19. HUKUK DAİRESİ
YARGITAY KARARI

Taraflar arasındaki asıl ve birleşen menfi tespit-istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve birleşen davaların reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde asıl ve birleşen davada davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- KARAR -

Asıl ve birleşen davacı vekili, asıl ve birleşen davada davalı ... Et Gıda Ltd. şirketine et alımı için 19 adet çekin avans olarak verildiğini, taraflar arasındaki sözleşmenin 5/2. maddesi uyarınca davacıya ait olan çeklerin üçüncü şahıslara cirolanması, devir ve temlikinin yasaklandığını, bu davalının edimini yerine getirmediği ve çeklerin bedelsiz kaldığını, söz konusu çeklerin diğer davalılara faktoring anlaşması çerçevesinde verildiğini fakat bu davalıların karşılıksız evraka dayanarak hak talep edemeyeceklerini ileri sürerek, dava konusu çekler sebebiyle davacının davalılara borçlu olmadığının tespitine, çeklerin iptaline ve ödenmiş olan çek bedellerinin iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Asıl ve birleşen davada davalı ... Et Gıda Ltd. şirketi davaya cevap vermemiştir.
Asıl davada davalı ... vekili, dava konusu çeklerin davalı tarafından davacı aleyhine başlatılan herhangi bir icra takibi veya haciz baskısı olmadan vadesinde muhatap bankaya ibrazı üzerine ödendiğini, bu sebeple menfi tespit veya istirdat davasının koşullarının oluşmadığını, söz konusu çeklerin davalı ... Et Gıda Ltd. şirketi ile yapılan faktoring sözleşmesine istinaden faturalardan doğan alacağa dayalı olarak alındığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Asıl davada davalı ... vekili, davacı ile diğer davalı ... Et Gıda şirketi arasındaki sözleşmeden kaynaklanan defilerin davalıya karşı ileri sürülemeyeceğini, davalının kendisine karşı dava konusu yapılan çeki faktoring sözleşmesi ile davalılardan ... A.Ş.den aldıklarını, ayrıca söz konusu çek bedelinin herhangi bir cebri icra baskısı yok iken üstelik süresi içerisinde davacı tarafından ödenmesi sebebiyle dava şartının oluşmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen davada davalı ... vekili, davalı şirketin faktoring anlaşması ile kambiyo senedine bağlı alacağı temlik almış iyi niyetli hamili olduğunu ve davacının bedelsizlik defini ileri sürme hakkının mümkün olmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, yapılan yargılama ve alınan bilirkişi raporları uyarınca, dava konusu çeklerin davacı tarafından herhangi bir icra takibi veya haciz baskısı olmadan vadesinde muhatap bankaya ibrazı üzerine davacıya ait çek hesabından ödenmesi sebebiyle menfi tespit veya istirdat davasının koşullarının oluşmadığı, davalıların 6361 sayılı Kanun ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu genelge hükümlerine uygun olarak faturalardan doğan bir alacağı temlik alarak karşılığında faktoring işlemi gerçekleştirdikleri gerekçesiyle ispatlanamayan asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiştir.
Faktoring şirketleri ticari hayattaki gerçek bir alacağı temlik almak suretiyle faaliyet gösterirler. Bu gerçek alacağın tahsili için ayrıca çek verilmiş olması ve bu çekin alacağın temliki ile birlikte ciro edilerek faktoring şirketine devredilmesi halinde dahi bu ilkede bir değişiklik meydana gelmez. Bu itibarla davacı borçlu tarafından davalı temlik eden ... Et Gıda Ltd. şirketi aleyhine açılan davada ileri sürülen tüm itiraz ve defiler temlik alan faktoring şirketine karşı da ileri sürülebilir. Dava konusu çeklerin bankadan faktoring şirketlerince tahsil edilmiş olması işbu menfi tespit ve istirdat davasının açılıp görülmesine engel teşkil etmemesine rağmen mahkemenin çeklerin tahsil edilmesinden sonra dava açılmasının mümkün olmadığı şeklindeki ret gerekçesi de bu sebeple yerinde değildir. Ayrıca mahkemece tahkikat yapılması sırasında muhakeme hukuku kuralları da ağır şekilde ihlal edilmiştir. Öncelikle dava dilekçesinin davalı ... Et Gıda Ltd. şirketine tüzel kişi olmasına rağmen gerçek kişiler için uygulanan Tebligat Kanunu 21. maddesine göre tebligat yapılması ve bu tebliğin geçerli sayılarak aynı adrese anılan yasanın 35. maddesine göre tebligat yapılması doğru olmamıştır.
Mahkemece yapılacak iş, davalı ... Et Gıda Ltd. şirketinin ticaret sicilinde kayıtlı adresi tespit edilip öncelikle bu adrese tüzel kişilere yapılacak tebligat hükümlerine göre tebligat yapıldığının saptanması, eğer bu şekilde tebligat yapılamazsa aynı adrese bu kez Tebligat Kanununun 35. maddesi uyarınca tebligat yapılması, dava dilekçesi bu şekilde tebliğ edilerek öninceleme ve tahkikatın yapılacağı gün tebliğleri de aynı şekilde yapıldıktan sonra davalı ... Et Gıda Ltd. şirketi davayı takip etmez ise davacının dayandığı et satış sözleşmesinde anılan davalı şirkete atfen atılan imzanın şirket yetkilisine ait olup olmadığı yönünde davalıya isticvap davetiyesi ile yine ticari defterlerin ibrazı için davalıya meşruhatlı tebligat çıkartılması, bu şekilde işlemlerin tamamlanmasından sonra yaptırılacak bilirkişi incelemesi ile dava konusu çeklerin avans olarak verilip verilmediğinin, mal teslim edilip edilmediği ve dolayısıyla çeklerin bedelsiz kalıp kalmadığının saptanmasından ibarettir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde temyiz eden asıl ve birleşen davacıya iadesine, 04/12/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.