MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
KANUN YOLU: TEMYİZ


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "Keşifte uygulandığı açıklanan 1938 tarihli hava fotoğrafının çok eski olup sonuca ulaşmak açısından olaya ışık tutmadığı, 1992 tarihli hava fotoğrafının ise, süre açısından yetersiz olduğu, bu nedenle bu hava fotoğraflarının incelenmesi sonucu verilen raporlara değer verme olanağının bulunmadığı belirtilerek, Yargıtay uygulaması uyarınca tespitlerin yapıldığı 31.08.1990 tarihinden geriye doğru en az yirmi yıl öncesine ait (1960-1970 yılları arası) iki ayrı zamanda çekilmiş stereoskopik hava fotoğraflarının Harita Genel Müdürlüğünden getirtilerek dosya arasına konulması, stereoskopik hava fotoğraflarının daha önce keşfe götürülmeyen jeodezi ve fotogrametri uzmanı üç mühendisden oluşan bilirkişi kurulu tarafından keşifte uygulanması, hava fotoğraflarının stereoskopik alet ile üç boyutlu olarak incelemeye tabi tutulması, çekildikleri tarihlere göre taşınmazın kültür arazisi niteliğinde bulunup bulunmadıkları, imar ve ihyalarının tamamlanıp tamamlanmadığı, kadastro tespitlerinin yapıldığı sırada taşınmazın üzerinde çalılıkların bulunduğu gözetilerek imar ve ihyanın hangi tarihte tamamlandığı hususlarının açıklığa kavuşturulması, bu konuda uzman bilirkişilerden, gerekçeli, denetime açık ve tutanaktaki niteliklerde gözetilerek karşılaştırmalı rapor sunulmasının istenmesi, taşınmazların niteliklerinin hiçbir duruksamaya yer verilmeyecek biçimde belirlenmesi, bundan ayrı taşınmazın çalılık niteliğiyle tespit edilmesi sebebiyle, 3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun 17. maddesi uyarınca diğer kazanma koşulları yanında imar ve ihya koşullarınında araştırılıp belirlenmesi gerektiğinden, yerel bilirkişi ve tanıkların keşif yerinde dinlenilmeleri suretiyle, davacının taşınmazın imar ve ihyasına hangi tarihte başladığı, imar ve ihyayı ne şekilde yaptığı, hangi biçimde emek ve para sarf ettiği, tutanaklarda çalılık yazılı bulunduğu 1990 yılında yapılan tespitlerde bu nitelikleri ile belirlendiği ve imar ve ihyasının henüz tamamlanmadığı gözetilerek imar ve ihyanın hangi tarihte tamamlandığı sorularak, olaylara dayalı olarak kesin bir biçimde saptanması, 2 sayılı parsele komşu aynı ada 6 nolu parselin tapusunun hükmen oluştuğu anlaşıldığından bu parsele ait hüküm dosyasının hangi mahkemeye ait olduğu belirlendikten sonra ait olduğu mahkemeden, Kadastro Mahkemesine ait ise, dosyanın Tapu Sicil Müdürlüğünde olabileceği düşünülerek anılan Müdürlükten istenmesi, yapılacak keşifte uzman bilirkişi aracılığıyla hükme esas alınan krokinin uygulanması ve dava konusu taşınmaz yönünü ne gösterdiği üzerinde durulması, daha önce keşfe götürülmeyen üç kişiden oluşan uzman ziraat mühendisleri bilirkişi heyeti tarafından, taşınmaz ve çevresinin toprak yapısı incelenerek dava konusu yerin kültür arazisi niteliğinde bulunup bulunmadığı ve 1990 yılında çalılık niteliğinde bulunduğuna göre imar ve ihyanın hangi tarihte tamamlandığı konularında gerekçeli, karşılaştırmalı ve denetime açık rapor istenmesi, HUMK"nun 366. (HMK. m. 290/2). maddesi uyarınca bilirkişi olarak tayin edilecek bir fotoğrafçı aracılığıyla taşınmaz ve çevresini gösterir biçimde renkli fotoğrafları çektirilerek mahkeme hakimince onaylandıktan sonra dosya arasına konulması, teknik bilirkişi tarafından fotoğraflar üzerinde çekişmeli yerin işaretlenmesi ve bundan sonra toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, Bodrum İlçesi Mazı Köyü, 132 ada 2 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde, bozma ilamının gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma ilamının gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Her ne kadar bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda, çekişmeli taşınmaz bölümü üzerinde davacı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği gerekçesi ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de; mahkemece hükmüne uyulan bozma ilamında; dava konusu taşınmaza komşu olan 132 ada 6 parsel sayılı taşınmazın hükmen tesciline esas dava dosyasının getirtilip uygulama yapılması istenildiği halde sözü edilen dava dosyası getirtilmemiş; dava konusu taşınmaza ilişkin tespit tarihinden en az 20 yıl öncesine (1960-1970 yılları arası) ait üç ayrı evreye ilişkin yüksek çözünürlüklü hava fotoğraflarının Harita Genel Müdürlüğü"nden temin edilerek mahallinde yeniden keşif yapılması ve yöntemince zilyetlik araştırılması yapılması hususlarına işaret edilmesine rağmen, 1964, 1972 ve 1977 tarihlerine ait hava fotoğrafları Harita Genel Müdürlüğü"nden temin edilerek harita mühendisi bilirkişisinden rapor alınmış; ancak bu raporda, hava fotoğraflarında dava konusu taşınmaz bölümü açıklık alan olarak belirtilmesine rağmen, taşınmaz bölümünün evveliyatına, kullanım süresine, niteliğine ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlanıp tamamlanmadığına ilişkin açıklamalara yer verilmediği halde, belirtilen tarihler arasında başka uçuşun olup olmadığı Harita Genel Müdürlüğü"nden sorulup varsa hava fotoğrafları temin edilip yeniden denetime elverişli rapor alınmamış; taşınmazın niteliğini, imar-ihya edilip edilmediği ve edilmişse hangi tarihte tamamlandığı hususlarında üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi heyetinden rapor alınması istenildiği halde tek ziraatçı bilirkişiden soyut nitelikte rapor alınmış; taşınmaz bölümünün niteliğini belirlemekten uzak ziraatçi bilirkişi raporu ile tanık ve yerel bilirkişilerin soyut beyanları hükme esas alınmış, böylelikle bozma ilamının gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bu şekilde eksik inceleme ve araştırmaya dayanılarak hüküm kurulamaz.
Hal böyle olunca, doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaz bölümlerini gösteren tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait (1960-1970 yılları arası) en az üç ayrı zaman dilimine ilişkin stereoskopik hava fotoğrafları ile belirtilen tarihler arasında başka uçuşlar varsa bu tarihlere ait hava fotoğrafları Harita Genel Müdürlüğü"nden getirtilip dosya arasına konulduktan sonra, taşınmaz bölümü başında yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile önceki keşfe katılan bilirkişilerden farklı üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi heyeti, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, yapılacak keşifte dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmaz bölümünün öncesinin ne olduğu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin bulunup bulunmadığı, zilyetlik mevcut ise hangi tarihte başladığı zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğü, kimden kime ve nasıl intikal ettiği, imar-ihya edilip edilmediği ve edilmişse imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığı etraflıca sorularak maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmeli, beyanlar arasındaki çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeye çalışılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmaz bölümünün niteliğini, kullanım durumunu, imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığını, böyle yerlerden ise imar-ihya edilip edilmediğini; önceki tarihli ziraatçi bilirkişi kurulu raporunu da irdeler şekilde tarımsal niteliğini açıklayan, taşınmaz bölümünün komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde, toprak yapısını, eğimini, bitki desenini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetlik var ise zilyetliğin şeklini ve süresini bildiren, taşınmaz bölümünün değişik yönlerden çekilmiş
fotoğrafları ile desteklenmiş, bilimsel esaslara ve maddi verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi kurulundan yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafı ile dosya arasında bulunan hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle incelenme yaptırılarak, taşınmaz bölümünün sınırlarını ve niteliğini, taşınmaz bölümünde imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile taşınmaz bölümü üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; fen bilirkişisine, yapılan keşfi ve uygulamayı denetlemeye elverişli, ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmeli ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır. Mahkemece, bu hususlar gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olduğu gibi; kabule göre de, hükmün Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla verilmesi de usul ve yasaya aykırı olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 12.10.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.