Danıştay 6. Daire 2019/1375 Esas 2021/5025 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/1375
Karar No : 2021/5025


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Genel Müdürlüğüne İzafeten … Orman İşletme Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bursa ili, Gemlik ilçesi, … Mahallesi, …, … ve … sayılı parselleri (eski … ve … sayılı parseller) kapsayan alanda 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin Gemlik Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporun ve dosyanın birlikte incelenmesinden; bilirkişi raporunda özetle; "Dava konusu parselasyonda; düzenleme sınırının geçirilmesinde mevzuata uygun davranıldığı, davalı idarece hesaplanan 0,1524050 oranındaki düzenleme ortaklık payı oranı (DOPO) hesabının yasal sınır olan %40'ın altında kaldığı, dava konusu parselasyon sonucunda parsel maliklerine kendi yerlerinde oluşturulan imar parselinde hak edişlerinin verilmesinin mevzuata uygun olduğu, … Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarih ve E:…; K:… sayılı kararı ile … sayılı parselin 52.000,00 m²lik kısmının orman sayılmasına, 5564 m²'lik kısmının ise davacılar adına bırakılmasına karar verildiği, anılan kararın Yargıtay ... Hukuk Dairesinin E:…; K:… sayılı kararı ile onandığı, … Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarih ve E:…; K:… sayılı kararı ile … sayılı parselin tamamının orman sayılmasına karar verildiği, anılan kararın Yargıtay ...Hukuk Dairesinin … tarih ve E:…; K:… sayılı kararı ile onandığı, anılan Mahkeme kararları doğrultusunda 575 sayılı parselin tamamının, 1661 sayılı parselin de 52000 m²'1ik kısmının orman sayılmasına karar verildiği, kararların kesinleşme tarihleri dikkate alındığında; dava konusu parselasyonun onaylandığı tarihten sonra anılan alanların orman alanı olduğunun kesinleştiği, bir başka deyişle dava konusu parselasyon tarihinde anılan parsellerin niteliğinin ORMAN olmadığının anlaşıldığı, bu nedenle söz konusu parsellerin dava konusu parselasyonda düzenleme kapsamına alınmasında herhangi bir sakınca bulunmadığı, dava konusu parselasyonda toplam 2 adet parsel için ayırma çapı düzenlendiği, … ve … sayılı parsellere ilişkin olarak düzenlenen söz konusu ayırma çapları ile bu parsellerin bir bölümünün düzenleme sınırı dışında bırakıldığı, ayırma çaplarının alansal olarak belirtilerek dava konusu parsellerin düzenlemeye giren kısımları üzerinden düzenleme ortaklık payı (DOP) hesaplandığı, bu bakımdan ayırma çaplarının mevzuatta öngörüldüğü şekilde düzenlendiği sonucuna ulaşıldığı, kısmen orman sınırları içerisinde devlet ormanı olan dava konusu taşınmazın bulunduğu alanda parselasyon yapılmasına ilişkin işlemin mevzuata ve kamu yararına uygun olduğu" yönünde görüş bildirildiğinin anlaşıldığı, bu durumda; dava konusu parselasyonun dağıtım, tahsis ve parsellemeye ilişkin ilke ve esaslar ile ilgili mevzuat hükümlerine uygun olduğu sonucuna varılmış ve belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Uyuşmazlıkta, parselasyona dahil edilen dava konusu iki parselin mahkeme kararları ile orman alanı olarak tescil edildiği, özel yasa durumundaki 6831 sayılı Orman Yasanın 6.maddesinde yer alan, Devlet Ormanlarına ve Devlet Ormanı sayılan yerlere ait her çeşit işlerin Orman Genel Müdürlüğünce yapılacağı yolundaki hüküm uyarınca ormanlık alanlarla ilgili olarak belediyelerin 3194 sayılı İmar Kanunun 18. madde uygulaması yapmasının mümkün olmadığı, Dairelerince verilen ara kararına davalı idare tarafından verilen cevapta, uygulama alanına ilişkin orman sınırlarının belediye kayıtlarında bulunmadığının belirtilmesi karşısında, orman alanı olarak tescil edien yerlerin parselasyona dahil edilmemesi için orman sınırının davalı belediyelerce dikkate alınarak parselasyon yapılması gerektiği halde davalı idarece bu hususlar gözetilmeden yapılan dava konusu parselasyonda mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılarak davalı idarenin istinaf başvurusunun kabulüne, Mahkeme kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İdare Mahkemesince bilirkişi raporuna uygun şekilde davanın reddine karar verildiği halde, Bölge İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, dava konusu parsellerin yargı kararıyla orman sınırları dışına çıkarılan kısımlarının ayırma çapı düzenlenerek parselasyona katıldığı, mevzuatta buna engel bir hükmün bulunmadığı, işlem hukuka uygun olduğundan davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Bursa ili, Gemlik ilçesi, … Mahallesi, … pafta, … ve … sayılı parsellerin orman içerisinde bulunmasına rağmen, Engürücük köyü tapulama çalışmaları sırasında özel şahıslar adına tapu belgelerinin düzenlendiği, söz konusu tapu kayıtlarının iptal edilerek tescilinin sağlanması amacıyla Orman Genel Müdürlüğü tarafından açılan davalarda, … Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı ve … tarihli, E:…, K:… sayılı kararları ile; alanda 1987-1988 yıllarında yapılan orman tahdit çalışmaları sonucunda, 57.564 m2 alanlı 1661 sayılı parselin 52.000 m2'lik ve 43.400 m2 alanlı 575 sayılı parselin 37.978 m2'lik kısımlarının Devlet Ormanı olduğu tespit edildiğinden, belirtilen kısımlara ait tapuların davalılar adından iptali ile Hazine adına tapuya kayıt ve tesciline, orman dışında kalan kısımların davalılar uhdesinde bırakılmasına karar verildiği, anılan kararların Yargıtay onamasından geçerek 29/01/2015 ve 06/01/2015 tarihlerinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
Gemlik Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile; Bursa ili, Gemlik ilçesi, … Mahallesi, …, … ve … sayılı parselleri (eski … ve … sayılı parseller) kapsayan alanda 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılması üzerine de bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT: İşlem tarihi itibariyle yürürlükte olan şekliyle 3194 sayılı İmar Yasasının 18. maddesinde; "İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.
Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırkını geçemez.
Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol gibi umumi hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamaz." hükmü yer almaktadır.
İşlem tarihinde yürürlükte bulunan İmar Kanununun 18 İnci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin 1. fıkrasında: "Belediye ve mücavir alan sınırı içinde belediyeler, belediye encümeni kararı ile; dışında valilikler, il idare kurulu kararı ile; 5 yıllık imar programlarında öncelik tanımak ve beldenin inkişaf ve ihtiyaç durumuna göre, yeterli miktarda arsayı, konut yapımına hazır bulunduracak şekilde düzenleme sahalarını tesbit etmek ve uygulamasını yapmak mecburiyetindedir." düzenlemesi, 7. maddesinde: "Düzenleme sahasının tespitinde; düzenleme ile iskana açılacak sahanın imar planı ile getirilmiş park, otopark, yeşil saha ve umumi hizmet alanlarının sağlanması için bu alanların, düzenlemeye giren parsellerden dengeli olarak alınacak düzenleme ortaklık payı ile karşılanmasına dikkat edilir." düzenlemesi yer almaktadır.
6831 sayılı Orman Yasasının 2.maddesinin 1.fıkrası; "Orman sayılan yerlerden:
A) Öncelikle orman içindeki köyler halkının kısmen veya tamamen yerleştirilmesi maksadıyla, orman olarak muhafazasında bilim ve fen bakımından hiçbir yarar görülmeyen aksine tarım alanlarına dönüştürülmesinde yarar olduğu tespit edilen yerler ile halen orman rejimi içinde bulunan funda ve makilerle örtülü yerlerden tarım alanlarına dönüştürülmesinde yarar olduğu tespit edilen yerler,
B) 31/12/1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş yerlerden; tarla, bağ, bahçe, meyvelik, zeytinlik, fındıklık, fıstıklık (antep fıstığı, çam fıstığı) gibi çeşitli tarım alanları veya otlak, kışlak, yaylak gibi hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler ile şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerleşim alanları,
Orman sınırları dışına çıkartılır.
Orman sınırları dışına çıkartılan bu yerler Devlete ait ise Hazine adına, hükmi şahsiyeti haiz amme müesseselerine ait ise bu müesseseler adına, hususi orman ise sahipleri adına orman sınırları dışına çıkartılır. Uygulama kesinleştikten sonra tapuda kesin tashih ve tescil işlemi yapılır.
Bu yerler dışında orman sınırlarında hiçbir suretle daraltma yapılamaz." hükmünü, aynı Yasanın 6.maddesinin 1.fıkrası; "Devlet ormanlarına ve Devlet ormanı sayılan yerlere ait her çeşit işler Orman Genel Müdürlüğünce yapılır ve yaptırılır." hükmünü, aynı Yasanın 17.maddesinin 1.fıkrası; "Devlet ormanları içinde bu ormanların korunması, istihsal ve imarı ile alakalı olarak yapılacak her nevi bina ve tesisler müstesna olmak üzere; otlatma planı yapılan alanlarda yıllık otlatma süresi dâhilinde hayvanların planlı otlatılmasını sağlayan, gecelemesini emniyet altına alan ve dağılmalarını engelleyen geçici çevirmeler şeklinde düzenlemeler dışında, her çeşit bina, ağıl ve hayvanların barınmasına mahsus yerler yapılması, tarla açılması, işlenmesi, ekilmesi ve orman içinde yerleşilmesi yasaktır." hükmünü içermektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasının incelenmesinden; Gemlik Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile yapılan parselasyonda, dava konusu parsellerin parselasyona dahil edildiği ve Devlet Ormanı olarak Hazine adına tescil edilen kısımlarının ayırma çapı ile ayrılarak, kalan kısımlar bakımından, 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca düzenleme ortaklık payı kesintisi yapıldıktan sonra uygun imar parsellerinden tapu malikleri adına tahsisler yapıldığı anlaşılmıştır.
İdare Mahkemesi kararına esas alınan bilirkişi raporunda; dava konusu parselasyonda, düzenleme sahasının bir imar adasını kapsadığı, sınırın genel olarak imar yolundan geçirildiği, artık imar alanı bırakılmadığı, düzenleme sınırının geçirilmesinde mevzuata uygun davranıldığı, davalı idarece hesaplanan 0,1524050 oranındaki düzenleme ortaklık payı oranı (DOPO) hesabının yasal sınır olan %40'ın altında kaldığı, dava konusu parselasyon sonucunda parsel maliklerine kendi yerlerinde oluşturulan imar parselinde hak edişlerinin verilmesinin mevzuata uygun olduğu, dava konusu parsellerin orman alanı olan kısımlarının ayırma çapı ile ayrılarak parselasyon düzenleme sınırı dışında bırakıldığı, işlemin bu yönüyle mevzuata uygun tesis edildiği, değerlendirmelerine yer verilmiş, İdare Mahkemesince; anılan bilirkişi raporundaki değerlendirmeler dikkate alınarak, dava konusu parselasyonun dağıtım, tahsis ve parsellemeye ilişkin ilke ve esaslar ile ilgili mevzuat hükümlerine uygun olduğu sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmiş, Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesince; orman alanı olarak tescil edien yerlerin parselasyona dahil edilmemesi için orman sınırının davalı belediyelerce dikkate alınarak parselasyon yapılması gerektiği halde davalı idarece bu hususlar gözetilmeden yapılan dava konusu parselasyonda mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılarak davalı idarenin istinaf başvurusunun kabulüne, Mahkeme kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Uyuşmazlık, dava konusu parsellerin Devlet Ormanında kalan kısımları yönünden parselasyonun mevzuata uygun yapılıp yapılmadığı hususundan kaynaklandığından, parsellerin hangi kısımlarının orman alanında kaldığına yönelik ayrıntılı araştırma yapılarak, gerekirse yeniden bilirkişi raporu alınmak suretiyle uyuşmazlık hakkında bir karar verilmesi gerekmektedir. Dava konusu parsellerin orman alanı dışında kalan kısımları bakımından ise; bu kısımlar yönünden parselasyonun imar mevzuatına uygun şekilde yapılıp yapılmadığı hususu, bakılmakta olan davanın konusunu oluşturmamaktadır.
Bu durumda, davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun kabulüne, Mahkeme kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline dair Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü, kararın kaldırılması, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 06/04/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.