Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2021/3799 Esas 2022/1961 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 24. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ESKİŞEHİR 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen menfi tespit davasının kabulüne dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davalı tarafın istinaf başvurusunun esastan reddine yönelik olarak verilen karar, davalı vekili tarafından duruşmalı olarak temyiz edilmekle; duruşma günü olarak belirlenen 08/03/2022 tarihinde taraflardan kimsenin gelmediği anlaşılmakla işin incelenerek karara bağlanması için saat 14.00'e bırakılması uygun görüldüğünden, belli saatte dosyadaki bütün kağıtlar okunarak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlenip, gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; 27/07/2013 tarihli ve 28720 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan Genel Aydınlatnma Yönetmeliği uyarınca, genel aydınlatma tesislerinin mülkiyeti TEDAŞ'a ait olmak üzere, işletme hakkının ilgili dağıtım şirketlerine iz bedelle devredileceğinin hüküm altına alındığını, gerekli aydınlatma giderlerinden sorumluluğun ise, Mülga Genel Aydınlatma Yönetmeliği Geçici 1 inci madde hükmü gereği, şehir içinde ilgili belediyelere, şehir dışında ise ilgili il özel idaresi veya büyükşehir belediyesine ait olduğunu, bu nedenle davaya konu genel aydınlatma giderlerinin kendilerinden talep edilemeyeceğini ileri sürerek; aleyhine başlatılan icra takibi nedeniyle davalı şirkete borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir.
Davalı; davaya konu tesislerin aydınlatma giderlerinden davacının sorumlu olduğunu, tüketime esas fatura bedellerinin ödenmediğini, ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı aleyhine icra takibi başlatmakta haklı olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
İlk derece mahkemesince; Genel Aydınlatma Yönetmeliği hükümlerine göre, sadece yerleşim yerleri içinde bulunan karayolları aydınlatma tesislerinin genel aydınlatma kapsamında değerlendirilebileceği, dava konusu tesislerin de meskun mahalde kaldığı, tesislerin 2013 yılı sonuna kadar davalı şirket tarafından devralınması gerekirken, devir işleminin davalının kusurundan kaynaklı olarak 2015 yılında gerçekleştirildiği, bu nedenle devir öncesi dönem için tüketim bedellerinden davacı idarenin sorumluluğuna gidilemeyeceği gerekçesiyle; davanın kabulü ile davacının davaya konu icra takibi nedeniyle davalıya borçlu olmadığının tespitine dair verilen karar, davalı tarafın istinafı üzerine, bölge adliye mahkemesince; taraflar arasında düzenlenen protokole konu tesislerin genel aydınlatma kapsamında kalıp kalmadığı hususunda yerel mahkeme tarafından herhangi bir değerlendirme yapılmadığı, bu hususun açıklığa
kavuşturulması için konunun uzmanlarından oluşturulacak bilirkişi heyetinden rapor alınması gerektiği, tesisler genel aydınlatma kapsamında ise devir işleminin gecikmesinde davalının kusurunun bulunup bulunmadığının da tespit edilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, davalının istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına, dosyanın yeniden karar verilmek üzere ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesince yeniden yapılan yargılama sonucunda; davaya konu tesislerin Genel Aydınlatma Yönetmeliği kapsamında bulunduğu, tesislerin devir işleminin gecikmesinde davalının kusurlu olduğu, bu nedenle davacının sorumluluğuna gidilemeyeceği gerekçesiyle, davanın kabulü ile davacının davaya konu icra takibi nedeniyle davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davalı tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge adliye mahkemesince; ilk derece mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle, davalı tarafın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş; karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; taraflar arasında düzenlenen 03/06/2015 tarihli protol uyarınca, davaya konu genel aydınlatma tesislerinin mülkiyeti TEDAŞ'a ait olmak üzere, iz bedelle davalı şirkete devredildiği anlaşılmış olup, işbu protokolün 7 nci maddesinin "Karşılıklı Yükümlülükler" başlığı altında düzenlenen birinci, ikinci ve üçüncü bentleri şöyledir:
"(1) Devre konu genel aydınlatma tesislerinin tüketimlerine dair ödemeler; 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak hazırlanan Genel Aydınlatma Yönetmeliği'nin ve Genel Aydınlatma Tebliği'nin ilgili hükümlerine göre yapılır.
(2)İşbu protokol kapsamında devralınan genel aydınlatma tesislerinin, işletme, bakım ve yenilemeye ilişkin giderleri ( Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş. ) tarafından karşılanır.
(3) İşbu protokol kapsamında devralınan genel aydınlatma tesislerinin ölçüm sitemlerinin tesisi ve işletmesinden OEDAŞ sorumludur." şeklinde düzenleme yapılmıştır.
27/07/2013 tarihli ve 28720 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Genel Aydınlatma Yönetmeliği'nin "Genel aydınlatma yükümlülüğü" başlığı altında düzenlenen 5. maddesinde; işbu yönetmelik kapsamında değerlendirilecek aydınlatma tesisleri açıklanmış olup,
“Yapılacak ödemeler” başlığı altında düzenlenen 18. maddesinde ise;
“(1) Genel aydınlatma kapsamında tanımlanan yerlere ilişkin tüketim giderlerinin ödemesi, 6446 sayılı Kanunun geçici 6 ncı maddesinin birinci fıkrasına göre yapılır. Bakanlık tarafından ödenmesi gereken tutar her yıl Bütçe Kanununa bu amaç için konulan ödenekten karşılanır.
(2) TEDAŞ, dağıtım şirketleri tarafından genel aydınlatma kapsamında kendisine gönderilen fatura icmallerinin aylık bazda kontrollerini yaparak Bakanlığa bildirir. Bakanlık; genel aydınlatma giderleri için büyükşehir belediyeleri, diğer belediyeler ile il özel idarelerinin genel bütçe vergi gelirlerinden aldıkları paylardan yapılacak kesintileri, Bakanlığa hizmet veren Merkez Saymanlığına yatırılmak üzere ilgisine göre  Hazine veya Maliye Bakanlığı’na veya İller Bankası Genel Müdürlüğüne bildirir.
(3) Genel aydınlatma kapsamında yapılacak ödemelere ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından tebliğ ile düzenlenir. Bakanlık; gerekli durumlarda genelgeler yayımlayarak, tebliğin uygulanmasında ortaya çıkabilecek tereddütleri giderir ya da uygulamanın gerektirdiği ilave usul ve esaslar belirleyebilir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Öte taraftan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğünce yayımlanan ilgili Genelgede; 27/07/2013 tarih ve 28720 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Genel Aydınlatma Yönetmeliği'nin uygulanması açısından yaşanan aksaklıkların giderilmesinin amaçlandığı belirtilmiş olup,
"...Belediyeler ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca tesis edilen ve yönetmelik kapsamında devir alınan tesislerin, işletme bakımlarından dağıtım şirketleri sorumlu olacak ve devir tarihi itibariyle devir öncesi elektrik tüketimleri ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca karşılanacak devir sonrasındaki enerji bedelleri 6446 sayılı Kanun kapsamında Bakanlığımız tarafından ödenecektir..." şeklinde açıklama yapılmıştır.
Somut olayda; taraflar arasında düzenlenen 03/06/2015 tarihli protokol uyarınca, davaya konu aydınlatma tesislerinin işletme hakkı davacı tarafından davalı şirkete devredilmiş olup, yine tesislerin bakım ve onarımından davalının sorumlu olacağının, bu kapsamda yapılacak bakım, onarım ve yenilemeye dair giderlerin de davalı tarafından karşılanacağının kararlaştırıldığı, işbu aydınlatma tesislerinin Genel Aydınlatma Yönetmeliği kapsamında bulunduğu, bu hususun derece mahkemelerinin de kabulünde olduğu anlaşılmaktadır. Davaya konu takibe esas 282.070,19 TL asıl alacağın, aydınlatma tesislerinin elektrik tüketim bedeli olarak, davalı şirket tarafından davacı adına tahakkuk ettirilen ancak ödenmeyen fatura bedellerinden kaynaklandığı, dönemsel olarak tahakkuk ettirilen faturaların 03/06/2015 devir tarihi öncesine ait olduğu, eldeki davanın fatura bedellerinin tahsili amacıyla başlatılan icra takibinden ötürü menfi tespit istemiyle açıldığı görülmüştür.
Hal böyle olunca, ilk derece mahkemesince; yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular çerçevesinde, taraflar arasında düzenlenen protokol hükümleri, Aydınlatma Tesisleri Yönetmeliği'nin 18. madde hükmü dikkate alınarak, işletme hakkı davalı şirkete devredilen davaya konu aydınlatma tesislerinin elektrik tüketim giderlerinden hiçbir şekilde davalının sorumluluğuna gidilemeyeceği, davalının sadece aydınlatma tesislerinin bakım, onarım ve yenileme giderlerine katlanmakla yükümlü olduğu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan ilgili Genelge ile tesislerin devir tarihi itibariyle devir öncesine ait elektrik tüketim giderlerinin davacı idare tarafından karşılanacağı hususu düzenlendiği gözetilerek, davanın tümden reddine karar verilmesi gerekirken; yanılgılı değerlendirme ile davanın kabulüne karar verilmiş olması doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
İlk derece mahkemesi kararının, yukarıda açıklanan nedenlerle bozulmasına karar verilmiş olduğundan, HMK'nın 373/1 maddesi uyarınca, işbu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin bölge adliye mahkemesi kararının da kaldırılmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK'nın 373/1 maddesi uyarınca temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, aynı Kanunun 371. maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 08/03/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.