BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi 2019/1493 Esas 2021/1543 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2019/1493
KARAR NO : 2021/1543
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL 17. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 06/09/2018
NUMARASI : 2016/386 E. - 2018/316 K.
DAVANIN KONUSU : İtirazın İptali (Gemi Ve Yük Alacaklılığından Kaynaklanan)
Taraflar arasında görülen itirazın iptali davasının ilk derece mahkemesince yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerle davanın reddine dair verilen hükme karşı, davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ
Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket tarafından nakliyat sigorta poliçesi ile sigorta örtüsü altına alınan .... ve Tic. Ltd. Şti.'ne ait 45600 kg çelik halat yağ emtiasının konteynere yüklenerek 30.10.2014 tarihli konşimento ile M/V SATIE gemisi ile Gemlik Limanından Dubai'ye taşındığını, emtianın taşıma sürecinde kötü aktarma ve sert bırakma işlemine maruz kaldığından sızıntı meydana geldiğinin tespit edildiğini, hasar ile ilgili olarak yapılan ekspertiz incelemesinde, konteyner içerisindeki istifin düzgün durumda olduğu, meydana gelen hasarın ve sızıntının konteynerin sert bir şekilde yere bırakılmasının yarattığı sarsıntıdan oluştuğunun belirlendiğini, aktarma limanı olan Malta'da konteynerde sızıntı bulunduğunun tespiti üzerine, konteynerin açılarak içindeki yükün başka bir konteynere aktarıldığını, emtia alıcısının hasarlı teslim nedeniyle ifade faturası düzenlediğini, davalının 17.11.2014 tarihli navlun faturası düzenleyerek navlun bedelini tahsil etmesi nedeniyle akdi taşıyıcı olduğunu, müvekkilinin ödemeyi yaparak sigortalının haklarına halef olduğunu, davalıların yük hasarından TTK'nın 1178. maddesi gereğince sorumlu olmaları nedeniyle alacağın tahsili amacıyla İstanbul 19. İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı dosyasında takip başlatıldığını, davalıların takibe yönelik itirazının haksız ve kötü niyetli olduğunu ileri sürerek, itirazın iptali ile takibin devamına alacağın % 20'sinden az olmamak üzere icra inkar tazminatının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.Davalı vekili, cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşımaya ilişkin konşimentoda Fransız hukukunun geçerli olduğu ve yetkili mahkemenin Marsilya Ticaret Mahkemesi olduğunun düzenlenmiş olması nedeniyle mahkemenin görevsiz olduğunu, müvekkili şirketin taşıma işleri komisyoncusu olması nedeniyle hasarla ilgisinin bulunmadığını, hasarın süresinde müvekkiline ihbar edilmediğini, emtianın gemiye gönderenin talimatına uygun şekilde yüklendiğini, bu nedenle hasar olsa dahi gönderinin kusuru sonucu meydana geldiğini ve hasar tespitinin usulüne uygun olarak yapılmadığını savunarak, davanın yetkisizlik, husumet ve esastan reddini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; "...Mahkememizce yapılan yargılama ve toplanan tüm delillerden, davacı sigorta şirketi tarafından, 02.06.2015 tarihinde ... firmasına 9.084,61 TL ödeme yapıldığı, ... firmasının tedarikçi olduğu gözetilerek, ihraç ve uluslararası taşıma sürecini yürüten ...firmasına olduğu halde, ödemenin tedarikçiye yapılması halinde de davacının aktif husumet ehliyetine hak kazandığı, zira...tarafından henüz mal bedeli ödenmediği için sigortalanan malda menfaat bakımından ...rın hukuki menfaati sürdüğü, davacının ödemesi ile sınırlı olmak üzere TTK md 1472 gereği sigortalısı ... ve dolaylı olarak .... firmalarına halef olduğu, aktif husumet ehliyetini haiz olduğu, davalı Gemline Denizcilik firması, konişmento kayıtlarına dayanarak kendisine pasif husumet yöneltilemeyeceği iddiasında olsa da, davalı firmanın, navlun faturası çerçevesinde taşımayı üstlendiği anlaşıldığından taşıyanın sorumluluğu hükümlerine tabi olacağı ve pasif husumet ehliyetinin bulunduğu, dosyadaki bilgi ve belgelerden davalının davaya konu hasardan bilgisinin olduğu anlaşıldığı, ayrıca gerek inceleme (m. 1184) gerekse bildirim (m. 1185)’nin neticesi aksinin isparinin mümkün olduğu karine hükmündedir ki, huzurdaki dava açısından, teknik bilirkişinin yükteki hasarın sebebine yönelik değerlendirmeleri karşısında inceleme veya bildirim yapılıp yapılmamış olması hususunun karine fonksiyonu icra etmeyeceği anlaşılmıştır.Konişmentonun üzerinde bulunan 'Shipper’s load, stow and count' klozundan taşıması yapılan yağ emtiasının içinde bulunduğu kapların konteynerlerin içerisine yüklenmesi, istifi, sabitlenmesi ve bilahare konteyner kapılanma mühürlenmesi işlemlerinin bizzat yükleten satıcı firma...Kimya İthalat Hır, San, Tie Ltd. şirketi tarafından gerçekleştirilmiş olduğunun anlaşıldığı, Buna göre, ECMU4090144 ve CMAU8121791 nolu konteynerlerin yükleme işleminin bizzat satıcının kendi fabrikasında kendi adamları tarafından yapıldıktan ve mühürlendikten sonra davalı taşıyana teslim edildiği, bu nedenle, kapalı bir kutu görünümünde ve kapılan mühürlü olan konteynerlerin, taşıma sırasında açılması da mümkün olmadığından teslim alındığı gibi nakil ve teslim edileceği, bu nevi taşımalarda taşıyandan TTK m. 1178 uyarınca eşyanın istifinde diğer taşımalarda olduğu gibi dikkat ve özeni göstermesini beklemenin makul görünmeyeceği, 'Shipper’s Load, stow and count' klozunun yer aldığı ve yükün, davaya konu olaydaki gibi mühürlü bir konteyner ile teslim edildiği taşımalarda, taşıyandan, konteynerde bir hasar olup olmadığı ve buna bağlı olarak yolculuk sırasında konteynerdeki hasarın yüke verebileceği zararların tespitine yönelik dikkat ve özeni beklemek mümkünken; konteyner içindeki yükün istifini beklemek bu nevi deniz taşımacılığında mümkün olmayacağı, konteynerin içerisinde bulunan yükün ne şekilde yüklendiği ve devrilmesini önlemek için gerekli tedbirlerin (sabitteme/lashing) alınıp alınmadığının, taşıyan tarafından kontrat edilebilmesinin mümkün olmadığı, kaldı ki hasarla ilgili herhangi bir Hasar Tutanağına ve/veya Rezerv Zaptına dosya içerisinde rastlanılmadığı, gerek ekspertiz raporu gerekse dosyadaki resimler incelendiğinde, ECMU4090144 ve CMAU8121791 nolu konteynerlerin hasarlı/darbeli olduklarına ilişkin herhangi bir bilgi, belge ve tutanağa rastlanılmadığı, bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, davalı taşıyanın meydana gelen zarardan sorumlu tutulamayacağı..." gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Bu karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ
Davacı vekili, istinaf başvuru dilekçesinde özetle; TTK'nın 1178. maddesi gereğince taşıyanın iyi halde teslim aldığı emtiayı iyi halde teslim etmekle yükümlü olduğunu, emtianın taşıyanın hakimiyeti sırasında kötü bir aktarma ve sert bırakma işlemi sonucu hasarın oluştuğunun ekspertiz raporuyla belirlendiğini, ekspertiz raporunun delil olmasına rağmen esas alınmamasının hatalı olduğunu, taşıyanın konteynerin dış görünüşüne göre emtiada bir hasar bulunduğunu kayıt altına almaması nedeniyle TTK'nın 1239/2. maddesi gereğince emtiayı sağlam halde teslim aldığının kabulü gerektiğini; yüklemenin taşıyan tarafından yapılmadığı durumda bile TTK ve Yargıtay içtihatları gereğince taşıyanın nezaret yükümlülüğünün bulunduğunu ve taşıyanın basiretli bir tacir olarak yükleme ve istiflemeyi kontrol etmesi gerektiğini, davalının, yüke özen ve nezaret yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle oluşan zarardan sorumlu olduğunu, yüklemenin gönderen tarafından yapılması halinde dahi taşıyanın yükleme ve istife nezaret etme ve yolculuk sırasında yüke nezaret etme yükümlülüğü bulunduğunu ve bu hususun alınan ilk bilirkişi raporunda da belirtilenmesine rağmen mahkemece ikinci bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesinin hatalı olduğunu; konteyner mührünün bozulmamış olmasının davalıyı sorumluluktan kurtarmayacağını, hasarın taşıma kusurundan kaynaklanmadığının davalı tarafından kanıtlanması gerektiğini, konteynerin dış yapısının çelikten, sert ve sağlam olduğu düşünüldüğünde, konteynerin dışında hasar oluşmaması durumunda liman yetkililerince tüm konteynerlerin mühürlerinin sökülüp içerilerinin kontrol edilerek tutanak tutulmasının beklenemeyeceğini, bu nedenle konteynerde hasar bulunmadığına ilişkin tutanak bulunmamasının karara gerekçe yapılamayacağını, taşıtan lehine oluşan karinenin aksinin davalı tarafından kanıtlanmadığını belirterek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE
Dava, deniz yoluyla yük taşıması sırasında oluşan emtia hasarı nedeniyle nakliyat sigortacısı tarafından ödenmiş olan hasar bedelinin taşıyandan rücuen tahsili için başlatılmış olan ilamsız icra takibine vaki itirazın İİK'nın 67. maddesi uyarınca iptali istemine ilişkindir. Davacı sigorta şirketi, dava dışı sigortalıya ait yurt dışına taşınacak emtiayı taşıma rizikolarına karşı sigorta örtüsü altına almış, taşıma sırasında sigortalı emtianın hasar görmesi üzerine sigortalı şirkete ödenen bedelin davalıdan rücuen tahsilini istemiştir. İlk derece mahkemesince yukarıda açıklanan gerekçelerle davanın reddine karar verilmiş; bu karara karşı, davacı vekili tarafından, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi uyarınca, istinaf başvuru nedenleriyle ve kamu düzenine aykırılık yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır.
Dava dışı sigortalı tarafından satılan brüt ağırlığı 45.600 kg olan emtiaya ilişkin olarak sigortalı tarafından 27.10.2014 tarihli fatura düzenlenmiş, emtianın davacı tarafından 27.10.2014 düzenleme tarihli nakliyat emtea sigorta poliçesi ile Gemlik'ten Dubai'ye deniz yoluyla taşınması sırasında oluşabilecek taşıma rizikolarına karşı sigorta örtüsü altına alınca emtianın M/V SATİE gemisine hasarsız olarak yüklendiği dosyada bulunan konşimentodan anlaşılmıştır. Emtianın taşıma için taşıyana konteyner içerisinde gönderen tarafından ambalajlanıp istiflenerek teslim edildiği, teslim sırasında yük ve konteynerde her hangi bir hasar tespit edilmemesi nedeniyle yükün görünüşüne göre iyi halde gemiye yüklendiği anlaşılmıştır.Hasar sonucu davacı tarafından yaptırılan ekspertiz raporunun incelenmesinde; hasarın, konteynerlerin sert bırakılması sonucu akma-boşalma sonucu oluştuğu, konteynerlerin Malta Limanında yapılan gemi aktarması sırasında sızma yaptığı görülerek, yükün başka konteynerlere yüklendiği, hasarın sebebinin kötü elleçleme (vinç aktarması) olduğu yönünden kanaat bildirilse de kesin hasar nedeninin yeri, zamanı ve sorumlusunun tespit edilemediği anlaşılmaktadır.
Davalı şirket navlun faturası düzenleyerek, navlun bedelini tahsil ettiğinden akdi taşıyıcı konumunda olup taşıma sırasında meydana gelen rizikodan sorumlu olması nedeniyle davalının pasif husumet ehliyeti bulunmaktadır. Davacı tarafından sigortalıya ödeme yapılarak sigortalının haklarından halef olunması nedeniyle davacının da aktif dava ehliyetinin bulunduğu anlaşılmıştır. Mahkemece taşıma sorumluları hakkında açılan itirazın iptali davasında davalı, CMA CGM SA'ya izafeten ...Acenteliği A.Ş.'ye yönelik davada, konşimentodaki yetki şartı nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiş, akdi taşıyıcı hakkındaki dava tefrik edilerek eldeki yargılama yapılmıştır. Mahkemece alınan 22.11.2017 tarihli bilirkişi raporunun incelenmesinde, hasarın taşıma sürecinde meydana geldiği, davalının akdi taşıyıcı olarak meydana gelen hasardan sorumlu olduğu, meydana gelen hasarın emtianın niteliğine uygun ambalaj yetersizliği, konteyner içi istifleme ve sabitleme hataları ile konteynerin kötü elleçlenmesinden kaynaklanması nedeniyle taşıyıcının % 40, taşıtanın ise % 60 oranında kusurlu olduğu belirlenmiştir. Rapor içeriğinde, dosyadaki görsellerden konteyner içerisindeki tankların bir kısmının metal bir kısımının tahta ile korumaya alındığı, bunların içinde gerekli sabitlemelerin yapılmadığı, esnek tankın hareket ederek kapak kısmından ve cidarlardan açılan deliklerden konteyner içine aktığı, sızıntının fazla olması nedeniyle dışarıdan fark edildiği ve yükün başka konteynerlere aktarıldığı anlaşılmıştır. İtiraz üzerine mahkemece alınan 19.06.2018 tarihli raporda ise yükteki hasarın yükleyicinin özensiz ve kötü istifi sebebiyle meydana geldiği ve konşimentodaki kayıp nedeniyle davalı taşıyanın hasardan sorumlu olmadığı belirtilmiştir..Konşimentoya dercedilen "Shipper's load Stow and Count " kaydının söz konusu malların konteynerlere yüklenmesi, istifi, sayımı ve bilahare konteyner kapılarının mühürlenmesi işlemlerinin yükleyici firma tarafından yapılmış olduğu anlamına gelmektedir. Konteynerin yüke ve denize elverişli olduğu, esasen yükün konteynerin yüke ve yola elverişsiz olmasından kaynaklı bir hasarın bulunmadığı dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Hasarın sigortalı tarafından yüklenen, istiflenen, sabitlenen, ambalajlanan ve mühürlü konteyner içerisindeki istifin ve sabitlemenin yetersiz yapılmasından kaynaklandığı dosya kapsamındaki delillerden anlaşıldığından, meydana gelen zarardan taşıyanın sorumluluğunun bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Taşıma ilişkisinde taşıyanın yükün ambalaj, istif ve yüklenmesine nezaret etme sorumluluğu bulunmakta ise de konşimentodaki "Shipper's load Stow and Count" kaydı, taşıyanın konteyner içindeki yükün durumunu kontrol yükümlülüğünü ve sorumluluğunu kaldırmaktadır. Davacı taraf ekspertiz raporunda, hasarın kötü elleçleme ve vinç aktarmasındaki hatadan kaynaklandığını ileri sürmüş ise de buna ilişkin somut bir tespit bulunmadığı gibi, aktarma limanında konteynerlerde vinç aktarmasından kaynaklanan herhangi bir hasar tespiti yapılmaması karşısında, taşıyanın kusurundan kaynaklanan bir hasar bulunmadığından ilk derece mahkemesince davanın reddine dair verilen kararda usul ve yasaya aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan bu gerekçelerle, HMK'nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-HMK'nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine,
2-Davacı tarafından yatırılan istinaf başvuru harçlarının Hazineye irad kaydına, bakiye 14,90 TL istinaf karar harcının davacıdan tahsiline,
3-Davacı tarafından istinaf kanun yoluna başvuru için yapılan masrafların kendi üzerlerinde bırakılmasına,
4-Gerekçeli kararın ilk derece mahkemesince taraflara tebliğine,
5-Dosyanın, kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine dair;
HMK'nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, oybirliğiyle ve kesin olarak karar verildi.09.12.2021
KANUN YOLU : HMK'nın 362/1.a maddesi uyarınca, dava konusunun değerine göre karar kesindir.