MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki “fark kıdem tazminatının tahsili” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Bakırköy 12. İş Mahkemesi tarafından davanın kabulüne dair verilen 21.04.2011 gün ve 2009/464 E., 2011/349 K. sayılı kararın incelenmesi taraf vekillerince istenilmesi üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 06.11.2013 gün ve 2011/37337 E., 2013/28410 K. sayılı kararı ile,
"…A)Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, 01/02/1977 tarihinde davalı işyerinde çalışmaya başladığını, 03/05/2005 tarihinde emekli olmak suretiyle işyerinden ayrıldığını, davalı işverenle yapılan belirsiz süreli hizmet sözleşmesinin 5. maddesinde "Banka, emekliliğini hak etmemiş personelin kıdem tazminatını, diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla bankada geçmiş hizmetlerinin toplamı üzerinden ödemeyi kabul ve taahhüt eder." belirtildiğini, ancak davalı banka tarafından önceki dönemlere ait olarak hesaplama yapılmayıp sadece emeklilik sandığına tabi muadili devlet memurunun aldığı emekli ikramiyesi üzerinden hesaplama yaparak eksik kıdem tazminatı ödendiğini, davalı işverenin kıdem tazminatını hesaplarken emekli olduğu tarihteki brüt ücretin kıdem tazminatı tavanı 1.648,90 TL"den fazla olmasını dikkate alarak emekli olduğu tarihte geçerli kıdem tazminatı tavanı olan 1.648,90 TL üzerinden hesaplaması gerektiğini, her iki banka tarafından da bu uygulamanın 4684 sayılı yasa ve 399 sayılı kanun hükmünde kapsamında çalışılan dönemler için kıdem tazminatı değil, emekli ikramiyesi ödenmesi gerektiğini iddia ederek bakiye kıdem tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacıya hak ettiği kıdem tazminatı ve emekli ikramiyesinin eksiksiz olarak ödendiğini, davacının 03/05/2005 tarihinde kendi isteğiyle emekli olduğunu ve bankayla ilişiğini kestiğini, davacının 01/02/1977 tarihinde Anadolubank A.Ş"de işe başladığı tarihte, 233 ve 308 sayılı kanun hükmünde kararname hükümlerine istinaden sözleşmeli personel statüsüne geçirildiği 14/06/1990 tarihine kadar geçen süre için ve 14/06/1990 tarihinden emeklilik nedeniyle bankadan ayrıldığı 06/08/2007 tarihine kadar geçen süre için 4684 sayılı yasanın 2. maddesinin 2. fıkrası gereğince emeklilik ikramiyesi kıdem tazminatı olarak ödendiğini, yapılan ödemelerde herhangi bir eksiklik bulunmadığını, davacının imzaladığı ibranameyle müvekkili bankadan alacağının kalmadığını kabul ettiğini, davacının emeklilik tarihi nazara alındığında davacıya 5230 sayılı kanun uyarınca kıdem tazminatının %20 fazlasıyla ödenmesinin mümkün olmadığını savunarak açılan davanın reddini talep etmiştir.
C)Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, kıdem tazminatı hesabında İş Kanunu"nun 14/4 maddesinin uygulanamayacağı, kıdem tazminatının davacının önceki çalışmalarını da kapsayacak şekilde tüm süre ve son ücret üzerinden hesaplanması gerektiği, ibranamenin makbuz hükmünde olduğu, aynı zamanda davalı kurum dışındaki önceki hizmetleri kapsamadığı gerekçesiyle açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.



D) Temyiz:
Kararı süresi içinde taraflar temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davacının tüm, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Davacının 01.02.1977 tarihinde Anadolu Bankası A.Ş. de İş Yasasına tabi hizmet akdi ile çalışmaya başladığı ve 02.01.1988 tarihinde 14.10.2001 tarihinde davalı Emlak Bankasına naklen atamasının yapılıp, 03.05.2005 tarihinde emeklilik nedeniyle işten ayrıldığı, davacının 01.02.1977-15.07.1988 devresi için 4857 sayılı İş Yasasına tabi çalıştığı 11 yıl, 5 ay, 14 gün hizmetine karşılık kıdem tazminat tavanı üzerinden net 18.775,73 TL kıdem tazminatı, sözleşme imzaladığı ve sözleşmeli personel statüsüne geçtiği 15.07.1988 tarihinden emekli olarak görevinden ayrıldığı 03.05.2005 tarihine kadar 16 yıl, 9 ay, 18 günlük hizmeti karşılığı 4684 sayılı yasanın 2. fıkra hükmü gereği 19.292,72 TL net emekli ikramiyesi ve özel kanun hükümlerine göre davalı banka ile sözleşme imzaladığı 14.02.2002 tarihinden emekli olarak işten ayrıldığı 03.05.2005 tarihine kadar 3 yıl, 2 ay, 19 günlük hizmeti karşılığı 4857 sayılı İş Yasası uyarınca hesaplanan 5.308,54 TL kıdem tazminatından devre için hesaplanan 2.977,64 TL emekli ikramiyesi tenzil edilerek bakiyesi 2.330,90 TL dan %o6 damga vergi kesinti ile kalan net 2.316,91 TL kıdem tazminatı ödenmek suretiyle, davacıya 01.02.1977-03.05.2005 tarihleri arası 28 yı1, 3 ay, 2 gün hizmeti karşılığı 40.385,36 TL ödeme yapıldığı belirlenmiş olup, bu husus taraflar arasında ihtilaf konusu değildir.
Kıdem tazminat hesap çizelgesine göre davacının son brüt giydirilmiş brüt aylık geliri 3.399,84 TL olup 03.05.2005 tarihi itibarı ile kıdem tazminat tavanı 1.648,90 TL üzerinden 01.02.1977-15.07.1988 ve 14.02.2002-03.05.2005 devresini kapsayan hizmet süresine isabet eden kıdem tazminatının hesaplandığı belirlenmiştir.
Somut olayda taraflar arasındaki temel uyuşmazlık, sözleşmeli personel olarak çalışılan süre için 1475 sayılı yasanın 14. maddesinde öngörülen özel ve genel tavandan hangisinin uygulanacağı noktasındadır. Davacı işçi ayrıca 01.02.2002 tarihinde taraflar arasında imzalanan iş sözleşmesinin 5. maddesi hükmüne dayanmış olup, anılan maddede kıdem tazminatı hesabında diğer tüm kamu kurum ve kuruluşlarla bankada geçmiş hizmetlerin birlikte değerlendirileceği kuralı öngörülmüştür.
Kıdem tazminatını düzenleyen 1475 sayılı yasanın 14. maddesine göre kıdem tazminatının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek emeklilik ikramiyesini geçemez. Bu üst sınır, öğretide “genel tavan” olarak adlandırılmaktadır(Akyiğit, Ercan: Kıdem Tazminatı, Ankara 1999, s.671).
Özel tavan ise, 1475 sayılı Kanunun 14/6. fıkrasında öngörülmüştür. Buna göre, işçinin iş sözleşmesinin yaşlılık veya malullük aylığına hak kazanması ve T.C.Emekli Sandığına tabi olarak hizmetlerinin bulunması durumunda son kamu kurumu işverenince Emekli Sandığına tabi hizmetleri için ödenmesi gereken kıdem tazminatı tutarı, anılan kanun hükümlerine göre ödenmesi gereken emeklilik ikramiyesi için öngörülen miktarı geçemez. Bir başka anlatımla işçiye ödenmesi gereken kıdem tazminatı tutarı o işçinin Emekli Sandığına tabi hizmetleri karşılığında kendisine ödenmesi gereken emeklilik ikramiyesini aşamaz. Bu özel tavan, işçinin yaşlılık veya malullük aylığının başlangıç tarihi esas alınarak belirlenir.
Kıdem tazminatı tavanını öngören kurallar kamu düzeniyle ilgili olup, aksine sözleşme hükümleri geçersizdir. Dairemiz kararlarında, Emekli Sandığı hükümlerine tabi olarak memur sıfatıyla çalışılan dönem için, 1475 sayılı Kanunun 14/6. maddesindeki özel tavanın uygulanması gerektiği kabul edilmiş, başka yasalarda aksini öngören düzenlemelerin özel tavan sınırlamasını bertaraf etmeyeceği vurgulanmıştır(Yargıtay 9.HD. 27.3.2006 gün 2005/ 29328 E, 2006/ 7379 K.; Yargıtay 9.H.D., 8.4.2003 gün 2002/21830 E, 2003/5911 K.).
4857 sayılı İş Kanunu"nun yürürlülüğü öncesinde 1475 sayılı yasanın 98/D maddesine kıdem tazminatının yasaya aykırı olarak ödenmesi cezai yaptırıma bağlanmıştı. Sözü edilen hüküm 4857 sayılı İş Kanunu döneminde yürürlükten kaldırılmış olsa da, her iki tavanı öngören 14. madde halen yürürlüktedir. Öğretide kıdem tazminatı tavanını bertaraf eden sözleşme hükmünün batıl olduğu görüşü ileri sürülmüştür(Akyiğit, Ercan: İş Kanunu Şerhi, 2. Baskı Akara 2006 s. 2486; Mollamahmutoğlu, Hamdi: İş Hukuku, 3. bası, Ankara 2008, s. 838; Çelik, Nuri: İş Hukuku Dersleri, 21.bası, s. 316. ; Şahlanan, Fevzi: Kıdem Tazminatı Tavanının Mutlak Emrediciliği, Sicil, Sayı 12, s. 44 vd.).
Öte yandan, 4603 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanunun 3.7.2001 tarihinde yürürlüğe giren 4684 sayılı Yasayla eklenen geçici 2. maddesinde, “...Sandığa tabi olarak çalıştıkları ve "emekli ikramiyesi" veya "kıdem tazminatı" veya "iş sonu tazminatı" alamadıkları yıllar için, Bankadaki emsali T. C. Emekli Sandığına tabi personele her bir hizmet yılı için ödenmesi gereken "emekli ikramiyesi" tutarı kadar kıdem tazminatı ... ödenir” şeklinde kurala yer verilmiştir. Anılan hükme göre sözleşmeli personel olarak 399. sayılı KHK kapsamında çalışılan süre için emsali T.C. Emekli Sandığı iştirakçisinin emekli ikramiyesi tutarı dikkate alınmalıdır. 4603 sayılı Yasanın sözü edilen hükmü de 1475 sayılı Yasanın 14: maddesinin 6. fıkrasındaki düzenlemelerle uyumludur.
Somut olayda davacı işçiye, iş sözleşmesi imzaladıktan sonraki dönem için genel tavan esasına göre hesaplanan kıdem tazminatı davalı işverence tam olarak ödenmiş, 5434 sayılı yasaya tabi dönem için de Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre 1475 sayılı yasanın 14/ 6. maddesindeki özel tavana uygun olarak ödeme yapılmıştır.
Davalı işverence son olarak emekli olduğu 03.05.2005 tarihi itibarıyla Emekli Sandığına tabi emsal bir çalışanın alabileceği emekli ikramiyesi tutarına göre hesaplamaya gidilmesi yerinde bir uygulamadır. Bu nedenle davaya konu fark kıdem tazminatı isteğinin reddine karar verilmesi gerekirken Mahkemece, kıdem tazminatı farkı isteğinin kabulü hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.... )
gerekçesi ile bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.


HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu"nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Davalı Türkiye Halk Bankası A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunun 8/son maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 25.01.2017 gününde oybirliği ile karar verildi.