Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2021/9151 Esas 2022/2732 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 3. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ANKARA 14. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen eğitim ve öğretim giderlerinden kaynaklanan alacak davasının kabulüne dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda davalıların istinaf taleplerinin kabulü ile Ankara 14. Asliye Hukuk Mahkemesinin 22/01/2019 tarih 2015/530 Esas- 2019/18 Karar sayılı ilamının kaldırılarak davanın kabulüne yönelik olarak verilen kararın süresi içinde taraflarca temyiz edilmesi üzerine;temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
YARGITAY KARARI
Davacı, davalılardan ...'nin ABD'de öğrenim görmeye hak kazandığını, davalının Ankara ...,. Noterliğinin 04.03.1997 tarih ve 5686 yevmiye nolu taahhütnamesi ile söz konusu eğitimi yapmayı taahhüt ettiğini, davalının yurtdışında görmüş olduğu öğrenim giderlerinden dolayı hazineye 199.284,93 ABD doları ve 420,83 TL borcunun olduğunu, borcun faizi ile birlikte 509,71 TL olarak hesaplandığını, davalı ...'nin bu borcundan 363 ABD doları ve 85 TL'yi ödedikten sonra bakiye 198.921,47 ABD doları ve 427,71 TL borcuna karşılık görev talebinde bulunduğunu, 13 yıl,2 ay,5 gün mecburi hizmetle yükümlü bulunan davalı ...'nin mecburi hizmetinden 5 yıl,3 ay,6 günlük hizmet kısmını ifa ettikten sonra görevinden istifa etmesi üzerine yapmış olduğu mecburi hizmet düşüldükten sonra 119.430,08 ABD doları ve 256,79 TL olan borcun ödenmesi hususunda anlaşma sağlanamadığını, diğer davalı kefiller ... ve ...'nın ise borcun tamamından temerrüt tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müteselsilen sorumlu olduklarını beyanla, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 119.430,08 ABD doları ve 256,79 TL'nin temerrüt tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar tarafından müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalılar, davanın reddini dilemişlerdir.
İlk derece mahkemesince;davanın kabulü ile 119.430,08 ABD Dolarının 11.09.2014 tarihinden itibaren 3095 sayılı Yasanın 4/a maddesi gereğince uygulanacak faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, 256,79 TL'nin 11.09.2014
tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine dair kararın davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine bölge adliye mahkemesince;davalıların istinaf taleplerinin kabulü ile ilk derece mahkemesinin kararı kaldırılarak davanın kabulü ile 119.430,08 ABD Dolarının davalı ... yönünden 11.09.2014 tarihinden itibaren,davalılar ... ve ... yönünden ise dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Yasanın 4/a maddesi gereğince uygulanacak faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, 256,79 TL'nin davalı ... yönünden 11.09.2014 tarihinden itibaren, davalılar ... ve ... yönünden ise dava tarihinden yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş;hüküm,taraflarca temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı bilgi ve belgelere, özellikle temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre davacının tüm, davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Dava, zorunlu hizmet karşılığı olan davalı ...’nin yurt dışında görmüş olduğu öğrenim giderlerinden kaynaklanan kurum alacağının tahsili istemine ilişkindir.
Dosya kapsamında hükme esas alınan raporda; davalı ...'nin 13 yıl, 2 ay, 5 gün zorunlu hizmeti kapsamında Milli Eğitim Bakanlığına karşı 198.921,47 ABD Doları ve 256,79 TL ile yükümlü olduğu, zorunlu hizmet karşılığında 5 yıl,3 ay,6 gün görev ifa ettiği, 7 yıl, 10 ay, 29 gün zorunlu hizmet yükümlülüğünün bulunduğu,davalının 30.12.2012 tarihinde Trakya Üniversitesi Rektörlüğü İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümündeki görevinden istifa ettikten sonra, 30.09.2013 tarihinde ...Üniversitesi Rektörlüğü İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümünde göreve başladığı ve bu görevinden de 15.10.2014 tarihinde istifa ettiği, ...Üniversitesi Rektörlüğü İİF Uluslararası İlişkiler Bölümünde 1 yıl 15 gün görevinin zorunlu çalışma yükümlülüğü çerçevesinde atanmaması nedeniyle bu görevin zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı belirtilmiştir.
657 sayılı Kanununun Yurtdışı Eğitim Masraflarının Tahsili başlıklı Ek 34. maddesinde
"İlgili kanunlarına göre; öğrenim yapmak, yetiştirilmek, eğitilmek, bilgilerini artırmak, staj yapmak veya benzeri bir nedenle geçici süreli görevlendirilmek suretiyle, üç ay veya daha fazla süre ile yurtdışına gönderilen kamu personeli yurtdışında bulundukları sürenin iki katı kadar mecburi hizmetle yükümlüdürler. Bu şekilde yurt dışına gönderilecek personelden, örneği Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanmış "Yüklenme Senedi ile Muteber İmzalı Müteselsil Kefalet Senedi" alınır.
Anılan personelin mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeden veya tamamlamadan görevinden ayrılması, müstafi sayılması ya da bir ceza ile görevine son verilmesi halinde, kendileri için kurumlarınca fiilen döviz olarak yapılmış olan her türlü masraflar aynı döviz cins ve miktarı üzerinden borçlandırılır. Döviz borcu toplamından mecburi hizmetin tamamlanan kısmı için hesaplanan miktar indirilir. Hesaplanan borç miktarı, ilgilinin durumu ve ödettirilecek meblağ dikkate alınarak azami beş yıla kadar taksitlendirilebilir. Borç miktarı ilgili tarafından Türk Lirası ile ödenir ve yapılan ödeme miktarı tahsil tarihindeki T.C. Merkez Bankasınca tespit ve ilan edilen efektif satış kuru üzerinden dövize çevrilerek yukarıda belirlenen şekilde hesaplanan döviz borcundan mahsup edilir.
(Değişik üçüncü fıkra: 17/9/2004 – 5234/1 md.) Yönetmelikle belirlenen başarısızlık ve geri çağrılma hallerinde de ilgililer için fiilen döviz olarak yapılmış olan her türlü masrafların tamamı aynı esaslara göre ödettirilir. Bu yönetmelik Maliye ve Millî Eğitim bakanlıklarının görüşü üzerine Devlet Personel Başkanlığınca hazırlanır..." denilmektedir.
Somut olayda; davalı ... ,Kurumca çıkartılan borcuna yönelik görev talebinden sonra Trakya Üniversitesi İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümünden görevlendirilmiş bu görevinden istifa ettikten sonra ...Üniversitesi Rektörlüğü İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümünde 30.09.2013- 15.10.2014(1 yıl 15 gün) tarihleri arasında görev yapmıştır. Davalının ...Üniversitesinde görev yaptığı sürenin mecburi hizmetten sayılmaması 657 sayılı Yasaya aykırı olduğu gibi hakkaniyete de uygun olmamıştır.
Tüm bu nedenlerle davalı ...’nin ...Üniversitesinde çalışmış olduğu sürenin mecburi hizmet yükümlülüğünden sayılmaması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
SONUÇ; Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davacının tüm, davalıların sair temyiz itirazlarının REDDİNE, ikinci bentte açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK'nun 371. maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, dosyanın bölge adliye mahkemesine, kararın bir örneğinin de ilk derece mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, 24/03/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.