Danıştay 8. Daire 2017/5224 Esas 2021/2222 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/5224
Karar No : 2021/2222

DAVACI : … Derneği
VEKİLLERİ : Av. … - Av. …

DAVALI : … Bakanlığı- …
VEKİLLERİ : Hukuk Müşaviri … - Av. …

DAVANIN KONUSU :
Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge'nin geçici 1. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "Ancak binasında 2,5 metreden daha az tavan yüksekliği olan yerlerde yatakhane, çalışma odaları, kütüphane, çok amaçlı salon, yemekhane, kantin, dinlenme odası, spor alanı ve yönetim birimleri oluşturulamaz." cümlesinin, 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendindeki "Öğrenci yurt ve pansiyonlarında bir kişilik yatakhaneler 8 m² den küçük olamaz." cümlesinin ve 12. maddesinin 2. fıkrasının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Üst hukuk normlarına, yurt hizmetinin gereklerine ve mevcut yurtların fiziksel özelliklerine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Dava konusu düzenlemelerin, üst hukuk normlarına ve barınma hizmetinin gereklerine uygun olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davaya konu Yönergenin dayanağı olan Özel Öğrenci Barınma Hizmetleri Yönetmeliğinin yürürlükten kalktığı anlaşıldığından, dayanağı kalmayan Yönergenin dava konusu maddelerinin iptal edilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge'nin Geçici 1. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "Ancak binasında 2,5 metreden daha az tavan yüksekliği olan yerlerde yatakhane, çalışma odaları, kütüphane, çok amaçlı salon, yemekhane, kantin, dinlenme odası, spor alanı ve yönetim birimleri oluşturulamaz." cümlesinin, 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendindeki "Öğrenci yurt ve pansiyonlarında bir kişilik yatakhaneler 8 m² den küçük olamaz." cümlesinin ve 12. maddesinin "Kurum binalarının merdiven genişliği; kontenjanı en çok 200 öğrenci olanlarda en az 1,2 metre olur. Bunun üzerindeki her 1-100 öğrenci kontenjanı için 0,2 metre daha ilave edilir. Kurumun bütün katlarına ulaşan asansör ve asansörün jeneratöre bağlı olması durumunda, kurumda merdiven genişliği en az 1 metre olur. Bu durumdaki kurumlarda, 200 öğrenci kontenjanının üzerindeki her 1-200 öğrenci kontenjanı için 0,1 metre daha ilave edilir. Yangın merdiveni ile genişliği 1 metreden az olan merdivenler hariç olmak üzere merdiven genişliği hesabında kurumda bulunan merdivenlerin toplam genişliği dikkate alınır." hükmünü içeren 2. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge'nin Geçici 1. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "Ancak binasında 2,5 metreden daha az tavan yüksekliği olan yerlerde yatakhane, çalışma odaları, kütüphane, çok amaçlı salon, yemekhane, kantin, dinlenme odası, spor alanı ve yönetim birimleri oluşturulamaz." cümlesi yönünden yapılan incelemede:
11/08/2017 tarihli ve 12162396 sayılı Makam Olur'u ile ".....Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 28 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında iç yüksekliğin 2,40 metreye kadar düşürülebileceği hükmü de dikkate alınarak, Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları ile Çalışma Usul ve Esasları hakkında Yönergede düzenleme yapılıncaya kadar; söz konusu Yönergenin 9 uncu maddenin birinci fıkrasındaki ve geçici 1 inci maddesinin birirnci fıkrasındaki 2,5 metre tavan yüksekliğinin 2,4 metre olarak uygulanması...." yönünde karar verilmiş olduğu görüldüğünden; dava konusu Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge'nin Geçici 1. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "Ancak binasında 2,5 metreden daha az tavan yüksekliği olan yerlerde yatakhane, çalışma odaları, kütüphane, çok amaçlı salon, yemekhane, kantin, dinlenme odası, spor alanı ve yönetim birimleri oluşturulamaz." cümlesi yönünden bu aşamada karar verilmesine yer olmadığı sonucuna varılmıştır.
Dava konusu Yönergenin 12. maddesinin "Kurum binalarının merdiven genişliği; kontenjanı en çok 200 öğrenci olanlarda en az 1,2 metre olur. Bunun üzerindeki her 1-100 öğrenci kontenjanı için 0,2 metre daha ilave edilir. Kurumun bütün katlarına ulaşan asansör ve asansörün jeneratöre bağlı olması durumunda, kurumda merdiven genişliği en az 1 metre olur. Bu durumdaki kurumlarda, 200 öğrenci kontenjanının üzerindeki her 1-200 öğrenci kontenjanı için 0,1 metre daha ilave edilir. Yangın merdiveni ile genişliği 1 metreden az olan merdivenler hariç olmak üzere merdiven genişliği hesabında kurumda bulunan merdivenlerin toplam genişliği dikkate alınır." hükmünü içeren 2. fıkrasının incelemesine gelince;
Anılan düzenlemenin herhangi bir şekilde çıkabilecek yangının can ve mal kaybını en aza indirerek söndürülmesini düzenleyen, Binaların Yangında Korunması Hakkında Yönetmeliğin amacı ile "Kaçış yolları" ve "Kaçış yolu sayısı ve genişliği" ni belirten 31 ve 33. maddelerine uygun olduğu anlaşılmaktadır.
Yönergenin dava konusu edilen 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendindeki "Öğrenci yurt ve pansiyonlarında bir kişilik yatakhaneler 8 m2 den küçük olamaz."hükmünün incelenmesinde ise;
Davalı idarece verilen savunmada 8 m2 lik oda büyüklüğünün, öğrencinin öz bakım, ders çalışma ve sosyal ihtiyaçlarının güvenli ve aile ortamında sağlanması amacına yönelik olduğu ileri sürülmekte ise de, yukarıda belirtilen amacın gerçekleştirilmesi açısından daha küçük alana sahip odanın bu anlamda yetersiz kalacağının bilimsel ölçütlerden uzak olduğu ve bu haliyle yargısal denetim yapmaya uygun olmadığı, yatakhane içerisinde bulunan banyo, tuvalet ve lavabo alanın yatakhane hacim veya alan hesabına dâhil edilmeyeceği de dikkate alındığında, daha küçük alana sahip odanın kitaplık, elbise dolabı ve çöp kovası bulundurmak için yetersiz olacağının hizmet gerekleri açısından yeterince gerekçelendirilmediği anlaşıldığından bu yönüyle hukuka uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönergenin: Geçici 1. maddesinin 1. fıkrasının iptali istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, 12. maddesinin 2. fıkrasının iptali istemi yönünden davanın reddine, 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin iptaline ilişkin istemin kabulü ile anılan düzenlemenin iptaline karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 14.04.2021 tarihinde, davacı vekili Av. … ve davalı idare vekili Av. …'in geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Davaya konu Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönergenin, 20.02.2017 tarih ve 2017/10090 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile kabul edilen, 06.05.2017 tarih ve 30058 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Özel Öğrenci Barınma Hizmetleri Yönetmeliğine dayanılarak hazırlandığı ve bu Yönetmelik uyarınca açılan kurumları kapsadığı anlaşılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

ESAS YÖNÜNDEN:
Dava Konusu Düzenlemenin İncelenmesi:
Davaya konu Yönergenin dayanağı olan 20.02.2017 tarih ve 2017/10090 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilen, 06.05.2017 tarih ve 30058 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Özel Öğrenci Barınma Hizmetleri Yönetmeliği, 10.09.2020 tarih ve 2946 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 11.09.2020 tarih ve 31241 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Özel Öğrenci Barınma Hizmetleri Yönetmeliği'nin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılmıştır.
5661 sayılı Yüksek Öğrenim Öğrenci Yurtları ve Aşevleri Hakkındaki Kanuna Ek Kanunun 27.06.2019 tarih ve 7180 sayılı Kanun ile değişik 1. maddesinin 1. fıkrasında yer alan; ‘’Gerçek ve tüzel kişiler tarafından yemekli ve yemeksiz öğrenci yurtları ve buna benzer kurumlar açılması ve işletilmesi ortaokul ve ortaöğrenim düzeyinde Millî Eğitim Bakanlığının, yükseköğrenim düzeyinde Gençlik ve Spor Bakanlığının iznine bağlıdır. İlgili Bakanlıklar bu yurt ve kurumları tespit edecekleri esaslara göre denetler.'' kuralı gereği Yükseköğrenim Özel Barınma Hizmetleri Yönetmeliği ve Ortaokul ve Ortaöğretim Kurumları Özel Barınma Hizmetleri Yönetmeliği yürürlüğe girmiş olup, yükseköğrenim düzeyinde olan yurtlar ile ortaokul ve ortaöğrenim düzeyinde olan yurtlar açısından farklı esas ve usuller düzenlenmiştir.
Bu bağlamda; davaya konu Yönergenin dayanağı olan Özel Öğrenci Barınma Hizmetleri Yönetmeliğinin yürürlükten kalktığı ve 5661 sayılı Yüksek Öğrenim Öğrenci Yurtları ve Aşevleri Hakkındaki Kanuna Ek Kanunun 27.06.2019 tarih ve 7180 sayılı Kanun ile değişik 1. maddesi ile yükseköğrenim düzeyinde olan yurtlar ile ortaokul ve ortaöğrenim düzeyinde olan yurtlar açısından farklı esas ve usuller getirildiği anlaşıldığından, dayanağı kalmayan Yönergenin dava konusu maddelerinin iptal edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge'nin geçici 1. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "Ancak binasında 2,5 metreden daha az tavan yüksekliği olan yerlerde yatakhane, çalışma odaları, kütüphane, çok amaçlı salon, yemekhane, kantin, dinlenme odası, spor alanı ve yönetim birimleri oluşturulamaz." cümlesinin, 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendindeki "Öğrenci yurt ve pansiyonlarında bir kişilik yatakhaneler 8 m² den küçük olamaz." cümlesinin ve 12. maddesinin 2. fıkrasının İPTALİNE,
2. Aşağıda dökümü yapılan … TL yargılama giderinin ve karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı davalar için öngörülen … TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
14/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.