Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2022/3644 Esas 2022/6338 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Yenilemeye İtiraz

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, bir kısım parseller yönünden davanın reddine, yol ile ilgili olan kısımlar yönünden görevsizliğe karar verilmiş olup hükmün davacı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği düşünüldü:


K A R A R

Dalaman İlçesinde 2859 sayılı Tapulama ve Kadastro Paftalarının Yenilenmesi Hakkında Kanun gereğince yapılan yenileme kadastro sırasında, Şerefler Mahallesi çalışma alanında ve tapuda ... adına kayıtlı bulunan eski 91 parsel sayılı 500 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 128 ada 7 parsel numarasıyla ve 219,15 metrekare yüzölçümlü olarak, ... adına kayıtlı bulunan eski 90 parsel sayılı 1.260,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 128 ada 8 parsel numarasıyla ve 1.309,49 metrekare yüzölçümlü olarak, ... adına kayıtlı bulunan eski 89 parsel sayılı 780 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 128 ada 9 parsel numarasıyla ve 878,36 metrekare yüzölçümlü olarak, ... ve müşterekleri adına kayıtlı eski 87 parsel sayılı 1.520,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 134 ada 1 parsel numarasıyla ve 1.096,80 metrekare yüzölçümlü olarak, ... ve müşterekleri adına kayıtlı 88 parsel sayılı 11.460,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 134 ada 2 parsel numarasıyla ve 12.572,03 metrekare yüzölçümlü olarak tespit edilmiştir.
Asıl ve birleşen davacılar, yenileme kadastro çalışması sırasında, dava konusu taşınmazların yüzöçümünde, davalılara ait taşınmazlar ve taşınmazlara komşu yol lehine azalma olduğunu belirterek dava açmıştır.
Mahkemece verilen 21.10.2003 tarihli ve 1991/6 Esas 2003/2 Karar sayılı ilk karar, Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin 14.11.2005 tarihli ve 2005/1454 Esas, 2005/3466 Karar sayılı ilamı ile "somut olayın özelliğine göre uygulama yapılmadığı, parsellerin yüzölçümlerinin köşe koordinatlarına göre hesaplanmadığı, köşe noktası olarak saptanan sınırın hangi sabit sınır olarak neden alındığının gerekçe gösterilerek açıklanmadığı, ilk kadastral sınırlara itibar edilmemesinin hangi zorunlu sebeplerden ileri geldiğinin yöntemine uygun biçimde açıklanmadığı, mülkiyet durumunu değiştirecek şekilde yeni pafta oluşturulduğu, ayrıca, 2859 sayılı Kanun uyarınca yapılan yönetimsel işlemlerin dayanağı paftada yol niteliği ile kadastro dışı bırakılan ve bu nedenle tutanağı düzenlenmeyen kesimlerin dava ve temyize konu taşınmazların ilk kadastral paftasında mı tutanağı düzenlenmeksizin kadastro dışı bırakılıp bırakılmadığı saptanmadan bu kesimlerle ilgili olarak Kadastro Mahkemesinin davaya bakmaya görevli olup olmadığının düşünülmemiş olduğu" gerekçeleri ile bozulmuştur.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde, 2006/1 Esas sayılı dosyada, davacının 128 ada 7 parsel sayılı taşınmaz ile ilgili davasının reddine, taşınmazın tespit gibi tesciline; birleştirilen 1991/7 Esas sayılı dosyada 128 ada 8 ve 9 parsel sayılı taşınmazlarla ilgili yolda kalan kısımlar haricinde, davacının yapmış olduğu itirazların reddine, taşınmazların tespit gibi tesciline, 8 ve 9 parsellerde yolda kalan kısımlarla ilgili Dalaman Asliye Hukuk Mahkemesi görevli olduğundan Mahkemenin görevsizliğine, dosyanın talep halinde görevli Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine; birleştirilen 1991/24, 1993/9 ve 1994/12 Esas sayılı dosyalarda 134 ada 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazlarda yolda kalan kısımlar haricinde davacıların yapmış oldukları itirazların reddine, taşınmazların tespit gibi tesciline, 1 ve 2 no lu parsellerde yolda kalan kısımlarla ilgili Dalaman Asliye Hukuk Mahkemesi görevli olduğundan Mahkemenin görevsizliğine, dosyanın talep halinde görevli Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir. Hüküm, asıl ve birleşen davacı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2859 sayılı Tapulama ve Kadastro Paftalarının Yenilenmesi Hakkında Kanun gereğince yenileme kadastrosu yapılırken öncelikle zeminde bulunan ve tesis kadastrosu tarihinde mevcut olan sabit nokta ve sınırlardan, aynı döneme ya da yöreye ait farklı amaçlarla üretilmiş haritalar ile benzeri verilerden yararlanılarak yapılan teknik çalışmalarla, tesis kadastrosuna ait pafta haritaları ortofoto üzerine işlenmekte; haritanın zemine uygun olmaması halinde farklılıkların nerelerden ve hangi sebeplerden kaynaklandığı tespit edilip varsa hatalar yöntemine uygun şekilde giderilmekte, düzenlenen ada raporu ile yapılan teknik çalışmalar ve gerekçeleri açıklanmakta; bundan sonra taşınmazların bütün sınırları tek tek değerlendirmeye tabi tutularak ilk tesis kadastrosu sırasındaki gerçek fiili duruma ulaşılmaya çalışılarak, yenileme tutanağı düzenlenmekte ve yenileme kadastrosu haritaları üretilmektedir. İşte, yenileme kadastrosuna itiraz davaları, yenileme kadastrosu faaliyetinin yöntemine uygun yapılıp yapılmadığının denetlenmesine yönelik davalardır. Bu nedenle mahkemelerce, yenileme faaliyetine eşdeğer ve amaca uygun bir araştırma yapılması zorunludur.
Mahkemece, amacına ve yöntemine uygun bir araştırma yapılabilmesi için öncelikle, denetime veri teşkil etmek üzere, tesis kadastrosunun yapıldığı tarihe en yakın tarihli ... fotoğrafları, temin edilebilen en eski ve güncel ortofoto ve uydu fotoğrafları, tesis kadastrosuna ait pafta haritası, varsa bu haritada değişiklik yapan ifraz haritaları, mahkeme ilamları ve eki olan haritalar, varsa yenileme kadastrosu sırasında yararlanıldığı anlaşılan diğer haritalar, çekişmeli taşınmaza ilişkin tesis kadastrosu ve yenileme kadastrolarına ait ölçü çizelgesi, hesap cetveli ve ölçü krokileri gibi bilgi ve belgelerin toplanması gerekmektedir. Bundan sonra mahallinde, yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, harita ya da jeodezi mühendisi fen bilirkişisinin katılımı ile keşif yapılmalıdır. Keşif sırasında çekişmeli taşınmaz ve çevresinin toprak yapısı, bitki örtüsü, zeminde mevcut ağaçların yaşı gibi hususlar ile zeminin jeolojik yapısının değerlendirilmesine ihtiyaç duyulan hallerde uzman ziraat bilirkişisi ile jeoloji mühendisi bilirkişi de keşif heyetine dahil edilmelidir.
Yapılacak keşif sırasında yerel bilirkişi ve tanıklardan tesis kadastrosu sırasında da zeminde mevcut olan sabit sınır ya da yapılar bulunup bulunmadığı sorularak varsa yerleri fen bilirkişisine işaretlettirilmeli, fotoğrafları çekilmeli, taraflar keşif sırasında hazır bulunmakta ise zeminde ortak sınır üzerinde uzlaşıp uzlaşmadıkları tespit edilip gerektiğinde imzaları ile beyanları tevsik edilmeli, uzlaşılan sınırlar ile iddia edilen sınırlar fen bilirkişisi tarafından haritasında işaretlenmeli, keşif sırasında hazır edilmeleri halinde ziraat bilirkişisi ile jeoloji mühendisi bilirkişisinden, taşınmazlar arasında değişmeyen doğal ya da yapay sınırlar bulunup bulunmadığı, sınırlarda mevcut ağaçların yaşları gibi hususlarda bilgi alınmalı, fen bilirkişisinden denetime veri teşkil etmek üzere dosya içine getirtilen bilgi ve belgeler ile bilirkişi ve tanık anlatımlarından yararlanarak yenileme kadastrosunu denetlemesi istenmelidir. Fen bilirkişisinden, tesis kadastrosunun, paftaların üretim yılı, üretim tekniği, altlığı ve ölçeği gibi hususları da açıklar tarzda hangi yöntem ve tekniklerle yapıldığı, uygulanan yöntemlerin hata paylarının ne olduğu, üretilen haritaların zeminle uyumsuz bulunması halinde farklılığın nereden ve hangi sebeplerden kaynaklandığı, sırasıyla tersimat hatası, hesap hatası, ölçü hatası ve sınırlandırma hatası bulunup bulunmadığı, yenileme kadastrosu sonucu tespit edilen yeni sınırların niteliğinin ne olduğu ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak belirlenip belirlenmediği, yenileme kadastrosunda hata yapılmış ise doğru sınır ve haritanın nasıl olması gerektiği gibi hususlarda ve "ada raporu" ile "yenileme tutanağı ve haritasını" irdeler şekilde, teknik ve bilimsel verilere dayalı, gerekçelendirilmiş, denetlenebilir ve ayrıntılı rapor ve haritalar alınmalıdır. Raporun denetime elverişli olması için fen bilirkişisinden, düzenleyeceği haritalardan iki tanesinde ... fotoğrafı üzerinde, iki tanesinde ise ortofoto (yoksa uydu fotoğrafı) üzerinde ilk tesis kadastrosu paftası ve yenileme kadastrosu paftasını çakıştırması istenmeli; çakıştırmaların birer tanesinin ada bazında değerlendirme yapmaya elverişli geniş ölçekli olması, diğerinin ise çekişmeli taşınmaz ve çevresini gösterir şekilde daha dar ölçekli olması istenmelidir. Fen bilirkişi haritasında, yenileme kadastrosunda yanlışlık varsa, infazı kabil bir hükme esas olmak üzere doğru sınırların nasıl olması gerektiği de gösterilmelidir.
Açıklanan yönteme uygun inceleme ve araştırma yapıldıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmeli; değerlendirme yapılırken yenileme kadastrosunun amacının mülkiyet ihtilaflarını çözmek olmadığı ve mülkiyet uyuşmazlıklarının yenileme kadastrosuna ilişkin davalarda tartışma konusu yapılamayacağı göz önünde bulundurulmalıdır.
Somut olayda Mahkemece, bozmaya uyulmuş ise de, bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Şöyle ki, dava konusu taşınmazların Komisyon kararı sonucu oluşan krokisi, yenileme ölçü krokisi, hesap ve ölçü cetvelleri, ... fotoğrafları ve ortofoto getirtilmemiş; bilirkişilerden yukarıda açıklandığı şekilde denetime elverişli rapor alınmamıştır. Hal böyle olunca; Mahkemece öncelikle, Dairenin 10.02.2022 tarihli ve 2021/13569 Esas, 2022/1078 Karar sayılı ilamı ile, asıl dava dosyası ile birleştirme kararı verilen 1991/7, 1991/24, 1993/9 ve 1994/12 Esas sayılı dosyaların dosya arasında olmadığı anlaşıldığından, bahse konu dosyaların dosya arasına alınması istenilmiş olmasına rağmen, birleşen 1991/7 Esas sayılı dosyaya rastlanmadığından, 1991/7 Esas sayılı dosyanın dosya arasına alınması, sonrasında belirtilen eksik belgelerin ilgili yerlerden getirtilmesi, öncekilerden farklı harita mühendisi sıfatına sahip üç kişilik uzman bilirkişi kurulu eliyle yukarıda belirtilen şekilde inceleme ve araştırma yapılarak denetime elverişli rapor alınması, yine dava konusu taşınmazlar hakkında açılmış elatmanın önlenmesi dosyalarının akıbetlerinin araştırılması, kesinleşmiş olan el atmanın önlenmesi dosyalarında alınmış bilirkişi raporları ve eki olan krokilerin gözönünü alınması, kesin hükmün düşünülmesi, ayrıca tutanaklarında 1987/38 Esas sayılı dosyada davalı olduğu belirtilen 128 ada 8 ve 9 parsel sayılı taşınmazlara ilişkin dosyanın akıbetinin belirlenmesi, tüm bunlardan sonra toplanmış ve toplanacak deliller çerçevesinde, temyiz edenin sıfatı ve kazanılmış haklar da gözetilerek bir karar verilmesi olmalıdır. Tüm bu hususlar düşünülmeden, eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmesi yanlış olup hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı ... vekilinin temyiz itirazları yerinde bulunduğundan kabulü ile Yerel Mahkeme hükmünün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla uygulanacak olan 1086 sayılı HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın davacıya iadesine 29.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.