Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/1106 Esas 2022/3628 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ


Taraflar arasında birleştirilerek görülen tazminat davalarının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davaların görev yönünden usulden reddine karar verilmiş, sonrasında davaların açılmamış sayılmasına yönelik olarak verilen ek karar, süresi içinde davacılar vekilince temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacılar asıl ve birleşen davada; müşterek çocukları ...'ın ... markasına ait ... ve Karadeniz ...'a ait tüpün birlikte fonksiyonu sonucu karbonmonoksit gazından zehirlenerek vefat ettiğini, tüplerin diğer davalı ... şirketine sigortalı olduğunu, müvekkillerinin derin acılar yaşadığını ve desteklerinden yoksun kaldıklarını ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 2.000 TL destekten yoksun kalma tazminatı ile 40.000 TL manevi tazminatın 05.05.2010 tarihinden itibaren Merkez Bankasının kısa vadeli kredilere uyguladığı avans faizi oranında faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmişlerdir.
Davalılar, davanın reddini dilemişlerdir.
Mahkemece; asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın reddine dair verilen karar davacılar ve davalı ...Ş. ve Allianz Sigorta A.Ş.'nin temyizi üzerine, Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 04/11/2019 tarihli ve 2016/18842 Esas - 2019/10784 Karar sayılı kararıyla; "...Somut olayda davacılar, ayıplı hizmet nedeniyle tazminat talep etmiş olup taraflar arasındaki ilişkinin 4077 sayılı yasa ve 6502 sayılı kapsamında kaldığı anlaşılmaktadır.
Eldeki davada 4077 sayılı yasanın 23. Maddesi ve 6502 sayılı yasanın 73. maddesi gereğince davaya bakmaya Tüketici Mahkemesi görevlidir. Görevle ilgili düzenlemeler kamu düzenine ilişkin olup, taraflar ileri sürmese dahi yargılamanın her aşamasında resen gözetilir. Görevle ilgili hususlarda kazanılmış hak söz konusu olmaz. Bu durumda mahkemece, ayrı bir Tüketici Mahkemesi var ise, görevsizlik kararı verilmesi gerekirken, işin esasına girilerek genel mahkeme sıfatıyla yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir, gerekçesi ile bozulmuştur.
Bozmaya uyan mahkemece; asıl ve birleşen davalar yönünden mahkemenin görevsizliğine, HMK'nın 20. maddesi uyarınca, iş bu kararın kesinleştiği tarihten itibaren iki haftalık süre içinde başvuru halinde, dava dosyasının görevli ve yetkili İstanbul Nöbetçi Tüketici Mahkemesine gönderilmesine, aksi halde davanın açılmamış sayılacağına karar verilmiş; 18/03/2021 tarihli ek karar ile de verilen kararın davacılar vekiline 13/01/2021 tarihinde, davalılara 14/01/2021 tarihinde tebliğ edildiği; ancak HMK'nın 20.maddesi gereğince kesinleşmeden itibaren ön görülen iki haftalık kesin ve hak düşürücü süre içerisinde gönderme talebinde bulunulmadığından 6100 sayılı Kanunun 20/1.maddesi gereğince asıl ve birleşen davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş; ek karar, davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Görev kuralları kamu düzenine ilişkin olup, mahkemelerce re’sen nazara alınır (HMK m. 1).
Mahkeme, gerek re’sen yapacağı inceleme sonucunda gerek tarafların (mahkemenin görevli olmadığı yönündeki) dava şartı noksanlığını ileri sürmesi üzerine, görevsiz olduğu kanaatine varırsa, görevsizlik kararı verir (HMK m.1; m.114/1-c; m. 115/1; m. 20). Mahkeme, görevsizlik kararında görevli mahkemeyi bildirmeli ve dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesine karar vermeli ve bununla yetinmelidir.
Görevsizlik kararını veren mahkeme, dava dosyasını re’sen görevli mahkemeye gönderemez. Dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilebilmesi ve davaya görevli mahkemede devam edilebilmesi için taraflardan birinin, görevsizlik kararını veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir (HMK m. 20/1, c.1); aksi takdirde, dava açılmamış sayılır (HMK m. 20/1, c.2).
Görevsizlik kararını veren mahkemeye başvurma süresi iki haftadır (HMK m. 20/1, c.1). Bu iki haftalık süre hak düşürücü nitelikte olup, mahkeme tarafından re’sen gözetilmesi gerekir. İki haftalık hak düşürücü süre; bu karar verildiği anda kesin ise bu tarihten, süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren işlemeye başlar.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununa, 31/3/2011 tarihli ve 6217 sayılı “Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 30. maddesiyle eklenen geçici 3. madde uyarınca, bölge adliye mahkemelerinin, Resmî Gazetede ilân edilecek göreve başlama tarihinden önce aleyhine temyiz yoluna başvurulmuş olan kararlar hakkında, kesinleşinceye kadar, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 26/9/2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 454. maddeleri uygulanacağından, bu dönemde, görevsizlik kararı, temyiz incelemesi sonucunda Yargıtay tarafından onanmak suretiyle kesinleşmiş ise, iki haftalık başvurma süresi, Yargıtayın onama kararının taraflara tebliğ edildiği tarihten itibaren işlemeye başlar.
Taraflar iki haftalık başvurma süresi işlemeye başlamadan, yani görevsizlik kararı kesinleşmeden önce görevsizlik kararını vermiş olan görevsiz mahkemeye başvurabilir ve bu başvurma da geçerlidir. Ancak, görevsiz mahkeme, görevsizlik kararı kesinleşmedikçe dava dosyasını görevli mahkemeye gönderemez.
Dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilebilmesi ve davaya görevli mahkemede devam edilebilmesi için taraflardan birinin, görevsizlik kararını veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir (HMK m. 20/1, c.1).
Görevsizlik kararını veren mahkemeye başvurulduğunda, mahkemece ilk önce, başvurunun iki haftalık süre içinde yapılıp yapılmadığı incelenir; mahkeme, iki haftalık süre içinde başvurulmadığını (süre geçirildikten sonra başvurulduğunu) tespit ederse, başkaca bir işlem yapmadan re’sen davanın açılmamış sayılmasına karar verir (HMK m. 20/1, c.2).
Dosyanın incelenmesinde; kesinleşme tarihinden önceki tarihte davacı tarafından 04/03/2020 tarihli ve 26/08/2020 tarihli dilekçeler ile görevsiz mahkemeye başvurulduğu ve dosyanın görevli İstanbul Nöbetçi Tüketici Mahkemesine gönderilmesinin talep edildiği anlaşılmaktadır.
Buna göre mahkemece; dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesi gerekirken, davacının dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesine ilişkin dilekçeleri gözden kaçırılarak, 18/03/2021 tarihli ek karar ile davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, ek karar ile kurulan hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK'nın 428. maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nın geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK'nın 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14/04/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.