağlanmalı, dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıklardan davaya konu edilen taşınmazların intikali ve tasarrufu ile kayıt malikleri ile davacı arasında varsa irsi veya akdi ilişki hususunda bilgi alınmalı, tapu kayıt kapsamı dışında olan taşınmaz bölümleri yönünden kimin zilyet olduğu, zilyetliğin hangi tarihte başladığı, ne şekilde, kim tarafından ve hangi sıfatla sürdürüldüğü sorularak maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, fen bilirkişisine uygulanan tapu kaydının kapsadığı alanı gösterir, denetime ve keşfi takibe imkan verir, yerel bilirkişi ve tanıkların gösterdiği sınırlar ile her bir tapu kaydının kapsadığı beyan olunan bölümler farklı renklerle haritasında işaretlettirilerek kroki düzenlettirilmeli, bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek tarafların dayanaklarını oluşturan kayıtların kapsamları ve kayıtların hukuki değerlerini koruyup korumadıkları ile kim veya kimler yararına edinme koşullarının oluştuğu tartışılıp değerlerdirilerek ulaşılacak sonuca göre bir karar verilmelidir. Müdahil Hazinenin iddiaları hususunda, Suriye uyruklu kişiler yönünden geçerli olacak özel mevzuat hükümleri gözetilmelidir. Kabule göre de, çekişmeli taşınmazlar hakkında paylar toplamı paydaya eşit olmayacak şekilde ve infazı olanaksız kılacak şekilde karar verilmesinde de isabet bulunmamaktadır.
Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda belirtilen nedenlerle, müdahil Hazine vekili ile davacı ... ve arkadaşları vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin istinaf başvurularının esastan reddine dair kararının KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi hükmünün 6100 sayılı HMK'nin 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 27.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.