Mahkemesi : Kastamonu İş Mahkemesi

Dava, yol ve yemek yardımından dolayı kesilen primlerin istirdaden alınması talebine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkil şirketin ihaleler alarak Kastamonu Kamu Hastaneleri Birliği, Kastamonu Üniversitesi ve DSİ 23 Bölge Müdürlüğü nezdinde işçi istihdam ettiğini, yol ve yemek bedeli ödendiğini, ancak ödenen yol ve yemek bedelleri prim matrahına dahil edilerek sigorta edilerek sigorta primlerinin tahakkuk ettirildiği, yapılan yol ve yemek yardımlarının prim matrahına dahil olmadığı göz önünde bulundurularak müvekkil iş yerinin bildirilen döneme ilişkin olarak bordro icmallerinden yol ve yemek yardımlarının ayrı ayrı tespit ederek prime esas kazançtan dışlamak suretiyle fazladan tahsil edilen tutarın şimdilik 100,00 TL nin müvekkile iadesini talep etmiştir.
II-CEVAP :
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; Kurum tarafından yasal mevzuata uygun olarak yapılmış olan prim kesintilerinin iadesine ilişkin olarak açılan işbu haksız ve yersiz davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI :
İlk Derece Mahkemesince, davacı şirkete ait işyerlerinde 01.01.2013-30.04.2018 tarihleri arasında çalışan işçilere nakden ödenen yol ve yemek yardımlarından fazladan kesilen sigorta primi ile işsizlik sigortası primi bulunmadığı sonuç ve kanısına varıldığından “davanın reddine,” karar verilmiştir.
B-BAM KARARI :
Davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, “istinaf isteminin esastan reddine,” karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı şirket vekili tarafından sunulan temyiz dilekçesi ile bir kısım aylardan örnek verilmek suretiyle ve hesaplamanın yapıldığı döneme ilişkin olarak ilgili dönemin asgari ücret tutarı esas alınmaksızın, sabit asgari ücret tutarı esas alınarak düzenlenen bilirkişi raporunun isabetsiz olduğu belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmak suretiyle İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi talep olunmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davacı şirketin talebinin 01.01.2013-30.04.2018 tarihleri arası yol ve yemek yardımlarından dolayı kesilen primlerin istirdaden alınmasına ilişkin olması karşısında, davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun 80. maddesidir.
5510 sayılı Kanunun 80/1. maddesinde de;
“4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir.
a) Prime esas kazançların hesabında;
1) Hak edilen ücretlerin,
2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamı esas alınır.
b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.
c) (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz
d) Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82 nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve 102 nci madde hükümleri uygulanmaz."
Yukarıdaki yasal düzenleme ve açıklamalar ışığında dava değerlendirildiğinde, yol yardımlarının 01.10.2008 tarihi sonrası dönemde prime esas kazanca dahil edilmesi gerektiğine dair yaklaşım, yemek ücretleri yönünden ise muafiyetin dikkate alınması isabetli ise de ihtilaf konusu dönemde davacının işyerlerine ait tüm yemek ve yol yardımlarını gösteren okunaklı ücret bordroları getirtilerek, özellikle davalı Kurumun her bir işyerinde çalışan, her bir sigortalı ve her bir dönem ( ay be ay ) bazında sigorta primine esas aldığı kazanç tutarı ile esas alınması gereken kazanç tutarları karşılaştırılmalı ve davalı Kurumun yemek yardımlarından muafiyet kapsamı dışında kalan tutarı ücrete dâhil edip etmediği hususu üzerinde duran, yersiz alındığı iddia olunan primler yönünden işveren hissesini de gözeten, hesaplama yöntemi ve içeriği itibari ile denetime elverişli şekilde bir rapor aldırılması ile sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken denetime elverişli olmayan bilirkişi raporu esas alınarak yazılı şekilde kurulan hüküm usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve hatalı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 08.07.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi