Danıştay 10. Daire 2016/340 Esas 2021/1834 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/340
Karar No : 2021/1834

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- ...
2- …
3- …
4- …

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı

VEKİLİ : 1. Hukuk Müşaviri Yrd. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin dava dilekçesinin merciine tevdiine ilişkin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının Danıştay Onuncu Dairesinin 09/10/2014 tarih ve E:2012/166, K:2014/5710 sayılı kararı ile bozulması üzerine, bozma kararına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda ... İdare Mahkemesince davanın reddi yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından şikayetçi olarak gittikleri İzmir ili, … Karakolunda görevli polis memurlarının üzerlerine düşen görev ve yükümlülükleri yerine getirmediklerinden bahisle oluşan zararlarının tazmini talebiyle davacılar tarafından yapılan başvurunun reddi üzerine; … İlçe Emniyet Müdürü vekili ile bir komiserin gelerek olaya müdahale ettikleri ve karakol amirini karakoldan uzaklaştırdıkları, şikayetçi oldukları kişilerin korunduğu, şikayetçi olmaları sebebiyle önce kendi ifadelerinin alınması gerekirken karşı tarafın ifadesinin alındığı, polis memurlarının taraflı davrandıkları iddialarıyla herbiri için 2.500,00 TL olmak üzere toplam 10.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmektedir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacıların tazminat talebini dayandırdıkları kusurlu eylem, bu eylemi gerçekleştiren kamu görevlileri için ceza kanunu bakımından suç teşkil etmekte olup, ilgili kamu görevlileri hakkında ... Asliye Ceza Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında yapılan yargılama sürecinde taraf ve şahitlerin alınan beyan ve ifadelerinin mahkemece değerlendirilmesi sonucu verilen … tarih ve K:… sayılı kararda; görevi kötüye kullanma suçunun unsurlarının oluşmadığı tespit ve gerekçesine yer verilerek, ilgili kamu görevlilerinin beraatine karar verildiği, işbu dava dosyasında da, ilgili kamu görevlilerinin taraflı davrandıklarına veya delillerin karartılması yada örtbas edilmesi amacıyla hareket ettiklerine yönelik somut ve hukuken kabul edilebilir herhangi bir bilgi veya belge bulunmadığının anlaşıldığı, uyuşmazlık konusu olayda idarenin tazmin sorumluluğu için gerekli olan hizmet kusurunun bulunmadığı sonucuna varıldığı, bu nedenle davacıların tazminat taleplerinin kabulüne hukuken imkan bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacılar tarafından; polis memurlarınca tutulan ve amirleri tarafından işleme konulmayan tutanağın idarenin hizmet kusuru olduğunu ispatlar nitelikte olduğu, yerel mahkemenin ret kararında gerekçe olarak salt emniyet mensupları hakkında ceza mahkemesi tarafından verilen beraat kararının esas alındığı ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile idare mahkemesi tarafından verilen kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
30/09/2008-01/10/2008 tarihlerinde meydana gelen mahalle kavgasında darp ve tehdit edildikleri şikayeti ile gittikleri … Karakolunda soruşturmayı yürüten 4.sınıf emniyet müdürü O.C. ile komiser T.A.'nın taraflı davrandıklarından bahisle oluşan manevi zararlarının tazmini talebiyle davacılar tarafından 29/09/2009 tarihinde davalı idareye yapılan başvurunun reddi üzerine herbiri için 2.500,00 TL olmak üzere toplam 10.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 10. maddesinde, Herkesin, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşit olduğu, son fıkrasında devlet organlarının ve idare makamlarının bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorunda olduğu; 125. maddesinde; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun Tarafsızlık başlıklı 7. maddesinde, Devlet memurlarının siyasi partiye üye olamayacakları, herhangi bir siyasi parti, kişi veya zümrenin yararını veya zararını hedef tutan bir davranışta bulunamayacakları; görevlerini yerine getirirlerken dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep gibi ayırım yapamayacakları; hiçbir şekilde siyasi ve ideolojik amaçlı beyanda ve eylemde bulunamayacakları ve bu eylemlere katılamayacakları hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Manevi zarar, kişinin fizik yapısının ve iç huzurunun bozulmasını, yaşama gücünün ve sevincinin azalmasını, kişilik haklarının zedelenmesini, şeref ve haysiyetinin rencide edilmesini, duyulan acı ve ıstırabı, kişinin günlük yaşamını zorlaştıran her türlü üzüntü ve sıkıntıyı ifade etmekte, fiziki veya manevi acılar duyan, ruhsal dengesi bozulan, yaşama sevinci azalan kişinin manevi yönden zarara uğramış olduğu kabul edilmektedir.
Manevi tazminat, kişinin malvarlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik olmayıp, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen ve yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tatmin aracıdır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlar.
Dava konusu olayda şikayet edilen tarafın vekili Av. M.A. ile Karakol personeli arasında çıkan tartışma üzerine, Av. M.A.'nın karakolda görevli memurlara "şimdi bir telefon ederim, sizi buradan sürdürürüm, bütün amir ve müdürleri buraya yığarım" gibi sözler söyleyerek bağırdığı ve dışarıya çıktığı, yarım saat kadar sonra ilçe emniyet müdürü vekili O.C. ile Karabağlar Karakolu'nda görevli olmayan komiser T.A.'nın karakola geldiği, … Karakolu'nda görevli polis memurlarınca şikayet edilen tarafın avukatı hakkında tutulan ve avukatın "siz ne biçim polissiniz kimden yanasınız ben size gösteririm emniyet müdürünü arayıp şimdi size haddinizi bildiririm." şeklindeki ifadelerini ihtiva eden 30/09/2008 tarihli tutanağın ilçe emniyet müdürü vekili O.C'nin talimatıyla Karabağlar Karakolu amir vekili O.Y. tarafından işleme konulmadığı, müştekilerden önce şikayet edilenlerin ifadesinin alındığı, O.C.'nin karakol amir vekili olan O.Y.'yi karakoldan göndererek olayla bizzat kendisinin ilgilendiği, tarafların ifadelerinin grup amir vekili olan M.Ö. tarafından aldırılması gerekirken şikayet edilen tarafın ifadelerinin komiser T.A. tarafından aldırıldığı, komiser T.A'nın ifade tutanağını imzalamadığı, komiser T.A. yerine ifade tutanaklarını ifade alındığı sırada orada bulunmayan M.Ö. tarafından imzalandığı, müştekilerin ifadeleri alınırken komiser T.A.'nın bulunmadığı, davacıların karakolda yaşanan dava konusu olayla ilgili olarak alınan ifadelerinde O.C'nin davacılara "ben bu grup için geldim. Davacı olmayın. Siz onlarla baş edemezsiniz." şeklinde söylemde bulunduğunun iddia edildiği anlaşılmaktadır.
O.C. ve Av. M.A'nın dava dosyasında yer alan beyan ve ifadelerinden, Av. M.A.'nın, ifadelerinin alınmaması üzerine sinirlendiği, polis memurlarının tutmuş olduğu tutanak doğrultusunda söylemlerde bulunduğu, İl Emniyet Müdürünü aradığı, ardından O.C.'nin olayla ilgilenmek üzere görevlendirildiği, O.C'nin, Av. M.A.'yı arayarak karakola davet ettiği sabittir.
Ceza Mahkemesindeki beyanlarında komiser T.A.; ifade alınırken taraflı davranmadıkları aksine diğer memurların taraflı davranmalarına engel oldukları, ifadelere karışmadığı, O.C.; olayın büyümemesi için O.Y'yi karakoldan uzaklaştırdığı, T.A. komiserin ifadeler alınırken memurlar ile avukat arasında tartışma yaşanmaması için ifade odasında bulunmasını istediği, tutanağın eksik olması nedeniyle işleme konulmasını istemediği, savunmalarını yapmışlarsa da dava konusu olayda, müştekiler nezdinde olayda taraflı davranıldığı ve şikayet edilen tarafın daha güçlü olduğu izlenimin uyandığı, farklı muameleye tabi tutulduğu, ifade alma prosedürüne uygun davranılmadığı, dava dosyası içeriğinde yer alan bilgi ve belgelerden anlaşıldığından kurum olarak idarenin kişide bıraktığı izlenim, yani kurumun vatandaşlara güven veren, tarafsız bir görünüme sahip bulunması anlamına gelen objektif tarafsızlığın davalı idare tarafından ihlal edildiği sonucuna varılmaktadır.
Emniyet personelleri O.C., T.A. ve O.Y. hakkında görevi kötüye kullanma suçundan dolayı açılan ceza davasında sanıklar suçun unsurları oluşmadığı gerekçesiyle beraat etmiş olsalar da suçun unsurları ile tazminat ödenmesini gerektiren unsurların birbirinden farklı olduğu, salt beraat kararının tazminat istemiyle açılan işbu davanın ret ile sonuçlanması sonucunu doğurmayacağı açıktır.
Dava dosyası içinde yer alan bilgi ve belgelerden idare ajanları tarafından kanun önünde eşitlik ve tarafsızlık ilkelerine aykırı davranıldığı kanaati oluşarak, manevi tazminatın koşullarının oluştuğu sonucuna ulaşıldığından, yukarıdaki değerlendirmeler yapılmaksızın beraat kararı hükme esas alınarak manevi tazminat talebinin reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14/04/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.