Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/5775 Esas 2022/6877 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : Kadastro Tespitine İtiraz

Taraflar arasında Serik Kadastro Mahkemesinde görülen dava sonucunda verilen hükme karşı davalı vekili ... vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş olup, bu kez davalı ... vekili tarafından duruşmalı olarak Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmesi üzerine duruşma istemi nitelikten reddedilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R
3402 sayılı Kanun'un 22/a maddesi uyarınca yapılan uygulama kadastrosu sırasında davalı ... adına kayıtlı eski 999 parsel sayılı 6.699 m2 yüzölçümündeki taşınmaz 1838 ada 11 parsel numarasıyla, 7.736 m2 yüzölçümlü ile; eski 788 parsel sayılı 11.870 m2 yüzölçümündeki taşınmaz 118 ada 11 parsel numarasıyla 12.349 m2 yüzölçümü ile, davalı ... ve müşterekleri adına kayıtlı eski 1375 parsel 2.631 m2 yüzölçümündeki taşınmaz 1838 ada 9 parsel numarasıyla 2.962 m2 yüz ölçümü ile, eski 153 parsel sayılı 21.375 m2 miktarındaki taşınmaz 118 ada 9 parsel numarasıyla 20.618 m2 yüz ölçümü ile tespit edilmiştir.
Davacı ..., adına kayıtlı eski 1087 parsel sayılı 25.000 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz 118 ada 10 parsel numarasıyla 23.734 metrekare, eski 1388 parsel sayılı 15.406 m2 yüz ölçümündeki taşınmazın 1838 ada 10 parsel numarasıyla 14.000 m2 olarak tespit gördüğünü, taşınmazlarında yüzölçümlerinin küçüldüğünü öne sürerek eski hale getirilmesi istemiyle dava açmıştır.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda davacının davasının kabulüne, dava konusu Serik İlçesi ... Mahallesi 118 ada 9 (eski 153), 118 ada 10 (eski 1087), 118 ada 11 (eski 788), 1838 ada 9 (eski 1375), 1838 ada 10 (eski 1388) ve 1838 ada 11 (eski 999) numaralı parsellere ait uygulama tespitinin iptali ile 17.01.2019 havale tarihli fen bilirkişi raporuna ekli kroki 5'te; C harfi ile gösterilen 89,69m² yüzölçümündeki kısmın 118 ada 9 nolu parsele eklenip, D harfi ile gösterilen 828,67 m2 yüzölçümündeki kısmın bu parselden çıkarılıp 118 ada 9 nolu parselin 19879,23 m2 yüzölçümü ile, D harfi ile gösterilen 828.67 m2 yüzölçümlü kısım ile F harfi ile gösterilen 777,68 m2 yüzölçümlü kısmın 118 ada 10 nolu parsele eklenip, C harfi ile gösterilen 89,69 m2 yüzölçümlü kısım ile E harfi ile gösterilen 206.29 m2 yüzölçümlü kısmın bu parselden çıkarılarak 118 ada 10 nolu parselin 25044,63 m2 yüzölçümü ile, E harfi ile gösterilen 206,29 m2 yüzölçümlü kısmın 118 ada 11 nolu parsele eklenip F harfi ile gösterilen 777.68 m2 yüzölçümlü kısmın bu parselden çıkarılması ile 118 ada 11 nolu parselin 11778,07 m2 yüzölçümü ile, A harfi ile gösterilen 434,25 m2 yüzölçümlü kısmın 1838 ada 9 nolu parselden çıkarılması ile 1838 ada 9 nolu parselin 2528,46 m2 yüzölçümü ile, B harfi ile gösterilen 1048,44 m2 yüzölçümlü kısmın 1838 ada 11 nolu parselden çıkarılması ile 1838 ada 11 nolu parselin 6688,42 m2 yüzölçümü ile, A harfi ile gösterilen 434,25 m2 ve B harfi ile gösterilen 1048.44 m2 yüzölçümlü kısımların 1838 ada 10 nolu parsele eklenmesi ile 1838 ada 10 nolu parselin 15483,40 m2 yüzölçümü ile tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı vekili ... vekili tarafından istinaf edilmiş, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddedilmesi üzerine davalı ... vekili tarafından temyiz yoluna başvurulmuştur.
Dava, uygulama kadastrosuna itiraza ilişkindir.
Uygulama kadastrosunun amacı, tapulama, kadastro veya değişiklik işlemlerine ilişkin; sınırlandırma, ölçü, çizim (tersimat) ve hesaplamalardan kaynaklanan hataları gidermektir. Uygulama kadastrosuna itiraz davaları, kadastro faaliyetinin yöntemine uygun yapılıp yapılmadığının denetlenmesine yöneliktir.
Uygulama kadastrosu yapılırken öncelikle zeminde bulunan ve tesis kadastrosu tarihinde mevcut olan sabit nokta ve sınırlardan, aynı döneme ya da yöreye ait farklı amaçlarla üretilmiş haritalar ile benzeri verilerden yararlanılarak yapılan teknik çalışmalarla, tesis kadastrosuna ait pafta haritaları ortofoto üzerine işlenmekte; haritanın zemine uygun olmaması halinde farklılıkların nerelerden ve hangi sebeplerden kaynaklandığı tespit edilip varsa hatalar yöntemine uygun şekilde giderilmekte, düzenlenen ada raporu ile yapılan teknik çalışmalar ve gerekçeleri açıklanmakta; bundan sonra yönetmelikte açıklanan ilkeler çerçevesinde taşınmazların bütün sınırları tek tek değerlendirmeye tabi tutularak ilk tesis kadastrosu sırasındaki gerçek fiili duruma ulaşılmaya çalışılarak, uygulama tutanağı düzenlenmekte ve uygulama kadastrosu haritaları üretilmektedir. İşte uygulama kadastrosuna itiraz davaları, uygulama kadastrosu faaliyetinin yöntemine uygun yapılıp yapılmadığının denetlenmesine yönelik davalardır. Bu nedenle mahkemelerce, uygulama faaliyetine eşdeğer ve amaca uygun bir araştırma yapılması zorunludur.
Mahkemece, amacına ve yöntemine uygun bir araştırma yapılabilmesi için öncelikle, denetime veri teşkil etmek üzere, tesis kadastrosunun yapıldığı tarihe en yakın tarihli hava fotoğrafları, temin edilebilen en eski ve güncel ortofoto ve uydu fotoğrafları, tesis kadastrosuna ait pafta haritası, varsa bu haritada değişiklik yapan ifraz haritaları, mahkeme ilamları ve eki olan haritalar, varsa uygulama kadastrosu sırasında yararlanıldığı anlaşılan diğer haritalar, çekişmeli taşınmaza ilişkin tesis kadastrosu ve uygulama kadastrolarına ait ölçü çizelgesi, hesap cetveli ve ölçü krokileri gibi bilgi ve belgelerin toplanması gerekmektedir. Bundan sonra mahallinde, yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, harita ya da jeodezi mühendisi fen bilirkişisinin katılımı ile keşif yapılmalıdır. Keşif sırasında çekişmeli taşınmaz ve çevresinin toprak yapısı, bitki örtüsü, zeminde mevcut ağaçların yaşı gibi hususlar ile zeminin jeolojik yapısının değerlendirilmesine ihtiyaç duyulan hallerde uzman ziraat bilirkişisi ile jeoloji mühendisi bilirkişi de keşif heyetine dahil edilmelidir. Yapılacak keşif sırasında yerel bilirkişi ve tanıklardan tesis kadastrosu sırasında da zeminde mevcut olan sabit sınır ya da yapılar bulunup bulunmadığı sorularak varsa yerleri fen bilirkişisine işaretlettirilmeli, fotoğrafları çekilmeli, taraflar keşif sırasında hazır bulunmakta ise zeminde ortak sınır üzerinde uzlaşıp uzlaşmadıkları tespit edilip gerektiğinde imzaları ile beyanları tevsik edilmeli, uzlaşılan sınırlar ile iddia edilen sınırlar fen bilirkişisi tarafından haritasında işaretlenmeli, keşif sırasında hazır edilmeleri halinde ziraat bilirkişisi ile jeoloji mühendisi bilirkişisinden, taşınmazlar arasında değişmeyen doğal ya da yapay sınırlar bulunup bulunmadığı, sınırlarda mevcut ağaçların yaşları gibi hususlarda bilgi alınmalı, fen bilirkişisinden denetime veri teşkil etmek üzere dosya içine getirtilen bilgi ve belgeler ile bilirkişi ve tanık anlatımlarından yararlanarak uygulama kadastrosunu denetlemesi istenmelidir. Fen bilirkişisinden, tesis kadastrosunun, paftaların üretim yılı, üretim tekniği, altlığı ve ölçeği gibi hususları da açıklar tarzda hangi yöntem ve tekniklerle yapıldığı, uygulanan yöntemlerin hata paylarının ne olduğu, üretilen haritaların zeminle uyumsuz bulunması halinde farklılığın nereden ve hangi sebeplerden kaynaklandığı, sırasıyla tersimat hatası, hesap hatası, ölçü hatası ve sınırlandırma hatası bulunup bulunmadığı, uygulama kadastrosu sonucu tespit edilen yeni sınırların niteliğinin ne olduğu ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak belirlenip belirlenmediği, uygulama kadastrosunda hata yapılmış ise doğru sınır ve haritanın nasıl olması gerektiği gibi hususlarda ve "ada raporu" ile "uygulama tutanağı ve haritasını" irdeler şekilde, teknik ve bilimsel verilere dayalı, gerekçelendirilmiş, denetlenebilir ve ayrıntılı rapor ve haritalar alınmalıdır. Raporun denetime elverişli olması için fen bilirkişisinden, düzenleyeceği haritalardan iki tanesinde hava fotoğrafı üzerinde, iki tanesinde ise ortofoto (yoksa uydu fotoğrafı) üzerinde ilk tesis kadastrosu paftası ve uygulama kadastrosu paftasını çakıştırması istenmeli; çakıştırmaların birer tanesinin ada bazında değerlendirme yapmaya elverişli geniş ölçekli olması, diğerinin ise çekişmeli taşınmaz ve çevresini gösterir şekilde daha dar ölçekli olması istenmelidir. Fen bilirkişi haritasında, uygulama kadastrosunda yanlışlık varsa, infazı kabil bir hükme esas olmak üzere doğru sınırların nasıl olması gerektiği de gösterilmelidir. Açıklanan yönteme uygun inceleme ve araştırma yapıldıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmeli; değerlendirme yapılırken uygulama kadastrosunun amacının mülkiyet ihtilaflarını çözmek olmadığı göz önünde bulundurulmalıdır.
Somut olayda; çekişme konusu eski 1087, 1388, 999 ve 788 nolu parseller tesis kadastrosundan sonra sırasıyla 155, 154, 156 ve 157 nolu parsellerin ifrazlarından oluşmuş, ancak hükme esas alınan bilirkişi raporunda bu parsellerin kamulaştırma nedeniyle ifrazına dair haritalar incelenmeden ve yeterli açıklama yapılmadan uygulama kadastrosu ile belirlenen sınırların hatalı olduğu belirtilerek tesis kadastrosu esnasındaki sınırlara göre parsellerin yüz ölçümleri belirlenmiş, Mahkemece de denetime elverişli olmayan rapora itibar edilerek hüküm kurulmuştur.
Hal böyle olunca; Mahkemece öncelikle, belirtilen eksik belgeler ilgili yerlerden getirtilerek dosya içerisine alınmalı bundan sonra harita mühendisi ile jeodezi ve fotogremetri uzmanı üç kişilik bilirkişi kurulu eliyle yukarıda belirtilen şekilde inceleme ve araştırma yapılarak toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak karar verilmesi isabetsiz olduğundan, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesinin istinaf isteminin esastan reddine dair kararının KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi hükmünün 6100 sayılı HMK'nin 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, HMK'nin 373/1. maddesi gereği kararın bir örneğinin ... Bölge Adliye Mahkemesi (8.) Hukuk Dairesine, dosyanın ise İlk Derece Mahkemesi Serik Kadastro Mahkemesine gönderilmesine, peşin harcın istek halinde temyiz eden davalı ...'a iadesine 12.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.