Danıştay 10. Daire 2016/1887 Esas 2021/1657 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/1887
Karar No : 2021/1657

DAVACI : … Merkez Konseyi

VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı

VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN_KONUSU : 07/03/2016 tarih ve 29646 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesiyle, 20/07/2013 tarih ve 28713 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğe eklenen Geçici 9. maddenin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından, herhangi bir düzenlemede işyeri hekimliği belgelerinin belli dönemlerde vize edileceğine, yenilenmesi gerektiğine dair bir hüküm olmadığı, 103,75 TL para yatırılarak vize işleminin yapıldığı, para yatmadığında belgenin askıya alındığı, vize süresinin ne olduğu, nasıl bir kamu yararı amaçlandığının anlaşılamadığı, yükümlülük olmadan sorumluluk getirilemeyeceği, vize ile ilgili yükümlülük yok iken vize yaptırılmamasının en ağır yaptırım olan askıya alma yaptırımına bağlandığı, vize yaptırmayanların işlerini kaybetmekle karşı karşıya kalacağı ve dava konusu düzenlemenin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı tarafından, Yönetmeliğin vize işlemi ve belgelendirme başlıklı 27. maddesinde düzenlemenin yer aldığı, vize süresinin (5) yıl olduğu, vize uygulamasının 2014 yılından bu yana mevcut olduğu, (5) yıllık süresi dolan ancak vize işlemi yaptırmayanların belgelerini kullanamayacaklarına dair açıklayıcı bir düzenlemeden ibaret olduğu ve hukuka uygun olduğu savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Dava; 7.3.2016 gün ve 29646 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5'inci maddesiyle, 20.7.2013 gün ve 28713 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğe eklenen geçici 9'uncu maddenin iptali istemiyle açılmıştır.
Bilindiği üzere, Ülkemiz tarafından Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin 155 sayılı Sözleşmesi 5038 sayılı Kanunla; İş Sağlığı Hizmetlerine İlişkin 161 sayılı Sözleşmesi ise 5039 sayılı Kanunla onaylanmış olup; onaylanan bu sözleşmeler mevzuatımızın güncellenmesini gerektirmiştir. Avrupa Birliği müktesabatına uyum sürecinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda daha kapsamlı bir yasanın hazırlanmasının zorunluluğu nedeniyle Avrupa Birliğinin 1989 yılında kabul ettiği 89/391/EEC sayılı Çerçeve Direktifi ile; gerek kapsam (tüm çalışanları içerecek şekilde) ve istisnalar, gerekse sürekli iyileştirme ve önleyici yaklaşımın benimsenmesi çerçevesinde 4857 sayılı İş Kanununun ülkemizde çalışanların tümünü ve tüm ekonomik faaliyet kollarını içermemesi nedeniyle işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemek amacıyla 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çıkarılmış ve 30.6.2012 gün ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 3'üncü maddesinin 1'inci fıkrasının, h bendinde, "İşyeri" ibaresinin, mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu; ı bendinde de "İşyeri hekimi" ibaresinin, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliğini, ifade ettiği belirtilmiştir.
Öte yandan; 6331 sayılı Kanun kapsamında yer alan işyerleri ile eğitim kurumlarında, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevli işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin nitelikleri, belgelendirilmeleri, eğitimleri, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemek amacıyla çıkarılan ve 20.7.2013 tarih ve 28713 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğin bir kısım hükümleri 7.3.2016 gün ve 29646 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile değiştirilmiştir. Söz konusu Yönetmeliğin iptali istenilen, geçici 9'uncu maddesi ile, "vize süresi dolan veya süresi 60 günden az kalan işyeri hekimliği belgesine sahip olanlar bu maddenin yayımı tarihi itibarıyla 60 gün içerisinde vize işlemlerini tamamlatmak zorundadır. Aksi takdirde vize süresi dolan belgelerin geçerliliği vize işlemleri tamamlanıncaya kadar askıya alınır.” düzenlemesi getirilmiştir.
Uluslararası Çalışma Örgütü verilerine göre, ölümlü iş kazaları konusunda en yüksek orana sahip ülkeler arasında sayılan Türkiye'de, sadece ekonomik bir sorun olmayıp, toplumsal boyutları da bulunan teknik bir konu olan iş sağlığı ve güvenliği konusunun ivedilikle çözüme kavuşturulması gerekmektedir. Esasen; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu da, iş kazaları ve meslek hastalıklarının olabildiğince azaltılması amacıyla uygulamaya konulmuştur.
İşçi sağlığının korunması ve iş güvenliğinin sağlanması ise; hangi sektörde olursa olsun işçilerin bedensel, ruhsal, sosyal durumlarını mümkün olan en üst düzeye çıkarmak, işçilerin çalışma koşulları yüzünden sağlıklarının bozulmasını önlemek, işçileri çalışmaları sırasında sağlığa aykırı etkenlerden ve tehlikelerden korumak, işçilerin fizyolojik ve psikolojik durumlarına en uygun mesleki ortamlarda çalışmalarını sağlamakla mümkün olabilecek; mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren tarafından işyeri hekimliği belgesi bulunan hekimi görevlendirilecektir.
Sonuç itibarıyla, Uluslararası anlaşmalar ve 6331 sayılı Kanun hükümleri ile ulaşılmak istenilen amaç, kurumsal fayda ve menfaat dikkate alındığında, işyeri hekimliği belgesinin vizesinin tamamlanması zorunluluğu getirilmesine; işçi sağlığının ve iş güvenliğinin iyileştirilmesi ve geliştirilmesine yönelik olarak idareye tanınan yetki çerçevesinde yürürlüğe konulan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Davacı tarafından ileri sürülen diğer iddialarda da yasal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenle, davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Bakılan dava, 07/03/2016 tarih ve 29646 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesiyle, 20/07/2013 tarih ve 28713 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğe eklenen Geçici 9. maddenin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:

İlgili Mevzuat:
İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemek amacıyla çıkarılan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde; "(1) Bu Kanunun uygulanmasında; ... h) İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu, ı) İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi, i)... ifade eder.", "İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çeşitli yönetmelikler" başlıklı 30. maddesinde; "(1) Aşağıdaki konular ile bunlara ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir:
1) Çalışan sayısı ve tehlike sınıfı göz önünde bulundurularak hangi işyerlerinde işyeri sağlık ve güvenlik biriminin kurulacağı, bu birimlerin fiziki şartları ile birimlerde bulundurulacak donanım.
2) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik biriminde görev alacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin nitelikleri, işe alınmaları, görevlendirilmeleri, görev, yetki ve sorumlulukları, görevlerini nasıl yürütecekleri, işyerinde çalışan sayısı ve işyerinin yer aldığı tehlike sınıfı göz önünde bulundurularak asgari çalışma süreleri, işyerlerindeki tehlikeli hususları nasıl bildirecekleri, sahip oldukları belgelere göre hangi işyerlerinde görev alabilecekleri.
3) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunacak kişi, kurum ve kuruluşların; görev, yetki ve yükümlülükleri, belgelendirilmeleri ve yetkilendirilmeleri ile sunulacak hizmetler kapsamında yer alan sağlık gözetimi ve sağlık raporları, kuruluşların fiziki şartları ile kuruluşlarda bulundurulacak personel ve donanım.
4) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan kişi, kurum ve kuruluşlardan işyeri tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre; hangi şartlarda hizmet alınacağı, görevlendirilecek veya istihdam edilecek kişilerin sayısı, işyerinde verilecek hizmet süresi ve belirlenen görevleri hangi hallerde işverenin kendisinin üstlenebileceği.
5) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin eğitimleri ve belgelendirilmeleri, unvanlarına göre kimlerin hangi sınıf belge alabilecekleri, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli eğitimi verecek kurumların belgelendirilmeleri, yetkilendirilmeleri ile eğitim programlarının ve bu programlarda görev alacak eğiticilerin niteliklerinin belirlenmesi ve belgelendirilmeleri, eğitimlerin sonunda yapılacak sınavlar ve düzenlenecek belgeler.", "Belgelendirme, ihtar ve iptaller" başlıklı 31. maddesinde; "(1) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan, ölçüm ve analizleri yapan kişi, kurum, kuruluşlar ve eğitim kurumları ile ilgili olarak yetkilendirme ve belgelendirme bedelleri, bu kişi ve kurumlara getirilen kuralların ihlali hâlinde hafif, orta ve ağır ihtar olarak kayda alınması ile yetki belgelerinin geçerliliğinin doğrudan veya ihtar puanları esas alınarak askıya alınması ve iptaline dair usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir." hükümleri yer almaktadır.
İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevli işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin nitelikleri, belgelendirilmeleri, eğitimleri, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemek amacıyla 20/07/2013 tarih ve 28713 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğinin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde; "(1) Bu Yönetmelikte geçen: ... g) İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi h) ... ifade eder.", "İşyeri hekimlerinin nitelikleri ve görevlendirilmeleri" başlıklı 7. maddesinde; "(1) İşverence işyeri hekimi olarak görevlendirilecekler, bu Yönetmeliğe göre geçerli işyeri hekimliği belgesine sahip olmak zorundadır. ...", "Vize işlemleri ve belgelendirme" başlıklı 27. maddesinde; "(1) (Değişik:RG-18/12/2014-29209) (Değişik cümle:RG-19/11/2015-29537) Bu Yönetmelik kapsamında yetkilendirilen kişi ve kurumlara ait yetki belgelerinin beş yılda bir vize ettirilmesi zorunludur. Belge almak veya vize işlemlerini yaptırmak isteyen (Ek ibare:RG-19/11/2015-29537) kişi ve kurumların;
a) Bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerine uygunluk sağlamaları,
b) Bakanlıkça belirlenen belge veya vize bedelini ödemeleri gereklidir.
...
(7) (Ek:RG-7/3/2016-29646) Bu Yönetmelik kapsamında yapılan sınavlarda başarılı olarak belgelendirilen kişilerden, vize tarihinden önce Bakanlığa başvuru yapmayanların yetki belgeleri vize işlemleri tamamlanıncaya kadar askıya alınır. Vize işlemleri için Bakanlığa başvuruda bulunan kişilerin, vize tarihinden itibaren 60 gün içerisinde vize işlemlerini tamamlaması gerekir.",
"İşyeri hekimlerinin belgelendirilmesi" başlıklı 35/A maddesinde; "(Ek:RG-18/12/2014-29209) (1) İşyeri hekimliği belgesi almaya hak kazanan adayların belgeleri e-devlet sistemine geçildikten sonra Genel Müdürlükçe elektronik olarak düzenlenir.
(2) Adaylar, belgelerinin düzenlenebilmesi için bu Yönetmelikteki şartları yerine getirdiklerine dair belge ve bilgileri elektronik ortamda Genel Müdürlüğe bildirmekle yükümlüdür.
(3) Genel Müdürlüğe bildirilen belge ve bilgilerin doğruluğundan adaylar sorumludur.",
"İhlaller ve ihtar puanı uygulanması" başlıklı 40. maddesinde; "(1) (Değişik ibare:RG-18/12/2014-29209) 41 inci maddede yer alan yetki belgesinin geçerliliğinin doğrudan iptalini gerektiren durumların dışındaki ihlallerde, EK-11 ve EK-12’de belirtilen ihtar puanları uygulanır.
(2) Bir takvim yılı içinde hafif ihlallerin ihtar puanlarının toplamının 30’a, orta ihlallerin ihtar puanlarının toplamının 60’a ulaşması durumunda kişi ve kurumların o yıl içinde işleyecekleri diğer hafif ve orta ihlaller bir üst derecenin tavan puanı esas alınarak uygulanır.
(3) Beş yıllık sürenin sonunda vize işlemini tamamlayan kişi ve kurumların; uygulanmasının üzerinden en az bir yıl geçmiş olan tüm ihtar puanları silinir."
"Vize işlemi yaptırmayan kişilerin belgelerinin durumu" başlıklı 9. geçici maddesinde ise; (Ek:RG-7/3/2016-29646) "(1) Vize süresi dolan veya süresi 60 günden az kalan işyeri hekimliği belgesine sahip olanlar bu maddenin yayımı tarihi itibarıyla 60 gün içerisinde vize işlemlerini tamamlatmak zorundadır. Aksi takdirde vize süresi dolan belgelerin geçerliliği vize işlemleri tamamlanıncaya kadar askıya alınır." düzenlemeleri yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak isteyen hekimlerin, geçerli işyeri hekimliği belgesine sahip olması gerektiği, işyeri hekimliği belgesinin ise Yönetmelik gereği şartları taşıyan hekimler tarafından işyeri hekimliği eğitimine katılarak aldıkları eğitim sonrasında Bakanlıkça yapılan işyeri hekimliği sınavında başarılı olan hekimlere verildiği, sınavda başarılı olarak belge almaya hak kazanan hekimlerin mevzuatta öngörülen koşullarda işyerlerinde işyeri hekimi olarak görev yapabildikleri, dolayısıyla işyeri hekimliğinin hekimlik mesleğinin icrasından ziyade özel ve kendine özgü kuralları olan bir alana yönelik olduğu, bu alandaki düzenlemelerin de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanunun verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliği kapsamında yürütüldüğü görülmektedir.
İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğe eklenen dava konusu 9. geçici madde ile vize süresi dolan işyeri hekimliği belgesine sahip kişilerin vize işlemlerini tamamlamaları aksi halde belgelerinin vize işlemi tamamlanıncaya kadar askıya alınacağı düzenlemesi getirilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinde, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi ifade eden işyeri hekimlerinin Yönetmeliğe göre geçerli işyeri hekimliği belgesine sahip olmak zorunda oldukları, Yönetmeliğin 27. maddesi gereği Yönetmelik kapsamında yetkilendirilen kişi ve kurumlara ait yetki belgelerinin beş yılda bir vize ettirilmesinin gerektiği, Yönetmeliğin 40. maddesinde yer verildiği üzere beş yıllık sürenin sonunda vize işlemini tamamlayan kişi ve kurumların; uygulanmasının üzerinden en az bir yıl geçmiş olan tüm ihtar puanlarının silineceği şeklinde düzenlemelerin yer aldığı görülmektedir.
Görüldüğü üzere Yönetmelikte yetkilendirilen kişi ve kurumlara ilişkin bir belgelendirme sistemi öngörüldüğü ve yetki belgelerinin beş yılda bir vize ettirilmesinin kurala bağlandığı açıktır.
Vize zorunluluğunun yerine getirilmesine ilişkin dava konusu düzenleme, vize süresi dolan veya süresi 60 günden az kalan işyeri hekimliği belgesine sahip olanlara bu maddenin yayımı tarihi itibarıyla 60 gün içerisinde vize işlemlerini tamamlatmaları gerektiğinin bildirilmesinden ibaret olup, düzenlemenin vize süresi dolanlar için bir uyarı niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliği bir bütün olarak değerlendirildiğinde dava konusu düzenlemede üst düzenleyici kurallara, iş sağlığı ve güvenliği hizmetinin gereklerine, kamu yararına ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 07/04/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.