Danıştay 6. Daire 2018/2306 Esas 2021/5125 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/2306
Karar No : 2021/5125

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Dava konusu planlama alanında tarım alanlarının bulunması nedeniyle … tarihli, … sayılı Toprak Koruma Kurulu kararıyla, planlama alanındaki tarım arazilerinin imar planlarının yapımı için tarım dışı amaçla kullanılması talebinin kamu yararı kararının ilgili kurumdan alınması şartıyla uygun bulunmasına rağmen ilgili kurumdan kamu yararı kararı alınmadan onaylanan dava konusu 1/5000 nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ve bu plan uyarınca onaylanan parselasyon işleminde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi gerekirken, istinaf başvurusunun reddi yolunda verilen bölge idare mahkemesi idare dava dairesi kararında isabet görülmediğinden, temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, Samsun ili, … ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda … tarihli, … sayılı Samsun Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile … tarihli, …. sayılı Samsun Büyükşehir Belediye Encümeni kararıyla kabul edilen parselasyon işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapor ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, 1/5000 nazım imar planının üst ölçekli planlara uygun olduğu, planlama sürecinde Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Kurulunun görüşünün alındığı, Samsun İli Toprak Koruma Kurulu’nun 01.04.2015 tarihli toplantısında alınan kararla söz konusu alanın tarım dışı amaçlı kullanılmasının uygun görüldüğü, taşkın etki sahalarının belirlendiği ve plan kararlarında bu belirlemenin gözetildiği, 1/5000 ölçekli nazım imar plan buna uygun şekilde yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında hukuka aykırılık bulunmadığı, parselasyonun dayanağı uygulama imar planına uygun olduğu, düzenleme sınırının mevzuata uygun şekilde geçirildiği, düzenleme ortaklık payı oranının yasal sınırın altında olduğu ve mevzuata uygun şekilde belirlendiği, düzenleme ortaklık payının uygulama alanındaki tüm parsellere eşit şekilde uygulandığı, davacıya kadastral parselin bulunduğu alana isabet eden imar parsellerinden tahsis yapıldığı, davacının tahsis alanının müstakil parsel tahsisine yeterli olmadığından hisselendirmenin teknik zorunluluktan kaynaklandığı, tahsis yapılırken eş değer yerden yer verildiği, parselasyon işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı, davacı tarafından, 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliğinde ve parselasyon işleminde yetki yönünden hukuka aykırılık bulunduğu ileri sürülmekte ise de; uyuşmazlığa konu taşınmazın konumu ve yakın çevresindeki korunması gerekli tescilli kültür varlıkları ile olan ilişkisi dikkate alındığında, dava konusu işlemlerin kanunlarla büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili olması nedeniyle, 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliği ve parselasyonda yetki yönünden de hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karara karşı davacı vekili tarafından yapılan istinaf başvurusu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile reddedilmiş , bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8'inci maddesinin 1. fıkrasının c bendinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde: " Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere planlanamaz. "hükmü yer almaktadır.
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nun Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı başlıklı 13. maddesinde ise; " Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri tarımsal üretim amacı dışında kullanılamaz. Ancak, alternatif alan bulunmaması ve Kurulun uygun görmesi şartıyla;
...
d) Bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plân ve yatırımlar,
...
için bu arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine, toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile Bakanlık tarafından izin verilebilir. (Ek cümle: 31/1/2007-5578/3 md.) Bakanlık bu yetkisini valiliklere devredebilir." kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın ve Danıştay Altıncı Dairesinin E:2020/2880, E:2020/2928, E:2020/2944 ve E:2020/2952 sayılı dosyaların birlikte incelenmesinden, dava konusu planlama alanında tarım alanlarının bulunması nedeniyle … tarihli, … sayılı Toprak Koruma Kurulu kararıyla, planlama alanındaki tarım arazilerinin imar planlarının yapımı için tarım dışı amaçla kullanılması talebinin kamu yararı kararının ilgili kurumdan alınması şartıyla uygun bulunduğu anlaşılmıştır.
Dava konusu imar planlarının ve parselasyon işlemini iptali istemiyle davacı dışındaki kişiler tarafından başka parseller yönünden açılan davalarda, dava konusu planlama alanının 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planınında turizm geliştirme özel proje alanı sınırları içinde ve nitelikli tarım alanları kullanımında kaldığı, bütüncül bir planlama yapılmadığı, diğer özel proje alanlarının sınırları belirlenmeden ve sözkonusu özel proje alanlarıyla dava konusu planda yer alan Kurtuluş Yolu ve bu alanda yer alan tarihi eserlere ilişkin planlamalar arasında bir bağ kurularak bütüncül bir planlama yapılmadığı, dava konusu planlarla, Samsun İli Toprak Koruma Kurulunun … tarihli toplantısında planlama alanı için kamu yararı kararının ilgili kurumdan alınması şartıyla sözkonusu alanın tarım dışı amaçlı kullanılması uygun görüldüğü, ancak yetkili kurum tarafından kamu yararı kararı alınmadan planların yapıldığı, dava konusu alanda cami ve okul olarak kullanılan yerlerin tapu miktarlarından (değer artışı olmadığı için) düzenleme ortaklık payı (DOP) kesintisi yapılmadan bulundukları yere tahsis edilip kalan miktarın DOP tan karşılanması gerektiği halde parselasyonda bu parsellerdeki Hazine payları mevcut yerlerinden alınarak başka yerlere taşındıktan sonra okul ve cami yerlerinin tamamının DOP'tan karşılandığı, özel mülkiyet sahiplerinden yaklaşık olarak %1.30 fazla DOP kesildiği, mevcut düzenleme sınırında %34.37008 olarak hesaplanan DOP'un, sözkonusu uygulamada %35.67634 olarak hatalı hesaplandığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptali yolunda verilen ... İdare Mahkemesinin .. tarihli, E:…, K:…, E:…, K:…, E:…, K:… ve E:…, K:… sayılı kararlarına karşı yapılan istinaf başvuruları sırasıyla … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarihli, E:…, K:…, E:…, K:…, E:…, K:… ve E:…, K:… sayılı kararlarıyla, davaya konu imar planları öncesinde, uyuşmazlığa konu alanda nazım ya da uygulama imar planı bulunmadığı, taşınmazların özel ürün arazisi olduğu, Samsun İl Toprak Koruma Kurulunun 01.04.2015 tarihli kararı ile kamu yararı kararının ilgili kurumdan alınması şartıyla söz konusu taşınmazların da bulunduğu alanın tarım dışı amaçla kullanımının 5403 sayılı Kanun'un 13. maddesinin 1. fıkrasının d bendi uyarınca uygun bulunduğu, ilgili kurumdan kamu yararı kararı alınmadan onaylanan dava konusu 1/5000 nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ve bu plan uyarınca onaylanan parselasyon işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmiş, bu kararlar sırasıyla Danıştay Altıncı Dairesinin 06/04/2021 tarihli, E:2020/2880, K:2021/5121, E:2020/2928, K:2021/5122, E:2020/2944, K:2021/5123 ve E:2020/2952, K:2021/5124 sayılı kararlarıyla onanmıştır.
Bu durumda, dava konusu planlama alanında tarım alanlarının bulunması nedeniyle … tarihli, … sayılı Toprak Koruma Kurulu kararıyla, planlama alanındaki tarım arazilerinin imar planlarının yapımı için tarım dışı amaçla kullanılması talebinin kamu yararı kararının ilgili kurumdan alınması şartıyla uygun bulunmasına rağmen ilgili kurumdan kamu yararı kararı alınmadan onaylanan dava konusu 1/5000 nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ve bu plan uyarınca onaylanan parselasyon işleminde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi gerekirken, istinaf başvurusunun reddi yolunda verilen bölge idare mahkemesi idare dava dairesi kararında isabet görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, … İdari Dava Dairesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 06/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.