Danıştay 13. Daire 2020/199 Esas 2021/1307 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/199
Karar No:2021/1307

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Erenköy Tasfiye İşletme Müdürlüğü'nce 19/09/2019 tarihinde davacıya ait 4 konteyner eşyanın tasfiye edilmesine yönelik olarak gerçekleştirilen "İş Makinesi Aksam ve Parçaları" ihalesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; gümrük idaresince emanet altına alınan eşyanın gümrük vergilerinin ödenmemesi hâlinde ihale yoluyla tasfiye edileceği, tasfiye düzenlemeleri uyarınca e-ihale yoluyla satışa sunulan eşyanın ihalede kaldığı sürenin satışın duyurulması hükmünde olduğu, yapılmakta olan soruşturma kapsamında limanda emanet altında bulunan davacıya ait 4 konteyner iş makinesinin vergilerinin, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'nın … tarih ve … soruşturma sayılı yazısındaki talimata rağmen ödenmediğinin davacı tarafından da kabul edildiği, söz konusu eşyanın gümrük mevzuatı uyarınca ihale yoluyla tasfiye edilmesinin hukuka uygun olduğu, vergisi ödenmeyen gümrük eşyasının satışı amacıyla davalı idare tarafından usulüne uygun olarak e-ihale yolu ile gerçekleştirilen dava konusu ihale işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Mahkemece 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 70. maddesi uyarınca vergisi ödenmeyen eşyanın tasfiye edilmesi gerektiği gerekçesiyle davayı reddettiği, anılan maddenin atıf yaptığı diğer maddelerde eşyanın tasfiye edilebilmesi için herhangi bir adlî veya idarî takibata konu olmaması gerektiğinin belirtildiği, eşya hakkında yürütülen soruşturmada iddianame kabul edilmiş olup, ... Asliye Ceza Mahkemesi'nin … esasına kayden kovuşturmasına devam edildiği, bu durumda dava konusu ihale ile satılan eşyalarının tasfiye edilemeyeceği, eşyanın ihale ile satış bedelinin olması gerekenden yüksek belirlendiği, eşyanın yurt içinde dolaşıma girebilmesi için uygunluk belgesi alması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, ihale konusu eşyanın konu olduğu herhangi bir adlî veya idarî takibatın bulunmadığı, davacı tarafından belirtilen derdest davanın gümrük müşaviri ile ilgili hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanmaya ilişkin olduğu, eşyanın tasfiye edilmesinin önünde herhangi bir engel bulunmadığı, eşyanın bedelinin mevzuata uygun olarak belirlendiği, davacı tarafından eşyaya ilişkin vergilerin ödenmediğinin kabul edildiği, eşyanın ihale ile satışı yapılıp bedeli tahsil edildikten sonra gerekli dağıtımların yapıldığı ve yaklaşık 260.000,00-TL tutarın davacı adına emanete alındığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacının 4 konteyner iş makinesi aksam ve parçalarına ilişkin özet beyanı 02/07/2016 tarihinde tescil edilmiştir. Söz konusu tarihten itibaren 28/02/2018 tarihine kadar gümrük liman işletmesinde bekleyen eşyaya ilişkin herhangi bir işlem yapılmamıştır.
28/02/2018 tarihinde gümrük müşavirine; 13/03/2018 tarihinde ise eşyanın tutulduğu ... Liman Hizmetleri ve Lojistik Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye (liman işletmesi) karşı davacı tarafından suç duyurusunda bulunulmuş olup, liman işletmesine karşı yapılan suç duyurusunda aynı zamanda eşyanın bozulup ekonomik değerini kaybetmemesine yönelik olarak vergilerinin ödenmesi hâlinde eşyanın teslim edilmesi yönünde talepte bulunulmuştur.
Davacının gümrük müşavirine karşı bulunduğu suç duyurusunda, kendisine gerekli meblağ gönderilmesine rağmen yaklaşık 18 ay boyunca uyuşmazlık konusu eşyaya ilişkin gümrük işlemlerinin yapılmadığı ve gümrük müşaviri tarafından güveni kötüye kullanıldığının iddia edilmesi üzerine, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianame kabul edilerek ... Asliye Ceza Mahkemesi'nin … sayılı esasına kayden dava açılmıştır.
Ayrıca, liman işletmesine karşı yapılan suç duyurusu sonucunda Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Müracaat ve Suçüstü Savcılığı tarafından davacının 4 konteyner eşyasının vergilerinin ödenmesi hâlinde davacıya tedbiren teslim edilmesi yönünde karar alınmış, bu durum liman işletmesi ile denizyolu taşımacılığı firmasına … tarih ve … soruşturma sayılı yazılarla bildirilmiştir.
Öte yandan, liman işletmesine karşı yapılan suç duyurusu sonucunda savcılık tarafından 18/05/2018 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiş, anılan karara müşteki davacı tarafından itiraz edilmesi üzerine … Sulh Ceza Hakimliği'nin … tarih ve … D.İş sayılı kararıyla itirazın reddedilmesiyle 07/08/2018 tarihinde kesinleşmiştir.
Söz konusu savcılık yazılarına rağmen davacı tarafından eşyaya ilişkin herhangi bir vergi ödemesi gerçekleştirilmemesi ve gümrük işlemi yaptırılmaması üzerine davalı idare tarafından 09/07/2019 tarihinde tasfiye tespit ve tahakkuk belgesi düzenlenen eşyalar 19/09/2019 tarihinde çıkarıldığı 3. ihale sonucunda satılmıştır.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 46. maddesinde, "1. Gümrüğe sunulan eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilir. 2. Özet beyan kapsamındaki eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenerek, buna ilişkin işlemler; a) Denizyolu ile gelen eşya için, özet beyan verildiği tarihten itibaren kırkbeş gün, (...) içinde tamamlanır."; 50. maddesinde, "1. 46'ncı maddeye göre belirlenmiş süreler ile 48'inci maddenin 2'nci fıkrasında belirtilen süre içinde kendilerine gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayini için gerekli işlemlere başlanmamış eşya, herhangi bir adli veya idari takibata konu olmaması hâlinde, 177 ila 180'inci madde hükümlerine göre tasfiye edilir."; 177. maddesinde, "1. Bu Kanunun; (...) b) 50'nci maddesine göre verilen süre içinde kendilerine gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayini için gerekli işlemlere başlanmamış eşya (...) tasfiye edilir." kuralları yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Aktarılan düzenlemelerden, ülkemize getirilen özet beyan kapsamındaki eşyaya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilmesine ilişkin işlemlerin 45 gün içerisinde tamamlanacağı, aksi hâlde, anılan Kanun'da belirlenen kurallara göre tasfiye edileceği anlaşılmaktadır. Buna karşılık, aynı düzenlemeler, tasfiye işleminin yapılabilmesi için tasfiyeye konu eşya hakkında herhangi bir adlî veya idarî takibat bulunmaması kıstasını da içermektedir.
Uyuşmazlığa konu eşyanın gümrüğe getirilmesinden sonraki süreçte davacı tarafından gümrük müşaviri ve liman işletmesi hakkında olmak üzere iki farklı suç duyurusunda bulunulmuş, bunlardan liman işletmesi hakkındaki soruşturma kapsamında vergileri ödenmesi hâlinde eşyanın davacıya tedbiren teslimine dair savcılık tarafından liman işletmesine yazı yazılmıştır. Söz konusu soruşturma, kovuşturmaya yer olmadığına kararı ile sonuçlanmış, bu karar itiraz sonucunda 07/08/2018 tarihinde kesinleşmiştir. Gümrük müşaviri hakkında yapılan soruşturma sonucunda ise, iddianame 29/08/2018 tarihinde kabul edilmiş olup, ... Asliye Ceza Mahkemesi'nin E:… esasına kayden açılan dava derdesttir.
Davacı tarafından 4 konteyner eşyanın gümrüğe getirilmesi sonrasında başlatılan adlî takibatlardan herhangi birisinin hâlâ devam etmesi ve konusunun uyuşmazlık konusu ihale ile satılan eşya olması durumunda aktarılan düzenlemeler uyarınca tasfiyesi mümkün olamayacaktır. Bu durumda, her iki adlî takibatın devam edip etmediği ve konusunun ihale ile satılan eşya olup olmadığı yönlerinden ayrı ayrı incelenmesi gerekmektedir.
Liman işletmesine karşı yürütülen soruşturma yönünden yapılan inceleme:
Davacı tarafından liman işletmesince kendisinden farklı zamanlarda farklı meblağda fakat yüksek tutarda masrafın talep edildiği, belirtilen miktarların ödenerek malın teslim alınmasının mümkün olmadığı, liman işletmesinin hukuka aykırı uygulaması neticesinde limanda bekleyen malların durumunda bozulma meydana gelerek ekonomik yönden değer kaybedeceği, bu nedenle vergilerinin ödenmesi sonucunda kendisine teslim edilmesi gerektiği ifade edilerek liman işletmesinden şikâyetçi olunmuştur. Söz konusu soruşturmanın eşyaya ilişkin olduğu açık olmakla birlikte, vergilerinin ödenmesi hâlinde eşyanın ilgiliye teslim edilmesi savcılık tarafından liman işletmesine bildirilmiştir. Öte yandan, belirtilen soruşturma sonucunda kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiş ve bu karar davacının itirazı 07/08/2018 tarihinde reddedilerek kesinleşmiştir.
Bu durumda, liman işletmesine karşı açılan ve takibatına 07/08/2018 tarihinde kesin olarak son verilen liman işletmesine karşı yürütülen soruşturmanın uyuşmazlık konusu ihale ile satılan eşyanın bu tarihten sonra gerçekleştirilen tasfiyesine engel oluşturmadığı açıktır.
Gümrük müşavirine karşı yürütülen soruşturma yönünden yapılan inceleme:
Davacı tarafından kendisine vekâlet verilen gümrük müşavirine gümrük işlemlerini yerine getirebilmesi için belli miktarda para gönderildiği, talep edilen tutarın gönderilmesine rağmen gümrük işlemlerinin yapılmadığı, 18 aylık süre boyunca gümrük müşaviri tarafından oyalandığından bahisle gümrük müşaviri hakkında hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma suçuna yönelik suç duyurusunda bulunulmuştur. Savcılık iddianamesi kabul edilerek ... Asliye Ceza Mahkemesi'nin … sayılı esasına kayden dava açılmıştır. Söz konusu adlî takibatın devam ettiğinde kuşku bulunmamakla birlikte, takibatın konusunu ihale ile satılan eşya değil, davacı ile gümrük müşaviri arasındaki özel hukuk ilişkisine dayalı uyuşmazlığın oluşturduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacı tarafından gümrük müşavirine karşı başlatılan ve hâlâ derdest olan adlî takibatın konusunu davacı tarafından getirilen eşyanın oluşturmadığı dikkate alındığında anılan adlî sürecin uyuşmazlık konusu eşyanın tasfiyesine ilişkin süreci durdurmayacağı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, davacı tarafından getirilen uyuşmazlığa konu eşyanın ihale yoluyla satışına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, davanın reddi yolundaki temyize konu Mahkeme kararında ise sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 13/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.