10. Hukuk Dairesi 2015/4013 E. , 2015/11977 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Esas dava, hizmet tespiti; birleşen dava, yersiz olarak yapılan sağlık yardımı alacağının tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde esas ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir.
Hükmün, ... ve Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79 ve 5510 sayılı Kanunun 86. maddeleri olup anayasal haklar arasında yer alan ...yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Esas dava; davacının davalı işyerinde 15.07.2008-02.01.2009 ve 14.03.2009-29.08.2009 tarihleri arasındaki çalıştığının tespiti, birleşen dava; davalı işyerinde 12.10.2010 tarih CK/2010-180 sayılı rapora istinaden işyerindeki 2007/Nisan-2009/Ekim arasındaki bildirimlerinin fiili çalışmaya dayanmaması nedeniyle iptali sonucunda yapılan 20.716,33 TL yersiz ödemenin davalı Kahraman için münferiden, davalı Metin ve şirket yönünden müştereken ve müteselsilen tahsili istemine ilişkindir. 08.08.2011 günü açılan davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun 96. maddesi olup, mahkemece, esas ve birleşen davaların reddine karar vermiştir.
Somut olayda; mahkemece, yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir. Mahkemece yapılacak iş; uyuşmazlık konusu tarihleri içerir dönemsel bordrolarda bildirimleri yapılan sigortalıların hizmet cetvelleri getirtilerek bilgi ve görgüsüne başvurulmalı, davacının askerlik durumu (sevk ve terhis tarihlerine içerecek şekilde), bağlı olduğu ... araştırılmalı, davacıyla ilgili varsa tüm belge ve kayıtlar işverenden istenilmeli, işyerinde sosyal güvenlik kontrol memurlarınca talep konusu dönemde dosyada bulunanlar dışında bir denetim yapılıp yapılmadığı araştırılmalı, aynı çevrede faaliyet yürüten ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan tarafsız nitelikte başka işverenler ve bordrolu çalışanlar yöntemince saptanarak tanık sıfatıyla dinlenilmeli, işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılarak celbedilmeli ve işçilik hakları davasında dinlenen tanıkların anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanıkların anlatımları karşılaştırılmalı, varsa, çelişki giderilmeli, davacının kayıtlarda görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği, ya da, bildirim dışı kaldığı hususu, çalışmanın varlığı ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalı, toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre bir karar verilmelidir. Birleşen dosya olan alacak davası da bu araştırma sonucu beklenerek karara bağlanması gereklidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, eksik inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, ... ve Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ..."a iadesine 16.06.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.
