Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/5092 Esas 2022/6170 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : Kadastro Tespitine İtiraz
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Cizre Kadastro Mahkemesi

Taraflar arasında Cizre Kadastro Mahkemesinde görülen dava sonucunda verilen hükme karşı davacı Hazine vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş olup, bu kez davacı Hazine vekili tarafından Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Silopi ilçesinde 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca yapılan kadastro sırasında, Kösreli Köyü çalışma alanında bulunan 112 ada 1 parsel sayılı 56.879,29 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, susuz tarla niteliğiyle, 1/3’er paylı olarak ..., ... ve ... ... adına tespit edilmiştir.
Davacı Hazine vekili, taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğunu, davalılar lehine zilyetlikle iktisap koşullarının oluşmadığını ileri sürerek dava açmıştır.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın reddine, dava konusu 112 ada 1 parsel sayılı taşınmazın tespit gibi tapuya tesciline karar verilmiş, hükmün davacı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş ve iş bu karar, davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, çekişmeli taşınmazın orman sayılmayan yerlerden olduğu gerekçesiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermek için yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki; hükme esas alınan bilirkişi raporunda, yörede 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun Ek 5. maddesine dayalı olarak orman kadastrosunun yapıldığı ve kesinleşmesine müteakip aynı Kanun'un Geçici 8. maddesine dayalı olarak dava konusu taşınmaza ait kadastro tespit tutanağının düzenlendiği belirtilmiş olup, buna göre, çekişmeli taşınmazın niteliğinin eski tarihli memleket haritaları ve ... fotoğrafları üzerinde yapılacak inceleme sonucunda belirlenmesi gerekmektedir. Ne var ki; hükme esas alınan orman bilirkişisi raporunda, çekişmeli taşınmazın, yalnızca 1984 tarihli ... fotoğrafında ve 1972 tarihli Koyunören Serisi orman amenajman haritasındaki konumu gösterilerek orman sayılmayan alanda olduğu belirtilmiş ise de, 1984 tarihinden daha eski ... fotoğraflarının bulunup bulunmadığı araştırılmadan ve varsa, taşınmazın bu ... fotoğraflarındaki konumu gösterilmeden evveliyatının orman olmadığına karar verilmesi isabetsiz olduğu gibi, taşınmazın ... fotoğraflarına göre imar ihya edilip edilmediği, tarla olarak kullanılıp kullanılmadığı ve kullanım sınırlarının oluşup oluşmadığı hususlarında bu konularda uzmanlığı bulunmayan orman bilirkişisince düzenlenen rapora itibar edilerek karar verilmesi de usul ve yasaya uygun bulunmamaktadır.
Öte yandan, taşınmazın sınırında bulunan 113 ada 1, 2, 3 ve 4 parsel sayılı taşınmazlar hakkında da davacı Hazine tarafından aynı nedenlere dayalı olarak, başkaca kişiler tarafından ise miras yoluyla gelen hakka dayalı olarak ayrı ayrı davaların açıldığı ve bu taşınmazlar hakkında kişiler tarafından açılan dava yönüyle yapılan ilk keşiflerde yerel bilirkişi olarak dinlenen ... ..., taşınmazların kadastro öncesinde ekilip biçilmediğini, taşlık arazi olduğunu, kadastro çalışması yapıldıktan sonra ekilmeye başlanınca, diğer kişiler tarafından hak iddia edildiğini ifade ettiği halde, Hazine yönüyle yapılan keşiflerde ise bu kez ... ...’nun davalılar tanığı olarak dinlendiği ve aynı taşınmazlar hakkında bu kez kendini bildi bileli yaklaşık 40-50 yıldır davalılar tarafından buğday ekilmek suretiyle kullanıldığı yönünde beyanda bulunduğu anlaşılmasına rağmen, bu beyanlar arasında çelişkinin giderilmediği ve Dairemizde aynı gün temyiz incelemesi yapılan bu dosyalar karşısında, eldeki davanın konusu taşınmaz yönünden de tespit malikleri lehine zilyetlikle iktisap koşullarının oluşup oluşmadığının tam ve doğru olarak belirlenmediği anlaşılmaktadır. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayanılarak karar verilemez.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece, öncelikle yöreye ait “en eski” tarihli memleket haritası ve stereoskopik ... fotoğrafları da dahil olmak üzere çekilmiş bulunan ... fotoğraflarının tamamı ile amenajman planı ve komşu parsellere ait kadastro tutanakları, tutanaklar kesinleşmiş ise tapu kayıt örnekleri ve tapu kayıtları hükmen oluşmuş ise mahkeme karar örnekleri ve varsa Yargıtay ilamlarının örnekleri, ilgili yerlerden getirtilmeli, bu köyde tesis kadastrosunun ne zaman yapıldığı, taşınmazın hangi nedenle tespit dışı bırakıldığı Kadastro Müdürlüğünden sorulmalı, bu şekilde dosya ikmal edildikten sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan, aynı köyde ve komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek ayrı ayrı üçer kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile önceki bilirkişiler dışında halen Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman orman mühendisleri arasından seçilecek bir orman mühendisi bilirkişi, bir fen elemanı ve bir jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi aracılığıyla yeniden keşif yapılmalı ve bu keşifte, getirtilen belgeler çekişmeli taşınmazla birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle, taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği, taşınmazın ne zamandır nasıl ve kimler tarafından kullanıldığı sorulup saptanmalı; 3116, 4785 ve 5658 sayılı Kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; zilyetlikle veya hukuki değeri kalmamış olan tapu kayıtlarıyla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi orman olan bir yerin üzerindeki orman bitki örtüsü yok edilmiş olsa dahi, salt orman toprağının orman sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; hakim gözetiminde, taşınmazın dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli; yukarıda değinilen diğer belgeler fen, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ile orman bilirkişisi eliyle yerine uygulattırılıp; orijinal-renkli (renkli fotokopi) ... fotoğrafları ve memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de ... fotoğrafları ve memleket haritası ölçeğine (Net-Cad veya benzeri programlar kullanılarak) denetime elverişli olacak şekilde çevrildikten sonra komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmazlar çevre parsellerle birlikte memleket haritası ve ... fotoğrafları üzerinde gösterilmeli; taşınmazların gerçek eğimi, klizimetre aletiyle ölçülerek memleket haritalarındaki münhanilerden (yükseklik eğrilerinden) de faydalanılmak suretiyle belirlenmeli; ... fotoğraflarının stereoskop aletiyle üç boyutlu incelemesi yapılarak, temyize konu taşınmazın niteliği, üzerindeki bitki örtüsünün cinsi, yaşı, dağılımı, kapalılık oranı hususlarının açıklandığı, müşterek imzalı şekilde, yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli ve dosyadaki belgeler ile karşılaştırıldığında denetime elverişli rapor alınmalı ve çekişmeli taşınmazın orman sayılan yerlerden olup olmadığı tereddüte mahal bırakmayacak şekilde belirlenmeli orman sayılmayan yerlerden olduğunun anlaşılması halinde, jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisine ... fotoğrafları üzerinde stereoskopik inceleme yaptırılarak, dava konusu taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin ne olduğu, kullanım sınırlarının oluşup oluşmadığı, ekonomik amacına uygun olarak zilyetliğine ne zaman başlanıldığı her bir ... fotoğrafı için ayrı ayrı saptanmalı ve bundan sonra toplanmış ve toplanacak delillere göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak karar verilmesi isabetsiz olduğundan, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı Hazine vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesinin istinaf isteminin esastan reddine dair kararının KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi hükmünün 6100 sayılı HMK'nin 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 28.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.