Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2021/9141 Esas 2022/1231 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:


Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı; davalı tarafından abone olunmaksızın tarımsal sulama amaçlı kaçak elektrik kullanıldığını, tahakkuk ettirilen bedelin tahsili için başlatılan takibe davalı tarafça itiraz edildiğini öne sürerek; takibe vaki haksız itirazın iptalini talep etmiştir.
Davalı; kaçak elektrik kullanmadığını savunarak, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece; tutanak tarihinde yürürlükte olan yönetmeliğe uygun hesaplama yapılması yönündeki bozma kararına uyma kararı verilerek yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne, davalının takip dosyasına yaptığı itirazın kısmen iptali ile takibin 24.343,27 TL asıl alacak, 1.130,63 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 25.473,90 TL alacak üzerinden devamına dair verilen karar, tarafların temyizi üzerine, Dairemizce verilen 05/06/2017 tarihli ve 2016/14376 Esas ve 2017/9066 Karar sayılı kararla; davalının tüm, davacının sair temyiz itirazları reddedilerek "...Sonuç itibariyle; işlemiş faiz ile takip tarihi sonrasında işleyecek faize KDV uygulanacak şekilde hüküm tesisi gerekirken dosya içeriği ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu 20. madde hükmü ve kaçak tüketim tahakkukunda KDV hesaplaması yapılması gerektiğini vurgulayan Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 12/10/2011 tarihli ve 2011/7-690 Esas-2011/617 Karar sayılı ilamına aykırı hüküm kurulduğu gibi asıl alacağa takipte uygulanacak faiz türünün de belirtilmemesi isabetsiz olup, bu husus bozmayı gerektirmiştir.
Hal böyle olunca, mahkemece kaçak tüketim tahakkukuna göre hesaplanan işlemiş faiz yönünden KDV hesaplaması yapılması için bilirkişi kurulundan ek rapor aldırılması ve sonucuna göre hüküm tesis edilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir." gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkemece; bozma doğrultusunda aldırılan bilirkişi raporu dikkate alınarak davacının kaçak elektrik kullanımı nedeniyle talep edebileceği asıl alacak bedelinin (taleple bağlı kalınarak) 29.890,65 TL, kaçak elektrik tahakkukuna ilişkin gecikme zammı toplamının 1.548,34 TL, gecikme zammına ait KDV'nin ise 278,70 TL olmak üzere toplam alacağın 31.717,69 TL olduğu gerekçesiyle; davanın kabulüne, takip dosyasında borcun asıl ve ferilerine yönelik itirazın iptaline, takibin devamına, davacının inkar tazminat talebinin reddine karar verilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalının sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Uyuşmazlık, kaçak elektrik kullanım bedelinin tahsili amacıyla davalı hakkında başlatılan icra takibine vaki itirazın iptaline ilişkindir.
Usuli kazanılmış hak kavramı, anlam itibariyle bir davada mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir. Usuli kazanılmış hak kavramı, HMK'da düzenlenmiş olmamakla beraber, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Usuli kazanılmış hak ilkesi kamu düzeniyle ilgilidir (09/05/1960 T., 21/9; 04/02/1959 gün 13/5 sayılı İçtihadı Birleştirme kararı). Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir.
Mahkemece verilen kararın Yargıtay bozma ilamının kapsamı dışında kalarak kesinleşmesi durumunda usuli kazanılmış hak doğmuş olur. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uyan mahkeme, kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez.
Yani kesinleşmiş bu kısımlar o kısımlar lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak teşkil eder.
Somut olayda; mahkemece takibin 24.343,27 TL asıl alacak, 1.130,63 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 25.473,90 TL alacak üzerinden devamına dair verilen karar; davalının tüm, davacının sair temyiz itirazları reddedilerek, asıl alacağa takipte uygulanacak faiz türünün belirtilmemesinin isabetsiz olduğu ve kaçak tüketim tahakkukuna göre hesaplanan işlemiş faiz yönünden KDV hesaplaması yapılması için bilirkişi kurulundan ek rapor aldırılması gerektiği hususu ile sınırlı olmak üzere bozulmuştur.
Ne var ki mahkemece, bozma kararına uyma kararı verildikten sonra alınan bilirkişi raporunda, bozma kapsamı dışında bırakılarak kesinleşen hususlar hakkında yeniden inceleme ve değerlendirme yapılıp kaçak tahakkuk bedeli ve gecikme zammı yeniden hesaplanmış; mahkemece de bu rapor hükme esas alınarak davanın tümden kabulüne karar verilmiştir. Böylece, kesinleşmiş kısımlar hakkında davalı lehine oluşan usuli kazanılmış hak ihlal edilmiştir.
Buna göre mahkemece uyulacak iş; davalı lehine oluşan usuli kazanılmış hakka riayet etmek ve uyulan bozma kararı gereğince hüküm vermek olmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalının sair temyiz itirazlarının REDDİNE, ikinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK'nın 428. maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nın Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK' nın 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 17/02/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.