Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/12408 Esas 2022/6829 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiş olup hükmün davalılar Devlet Su İşleri vekili, ... vekili, Hazine vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosya incelendi, gereği düşünüldü.

K A R A R

Davacılar, ... Köyü çalışma alanında bulunan ve 1979 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında tespit harici bırakılan taşınmazın bir bölümü hakkında ırsen intikal ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak tescil istemiyle dava açmıştır. Yargılama sırasında ... ve arkadaşları, miras yoluyla gelen hakka dayanarak davaya katılmışlardır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda kısmen kabule ilişkin verilen karar, davalılar Hazine vekili ile DSİ vekili tarafından temyiz edilmiş ve 16. H.D.’nin 06.11.2014 tarihli ve 2014/9804 Esas, 12460 Karar sayılı kararı ile davacı tarafta dava koşulu olan diğer mirasçıların muvafakatinin alınması veya terekeye temsilci atanması ve dava tarihinden geriye doğru 20-30 yıl öncesine ait üç ayrı zamanda çekilmiş stereoskopik hava fotoğraflarının dosya arasına konulması, bunların jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi tarafından incelenmesi ve bu Yargıtayın yerleşik içtihatları doğrultusunda zilyetlik, imar-ihya araştırması yapılması gereğine değinilerek bozulmuş olup; Mahkemece bozma kararına uyulduktan sonra yapılan yargılama neticesinde; davanın kısmen kabul kısmen reddi ile, ... İli ... İlçesi ... Köyü ... Mevkiinde bulunan Fen Bilirkişi ...'ın 01.12.2015 tarihli raporu ve Ek 1 krokisinde "A" harfi ile gösterilen 902,19 m2, "C" harfi ile gösterilen 2033,53 m2, "E" harfi ile gösterilen 273,31 m2'lik kısımların ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 07.02.1989 tarihli ve 1989/79 Esas, 1989/89 Karar sayılı ilamındaki paylar oranında davacılar adına tapuya kayıt ve tesciline, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş olup; hüküm, davalılar Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğü vekili, ... vekili, Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
1.Öncelikle belirtmek gerekir ki; 4721 sayılı TMK'nin 713/3. maddesi gereğince tescil davalarında Hazinenin yanında ilgili kamu tüzel kişiliklerine de husumet yöneltilmesi zorunludur. Somut olayda dava, Hazine, DSİ ve ... hasım gösterilerek açılmış ise de, karar tarihinden önce yürürlüğe giren 6360 sayılı Kanun hükümleri uyarınca ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının da davada taraf olması gerektiği Mahkemece gözden kaçırılmıştır. O halde Mahkemece, öncelikle davacı tarafa, davasını ilgili kamu tüzel kişisi olarak yasal hasım konumunda bulunan ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına da yöneltmesi için süre ve imkan tanınmalı ve usulüne uygun taraf teşkili sağlandıktan sonra yargılamaya devam edilmelidir. Zira; taraf teşkilinin sağlanması dava şartlarından olup, bu koşul yerine getirilmeden davanın esasına girilmesi hukuken mümkün bulunmamaktadır
2.Öte yandan; Mahkemece bozma kararına uyulduğu halde bozma gereklerinin tam olarak yerine getirildiğini söyleme imkanı yoktur. Şöyle ki; Kadastro Müdürlüğü 10.07.2015 tarihli yazısı ile dava konusu taşınmazın devlet ormanı olduğundan tescil harici bırakıldığını belirttiği halde, 27.11.2015 tarihinde yapılan keşfe 1 kadastro kontrol memuru ve 3 ziraat mühendisi bilirkişi götürülmüş, orman mühendisi bilirkişi götürülmemiş ve orman araştırması yapılmamıştır. Ayrıca keşfe jeodezi mühendisi bilirkişi götürülmemiş 1964, 1972, 1992 tarihli hava fotoğrafları kadastro kontrol memuru ve ziraat mühendisi bilirkişilere uygulatılmıştır. Hava fotoğrafları uygulaması yetkisiz bilirkişilerce yapıldığı gibi, kabul kararı verilen C ve E ile gösterilen kısımlarda tarımsal üretim olup olmadığı hususu dahi belirlenmemiş ayrıca imar ihyaya ne zaman başlandığı ve imar ihyanın ne zaman tamamlandığı hususları açık ve net bir şekilde ortaya konulmamış, orman ve zilyetlik araştırması eksik yapılmıştır.
O halde Mahkemece; yöreye ait en eski tarihli memleket haritası ve hava fotoğraflarının tamamı ile varsa amenajman planı ve komşu parsellere ait kadastro tutanakları, tutanaklar kesinleşmiş ise tapu kayıt örnekleri ve tapu kayıtları mahkeme kararı sonucu oluşmuş ise mahkeme karar örnekleri ilgili yerlerden getirtilip, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan aynı köyde ve komşu köylerde ikamet eden şahıslar arasından seçilecek ayrı ayrı 3’er kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile önceki bilirkişiler dışında halen Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman orman mühendisleri arasından seçilecek üç orman mühendisi bilirkişi, bir ziraat mühendisi bilirkişi, bir fen elemanı ve bir jeodezi ve fotogrametri mühendisi aracılığıyla yeniden keşif yapılmalıdır. Keşifte getirtilen belgeler çekişmeli taşınmaz ile birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı Kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; zilyetlikle veya hukuki değeri kalmamış olan tapu kayıtlarıyla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi orman olan bir yerin üzerindeki orman bitki örtüsü yokedilmiş olsa dahi, salt orman toprağının orman sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; keşifte, hakim gözetiminde, taşınmazın dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli; yukarıda değinilen belgeler (dava tarihinden geriye 20 yıllık zilyetlik süresi arandığından özellikle 1992 tarihli hava fotoğrafı üzerinde önemle durularak) fen, jeodezi ve fotogrametri ile uzman orman bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılıp; orijinal-renkli (renkli fotokopi) hava fotoğrafları ve memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de hava fotoğrafları ve memleket haritası ölçeğine (Net-Cad veya benzeri programlar kullanılarak)denetime elverişli olacak şekilde çevrildikten sonra komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle çekişmeli taşınmaz, çevre parsellerle birlikte memleket haritası ve hava fotoğrafları üzerinde gösterilmeli; taşınmazın gerçek eğimi klizimetre aletiyle ölçülerek memleket haritalarındaki münhanilerden (yükseklik eğrilerinden) de faydalanılmak suretiyle belirlenmeli; stereoskopik hava fotoğraflarının stereoskop vasıtasıyla üç boyutlu incelemesi yapılarak, temyize konu taşınmazın niteliği ve kullanım durumu ile tasarruf sınırlarını belirgin olarak görünüp görünmediği belirlenmeli, taşınmazın üzerindeki bitki örtüsünün cinsi, yaşı, dağılımı, kapalılık oranı ile taşınmazın imar-ihyaya konu olup olmadığını, olmuş ise imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığını ve imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığını, taşınmazın ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını ve dava konusu taşınmazın 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 17/2. maddesinde belirtilen orman içi açıklık vasfında olup olmadığını belirten müşterek imzalı, tereddüte mahal bırakmayacak şekilde, yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli ve dosyadaki belgeler ile karşılaştırıldığında denetime elverişli rapor alınmalıdır.
Ayrıca keşifte dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazların öncesinin ne olduğu, kim veya kimler tarafından, hangi tarihten beri ve ne şekilde kullanıldığı, imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerden ise imar-ihyaya konu edilip edilmediği ve edilmiş ise imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, komşu parsellerin tutanak ve dayanakları uygulanmalı; dava konusu taşınmazları sınır olarak nasıl nitelendirdikleri araştırılmalı; yerel bilirkişiler ve tanıkların sözleri arasında doğabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak giderilmeye çalışılmalı; ziraat bilirkişisinden taşınmazın evveliyatını, toprak yapısını, niteliğini ve zilyetlikle mülk edinilebilecek yerlerden olup olmadığını, komşu taşınmazlarla karşılaştırmalı şekilde açıklayan, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisinden ise, keşfi takibe ve denetlemeye olanak verir rapor ve kroki alınmalı, tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli 3402 sayılı Kanun'un 14. maddesi uyarınca, adına tescil kararı verilecek kişi ya da kişiler ile diğer mirasçılar ve onların miras bırakanları adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tesbit ya da tescil edilip edilmediği tapu müdürlüğü ve ilgili kadastro müdürlüğü ile hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlüğünden sorulup, aynı Kanunun 3.7.2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile değiştirilen 14/2. maddesi hükmü gözetilerek sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenip, Kanunun getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanarak, toplanacak tüm kanıtlar birlikte değerlendirilip, ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalılar Devlet Su İşleri vekilinin, ... vekilinin ve Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine,
peşin harcın istek halinde temyiz eden davalılara iadesine 08.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.