Danıştay 6. Daire 2019/19286 Esas 2021/5560 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/19286
Karar No : 2021/5560

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Muğla İli, Menteşe (Merkez) İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde, ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Muğla Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu encümen kararının, ruhsatsız yapının yıkımı ile 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına ve bu cezaya aynı fıkranın (c) bendinin 5., 8. ve 12. alt bentleri uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmı yönünden davanın reddi, aynı fıkranın (c) bendinin 13. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmının ise iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 19/06/2018 tarih ve E:2015/6103, K:2018/4751 sayılı kararıyla; ruhsatsız yapıların yıkımı ile 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 6. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmının eksik hüküm nedeniyle bozulması üzerine, bozma kararına uyularak verilen temyize konu kararda; 06/01/2014 tarihli yapı tatil zaptı ile tespit edilen ruhsatsız yapılar nedeniyle davacı hakkında imar kirliliğine neden olmak suçundan … Asliye Ceza Mahkemesinin E:… sayılı dosyasına kayden açılan davada, davalı idare tarafından dava dosyasına sunulan belgeden, davacı tarafından ruhsatsız yapılan yapıların sökülmek suretiyle imara aykırılığın giderildiğinin belirtildiği anlaşıldığından, … Asliye Ceza Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, davacı hakkında açılan kamu davasının düşürülmesine karar verildiği, bu kararın ise 14/11/2014 tarihinde temyiz edilmeksizin kesinleştiğinin görüldüğü, dolayısıyla, dava konusu yıkım işlemine esas teşkil eden ruhsatsızlık durumu, uyuşmazlık konusu ruhsatsız yapıların kaldırılması suretiyle giderilmiş olduğundan, yıkım işleminin konusunun kalmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, uyuşmazlığa konu alanın yapılaşma yasağı bulunan bir çayır olduğu anlaşıldığından, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 6. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, yıkım hakkında karar verilmesine yer olmadığına, para cezasının anılan kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu yapılarla ilgili … tarih ve … sayılı yapı kayıt belgesinin düzenlendiği, dolayısıyla bu husus dikkate alınmaksızın verilen Mahkeme kararının redde ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlem hukuka uygun tesis edildiğinden, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 6. alt bendi uyarınca artırım uygulanması yönünden davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının, temyiz edilen redde ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Muğla İli, Menteşe (Merkez) İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde, ruhsatsız yapılar yapıldığı … tarih ve … sayılı yapı tatil zaptı ile tespit edilmiştir.
Söz konusu yapı tatil tutanağı esas alınarak, … tarih ve … sayılı Muğla Belediye Encümeni kararı ile bazı yapıların 1. sınıf A grubu, bazı yapıların ise 1. sınıf B grubu olarak kabul edilmek suretiyle tespit edilen aykırılıktan etkilenen alan üzerinden, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca temel para cezası hesaplanmak ve temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 5., 6., 8., 12. ve 13. alt bentleri uyarınca arttırım uygulanmak suretiyle para cezası verilmiştir.
Bunun üzerine, anılan kararın iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı işgünü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere maddede düzenlenen şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanabileceği, (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metre karesi için uygulanacak para cezalarının miktarları belirlenerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılacağı hükme bağlanmış; (c) bendinde ise; artırım sebepleri sayılmış, bu arttırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların (a) bendinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezasının miktarına göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave edileceği, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı hükmüne yer verilmiş; söz konusu (c) bendinin 6. alt bendinde; yapının yapılaşmaya yasaklanmış bir alanda yapılmış olması durumunda % 80 oranında artırılarak hesaplanacağı hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, 4342 sayılı Mera Kanununun 3. maddesinde; "Çayır: Taban suyunun yüksek bulunduğu veya sulanabilen yerlerde biçilmeye elverişli, yem üretilen ve genellikle kuru ot üretimi için kullanılan yeri, Mera: Hayvanların otlatılması ve otundan yararlanılması için tahsis edilen veya kadimden beri bu amaçla kullanılan yeri" olarak tanımlanmış olup, 4. maddesinin son fıkrasında; "Umuma ait çayır ve otlak yerlerinin kullanılmasında ve bunlardan faydanılmasında mera yaylak ve kışlaklara ilişkin hükümler uygulanır." hükmüne, "İnşaat Yasağı" başlıklı 20. maddesinde; "Yaylak ve kışlaklarda, 442 sayılı Köy Kanununda öngörülen inşaatlar ile valiliklerden izin alınmak suretiyle imar mevzuatına göre yapılacak kullanma amacına uygun mandıra, suluk, sundurma ve süreklilik göstermeyen barınak ve ağıllar ile Turizm Bakanlığının talebi üzerine turizme açılması uygun görülen bölgelerde ahşap yapılar dışında, ev, ahır ve benzeri inşaatlar yapılamaz.
" hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 6. alt bendinin, ilgili taşınmazın bulunduğu alanda yapılaşmanın, tümüyle yasaklanması durumunda (1. derece askeri yasak bölge, 1. derece arkeolojik veya doğal sit alanları vb.) uygulanabileceği, diğer taraftan, çayır alanlarının kullanılmasında, mera, yaylak, kışlaklara ilişkin hükümlerin uygulanacağı ve yaylak, kışlaklarda ise yapılaşmanın, 4342 sayılı Kanunla tamamen yasaklanmadığı, bu yerlerde yapılacak yapılar için Kanunda özel yapılaşma koşullarının getirildiği görülmektedir.
Uyuşmazlıkta; her ne kadar, dava konusu işlemde 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca verilen temel para cezası, aynı fıkranın (c) bendinin 6. alt bendi uyarınca %80 oranında artırılmış ve İdare Mahkemesince bu kısım yönünden hüküm kurulmaması nedeniyle Danıştay Ondördüncü Dairesinin 19/06/2018 tarih ve E:2015/6103, K:2018/4751 sayılı kararıyla söz konusu kısmın bozulması üzerine, Mahkemece bozma kararına uyularak, uyuşmazlığa konu alanın yapılaşma yasağı olan bir çayır olduğu gerekçesiyle bu kısım yönünden davanın reddine karar verilmiş ise de, yapı tatil tatil tutanağında ve dava konusu işlemde dava konusu alan, … Mevki olarak yer aldığı ve davalı idarenin 06/05/2015 tarihinde Mahkemenin kaydına giren temyiz dilekçesinde de alanın "çayır" olduğunun belirtildiği dikkate alındığında, bu yönüyle bir uyuşmazlık bulunmamakta olup, yukarıda yer verilen mevzuat gereği, yaylak ve kışlaklara ilişkin hükümlere tabi olan çayırın, tamamen yapılaşmaya yasak olmadığı, 4342 sayılı Mera Kanunu uyarınca yapılaşmanın, özel izin ve usullere tabi olduğu sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla; işleme konu yapının bulunduğu alanda yapılaşmanın tümüyle yasak olmadığı anlaşıldığından, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına, aynı fıkranın (c) bendinin 6. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmı yönünden davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen karar verilmesine yer olmadığına, kısmen reddine ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyiz edilen redde ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 14/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.