Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/1967 Esas 2022/3568 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : İZMİR BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 6. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : MUĞLA SULH HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen alacak davasının yapılan yargılamasında, davanın kısmen kabulüne dair verilen hüküm hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davacının istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulüne dair yeniden kurulan hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı; davalı ile aralarında 25/04/2013 başlangıç tarihli ve üç yıl süreli kantin kira sözleşmesi bulunduğunu, sözleşmede kira bedelinin üçer aylık dönemler halinde peşin olarak ödeneceği kararlaştırıldığı halde ödenmemesi nedeni ile davalıya ihtar tebliğ edilerek 30 gün ödeme süresi verildiğini, davalı tarafça süresi içinde ödeme yapılmadığından sözleşme ve şartnameye aykırı davranması nedeni ile sözleşmenin 04/07/2014 tarihinde feshedilerek tahliye için davalıya süre verildiğini, kiralananın tahliye edilmemesi üzerine kaymakamlık aracılığıyla 28/11/2014 tarihinde tahliye işleminin tamamlandığını ileri sürerek; tahliye tarihine kadar kira alacağı 174.949,39 TL, sözleşmenin 11. maddesine istinaden cari yıl kira bedeli 226.016,48 TL, sözleşmenin 14. maddesine istinaden fesihden sonra kiralananın teslim edilmesine kadarki 147 gün için cari yıl kira bedelinin %1’i oranında cezai şart 332.244,11 TL toplamı 733.209,98 TL'nin 05/11/2015 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı; cevap dilekçesi sunmamıştır.
İlk derece mahkemesince; hüküm kurmaya elverişli bilirkişi heyeti raporundaki hesaplamalar doğrultusunda davanın kısmen kabulüne, 174.949,39 TL kira alacağının 05/12/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte; kira sözleşmesinin 11. maddesi gereğince 226.016,48 TL cezai şart alacağının; 14. maddesi gereğince takdiren
174.949,39 TL cezai şart alacağının asıl alacağı geçmeyecek şekilde davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; karar, davacı tarafından istinaf edilmiştir.
Bölge adliye mahkemesince; sözleşmenin 14. maddesindeki cezai şarta ilişkin düzenlenmenin geçerli olup tacir olan davalıyı bağladığı, davacı tarafça kira sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiği, davalının cezai şartın mahvına sebep olacağını ileri sürmediği gerekçesiyle cari yıl kira bedelinin %1’i oranındaki cezai şart miktarı olan 332.244,11 TL'den sorumlu olduğu gözetilerek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kabulü ile 174.949,39 TL kira alacağının 05/12/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte; kira sözleşmesinin 11. maddesi gereğince 226.016,48 TL cezai şart alacağının; 14. maddesi gereğince takdiren 332.244,11 TL cezai şart alacağının asıl alacağı geçmeyecek şekilde davalıdan alınarak davacıya verilmesine; Fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; karar, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
1)Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı bilgi ve belgelere, özellikle temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre davacının sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2)Taraflar arasında, 2886 sayılı Kanunda belirtilen usule göre kiraya verildiği hususunda uyuşmazlık bulunmayan, yer teslim tarihi 10/05/2013 tarihinden itibaren üç yıl süreli kira sözleşmesinin 14. maddesinde, " Kira süresinin sona ermesi veya sözleşmenin feshi halinde taşınmaz idareye teslim edilmezse, geçen her gün için, cari yıl kira bedelinin yüzde biri oranında ceza, itirazsız olarak ödenir." hususu kararlaştırılmıştır.
Kira sözleşmesinin 14. maddesindeki bu hüküm, T.B.K'nun 179. ve devamı maddelerinde düzenlenen cezai şart niteliğindedir. Cezai şart geçerli bir borcun yerine getirilmemesi veya eksik yerine getirilmesi ya da belli bir yerde belirli bir zamanda yerine getirilmemesi durumunda, borçlunun ödemesi gereken bir edimdir.
Bu noktada, bölge adliye mahkemesince, kiraya verenin, sözleşmeyi haklı nedenle feshettiği gözetilerek, davanın kabulüne karar verildiğinden, fesih nedeniyle cezai şart istenebilmesi için, feshin haklı ve hukuka uygun olması gerektiği hususuna kısaca değinilmekte fayda bulunmaktadır.
Davacı tarafça, kira bedelinin süresinde ödenmemesi nedeniyle sözleşmenin tek taraflı feshedildiği ve davalıya kiralananı tahliye etmesi için bildirim yapıldığı belirtilmiştir. Kira akdinin sona erme sebepleri ve akdin feshinin biçim ve koşulları 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 327 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Akdin feshi için, bu maddelerde yer alan koşulların bulunması tek başına yetmez. Ayrıca, bu konuda tahliye talebinin ilama bağlanmış olması gerekir. Somut olayda, idarece sözleşmenin tek taraflı olarak feshine karar verilmiş ise de, bu kararın her hangi bir ilama bağlanmadığı anlaşılmaktadır. Mahkeme kararı ile tahliye ilamı alınmadığı sürece akdin sözleşmede belirlenen tarihten önce sona erdiğinden söz edilemez ve dolayısıyla feshe dayalı olarak davalıdan cezai şart istenemez ise de temyiz edenin sıfatına göre, bu husus bozma nedeni yapılmamıştır.
Bu itibarla, bölge adliye mahkemesince, sözleşmenin 14. maddesi gereğince, takdiren 332.244,11 TL cezai şart alacağının, asıl alacağı geçmeyecek şekilde davalıdan tahsiline karar verilmiş ise de, gerek sözleşmedeki hükümde gerekse de kanunda, bu yönde bir düzenleme mevcut olmadığından, cezai şart alacağına, asıl alacağı geçmeyecek şekilde hükmedilmesi hatalı olup, bozma nedenidir.
Ne var ki, bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının düzeltilerek onanması, HMK'nın 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü gereğidir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davacının sair temyiz itirazlarının REDDİNE, ikinci bentte açıklanan nedenlerle bölge adliye mahkemesi kararının hüküm fıkrasının 1 numaralı bendinde yer alan, “ Kira sözleşmesinin 14. maddesi gereğince takdiren 332.244,11 TL cezai şart alacağının asıl alacağı geçmeyecek şekilde davalıdan alınarak davacıya verilmesine,” cümlesinin hükümden çıkarılarak yerine, “Kira sözleşmesinin 14. madde gereğince 332.244,11 TL cezai şart alacağının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,” ifadelerinin yazılmasına, hükmün düzeltilmiş bu şekliyle ONANMASINA, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 13/04/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.