15. Hukuk Dairesi 2016/3410 E. , 2017/4289 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi Vek. Av. ...
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan el atmanın önlenmesi ve cezai şartın tahsili talebine ilişkin olup mahkemece davanın reddine dair verilen karar, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı; taraflar arasında 23.09.2014 tarihli 220.000,00 TL bedelli imalât sözleşmesi imzalandığını, ödemenin 80.000,00 TL"sinin çek ile, bakiye iş bedeli olan 140.000,00 TL"nin ise sözleşmede belirtilen adresteki konutun davalıya teslim edilerek ödendiğini, sözleşmenin zamanında ifa edilmemesi halinde aylık 30.000,00 TL cezai şart öngörüldüğü, davalının işi sözleşmede öngörülen sekiz aylık sürede ifa edememesi nedeniyle temerrüte düştüğü, bu nedenle sözleşme gereğince öngörülen 30.000,00 TL cezai şartın tahsili ile teslim edilen konuttan davalının tahliyesini suretiyle el atmasının önlenmesini talep etmiş; davalı savunmasında, davalının sözleşmenin ifa edileceği inşaatı zamanında teslim etmediğini, sözleşmenin ifa edilmesine davacının mani olduğunu, sözleşmenin cezai şart içeren bölümünün sonradan eklendiğini ve davacı adına yetkili olmayan kişilerce imzalanması nedeniyle geçersiz iddia ederek davanın reddini savunmuş, mahkemece davaya konu taşınmazın davacı adına kayıtlı olmaması nedeniyle el atma talebinin aktif husumet eksikliği nedeniyle, cezai şart talebi yönünden ise, sözleşmenin cezai şarta ilişkin bölümünün şirketi temsile yetkili olmayan ortak tarafından imzalanması nedeniyle esastan reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir.
492 sayılı Harçlar Kanunu hükümlerine göre: Yargı işlemlerinden bu kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanları, yargı harçlarına tabidir (2. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispî esas üzerinden, işlemin nev"i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır (15. md.). Değer tâyini mümkün olan hallerde dâva dilekçelerinde değer gösterilmesi mecburidir. Gösterilmemişse davacıya tespit ettirilir. Tespitten kaçınma halinde, dava dilekçesi muameleye konmaz (16/3. md.). Noksan tespit edilen değerler hakkında 30"uncu madde hükmü uygulanır (16/4. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınır (21. md.). Harçlar Kanunu 28. maddeye göre (1) sayılı tarifede yazılı nispî karar ve ilâm harcının 1/4"ü peşin alınır (28. md.). Yargılama sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o oturum için yargılamaya devam olunur, takip eden oturuma kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilâm harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 150. maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın işleme konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır (30. md.). Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz (32. md.). HMK"nın 120/1. maddeye göre de davacı, yargılama harçlarını mahkeme veznesine yatırmak zorundadır.
Bu kurallar ışığında somut olaya gelindiğinde; davacı taraf, dava dilekçesinde sözleşme gereğince 140.000,00 TL olarak değer biçilen konuttan davalının el atmasının önlenmesi ile 30.000,00 TL cezai şartın tahsilini istemiş ancak sadece 140.000,00 TL üzerinden peşin harcı yatırmış, dava dilekçesinde cezai şart için talep edilen 30.000,00 TL üzerinden harç yatırmamış, yargılama sırasında da mahkemece tamamlatılmamıştır. Yatırılması gerekli peşin harçlar yatırılmaksızın davanın görülmesi mümkün değildir. Harç kamu düzenine ilişkin olup mahkemece gözetilmesi gerektiği gibi temyiz nedeni olarak ileri sürülmese bile Yargıtay tarafından gözetilmesi gerekir. Bu durumda mahkemece cezai şart olarak talep edilen 30.000,00 TL dava değeri üzerinden harcın tamamlanması için davacı tarafa süre verilmeli, süresi içinde harç yatırılmaz ise bu talep yönünden müteakip işlemler yapılamayacağından davanın açılmamış sayılmasına karar verilmelidir. Bu kurallara aykırı olarak harç alınmaksızın esastan inceleme yapılarak karar verilmesi doğru olmadığından hükmün diğer yönleri incelenmeksizin bozma kararı vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, harç yönünden bozma kararı verildiğinden diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek olmadığına, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 05.12.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.