Mahkemesi : ...Asliye Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan iş bedeli alacağının tahsili istemine ilişkin olup, mahkemece ıslah da gözetilerek davanın kabulüne dair verilen hüküm, davalı iş sahibi vekilince temyiz olunmuştur.
Davacı yüklenici, davalı ile imzaladığı 29.05.2013 günlü sözleşme ile ... ... Yolu Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üst Yapı İşlerinin (22+000-26+200 arası) yapımını üstlendiğini, sözleşmede nakledilecek taşın taşıma mesafesinin 9.500 metre belirtildiğini, ancak işin yapılacağı yere 9.500 metre mesafede uygun taş ocağı ve istenen taş bulunamadığından, davalı idarenin bilgisi ve onayı ile çalışma alanına en yakın 40 km mesafeden taş naklettiğini, buna karşın davalının 9,5 kilometre mesafeden ödeme yaptığını iddia ederek taşı naklettiği 40 kilometre mesafeden hesap yapılmasını ve hesaplanan nakliye bedeli alacağının tahsilini talep etmiş, talebini 04.02.2016 günü harçlandırdığı ıslah dilekçesiyle arttırmış; davalı iş sahibi idare ise, sözleşmenin 33. 1. maddesi uyarınca ocakların yüklenici tarafından temin edileceğini, davacının ihaleden önce sözleşme ve birim fiyat tariflerini inceleyerek teklifini verdiğini, sözleşmenin eki İdari Şartname"nin 12. maddesindeki düzenlemeye göre ihale konusu yeri ve ocak mesafesini görüp, bilerek teklifini veren davacı yüklenicinin belirtilen yerde malzeme bulunmadığı gerekçesiyle ek nakliye ücreti isteyemeyeceğini, hakedişlere usulüne uygun itiraz edilmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece uyuşmazlığın çözümü için iki ayrı bilirkişi heyetinden dosya üzerinden yaptırılan inceleme ile asıl ve ek raporlar alınmış; ikinci bilirkişi kurulunun düzenlediği asıl ve ek rapor hükme esas alınarak davacının ıslahla arttırdığı tutar da dikkate alınarak davanın kabulüne karar verilmiş, verilen karar davalı iş sahibi idare vekilince temyiz edilmiştir.
Yanlar arasında 29.05.2013 günü imzalanarak benimsenen ve her iki tarafın kabulünde olup, ihtilâfsız olan "... ... ... Yolu Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üst Yapı İşlerinin Yapımı (22+000-26+200 arası)" işine ilişkin sözleşmenin 3. 3. maddesinde ve 2. sayfasında sayılan iş kalemleri ile ilgili listenin 15. sırasında kazıdan başka inşaat malzemelerinin nakli (taş) (m=9500 m) belirtilmiş; sözleşmenin 8. 2. 1. maddesinde ilk sırada Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ.), ikinci sırada ise İdari Şartname sözleşmenin ekleri arasında sayılmış; Sözleşmenin "Diğer Hususlar" başlıklı 33. 1. maddesinde "Ocaklar, yüklenici tarafından temin edilecektir." hükmü kararlaştırılmıştır.
Sözleşmenin eki ... ... Genel Şartnamesi’nin 40. maddesinde; yüklenicinin geçici hakedişlere itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri idareye vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunu “idareye verilen ... tarihli dilekçemde yazılı ihtirazî kayıtla” cümlesini yazarak imzalaması gerektiği, yüklenicinin itirazlarını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı düzenlenmiştir. Şartnamenin bu kuralı, dava tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı HMK"nın 193. maddesi uyarınca delil sözleşmesi niteliğinde olup, tarafları bağladığı gibi mahkemece de re"sen dikkate alınması gerekir. Bu hüküm uyarınca hakedişlere ... ... Genel Şartnamesi’nde belirtilen şekilde itiraz edilmediği takdirde yüklenicinin o hakedişlere bağlı hakları düşer ve yüklenici, hakedişleri olduğu gibi kabul etmiş sayılır. Davacı yüklenici sözleşme konusu iş için tanzim edilen 1 nolu geçici hakediş ile 2 nolu ara hakedişi itirazsız imzalayarak olduğu gibi kabul edip, mevcut hali ile benimsemiştir.
Öte yandan sözleşmenin 8. 2. 2. maddesinde 2. sırada sözleşmeye ek olarak kabul edilen İdari Şartname"nin "İşin Yapılacağı Yerin Görülmesi" başlıklı 12. maddesinde; 12. 1. "İşin yapılacağı yeri ve çevresini gezmek, inceleme yapmak; teklifini hazırlamak ve taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm bilgileri temin etmek isteklinin sorumluluğundadır. İşyeri ve çevresinin görülmesiyle ilgili bütün masraflar isteklilere aittir." 12. 2. "İstekli, işin yapılacağı yeri ve çevresini gezmekle; işyerinin şekline ve mahiyetine, iklim şartlarına, işin gerçekleştirilebilmesi için yapılması gerekli çalışmaların ve kullanılacak malzemelerin miktar ve türü ile işyerine ulaşım ve şantiye kurmak için gerekli hususlarda maliyet ve zaman bakımından bilgi edinmiş; teklifini etkileyebilecek riskler, olağanüstü durumlar ve benzeri diğer unsurlara ilişkin gerekli her türlü bilgiyi almış sayılır." 12.3. "İstekli veya temsilcilerinin, işin yapılacağı yeri görmek istemesi halinde, işin gerçekleştirileceği yapıya ve/veya araziye girilmesi için gerekli izinler İdare tarafından verilecektir." 12. 4. "Tekliflerin değerlendirilmesinde, isteklinin işin yapılacağı yeri incelediği ve teklifini buna göre hazırladığı kabul edilir." denilmiş olup, davacı yüklenici, basiretli tacir gibi hareket ederek sözleşme konusu işi yapacağı yeri ve çevresini gezip, inceleme yapmak suretiyle teklifini hazırladığından, teklifini etkileyebilecek riskler, olağanüstü durumlar ve benzeri diğer unsurlara ilişkin gerekli her türlü bilgiyi almış sayılacağından; nakliye mesafesinden kaynaklanan alacağını talep edemeyeceği kabul edilmelidir.
Bu açıklama ve düzenlemeler çerçevesinde mahkemece alınan birinci ve ikinci bilirkişi kurulunun tanzim ettiği raporlar arasında çelişki oluştuğu ve bu çelişkinin giderilmesi gerektiği gözetilmediği gibi sözleşmenin 33. 1. maddesi, sözleşmeye ek olarak kabul edilen ihale dokümanını oluşturan... ... Genel Şartnamesi"nin 40. maddesindeki düzenleme ile İdari Şartname"nin 12. maddesindeki hükümler de dikkate alınmaksızın ikinci bilirkişi heyetinin asıl ve ek raporu hükme esas alınarak davanın ıslah edilen kısım da dahil tam kabulüne karar verilmesi doğru olmamış, hükmün bozulması gerekmiştir.
O halde mahkemece yapılacak iş; sözleşmenin 33. 1. maddesi uyarınca ocakları temin etmeyi üstlenen, sözleşmenin eki olan ve delil sözleşmesi niteliğindeki Yapım İşleri Genel Şartnamesi"ne uygun biçimde geçici hakedişleri imzalamayarak hakedişleri mevcut hali ile olduğu gibi kabul etmiş sayılan ve yine sözleşmenin eki İdari Şartname"nin 12. maddesine göre teklifini vererek sözleşmeyi imzalayan davacı yüklenicinin talebinin, dolayısıyla davasının tümden reddine karar vermekten ibarettir.
Açıklanan nedenlerle verilen kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı iş sahibinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 14.12.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.