Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2020/3969 Esas 2021/2808 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
...

Dava ölüm aylığının iptaline dair işlemin iptali ile borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın davanın reddine dair verilen karara karşı davacılar vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6 Hukuk Dairesince İstinaf Başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Kapatılan 21. Hukuk Dairesi bozma kararı sonrası Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6 Hukuk Dairesince verilen kararın, davacılar avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili müvekkillerinin murisinin Bağ-Kur sigortalısı iken hizmet süresini ve primlerini tamamlayarak Bağ-Kur emeklisi olarak yaşlılık aylığını almaya hak kazandığının vefat etmesi üzerine davalı kurum tarafından müvekkillerine hak sahibi olarak maaş bağlandığını ancak Bağ-Kur Van İl Müdürlüğü’nün ihtar yazısı ile müvekkillerinin murisinin primlerini etkileyen hesabına sanal ortamda hayali prim yüklemesi yapıldığının teftiş sonucunda anlaşılması üzerine emekliliğinin iptal edilerek emeklilik nedeniyle yapılan ödemelerin iadesinin istendiği,yasalara aykırı olan ve gerçek durumu yansıtmayan bu durum nedeniyle davalı kurumun emekliliğinin iptaline ilişkin işleminin iptaline müvekkilinin davalı kuruma borçlu bulunmadığının tespitini talep etmiştir.
II- CEVAP
Kurumda yapılan teftiş sonucunda bazı kurum personelince maddi kazanç karşılığı bir kısım sigortalıların kayıtlarına hayali prim ödemesi yüklendiğinin ortaya çıkması üzerine, bu şekilde usulsüz hayali prim yüklemesi yaptığı tespit edilen sigortalıların emekliliğinin hukuka uygun bir şekilde iptal edildiğini bu işlemleri yapan kurum personeli hakkında açılan davanın Van 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 2006/304 esasında derdest olduğunu suça iştirak eden sigortalılar hakkında da Van Cumhuriyet Başsavcılığının 2005/2355 numaralı soruşturma dosyasında tahkikatın halen devam ettiğinin, kurumdan emekli olma şartının prim borcunun bulunmaması olduğunu,sigortalının hileye başvurmak suretiyle gerçekte ödemediği primleri ödemiş gibi göstererek hak etmediği halde emekli maaşı almaya başlaması ve sağlık yardımlarından faydalanmış olmasının açıkça hukuka aykırı olduğunu, sigortalının kendisinin kusuru olmadığını ifade ederek tüm sorumluluğu kuruma yüklemeye çalışmasının da gerçeklerden uzak olduğunu ifade ederek açılan davanın reddini savunmuştur.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Tüm dosya kapsamı ile değerlendirildiğinde davacının, makbuz ibraz edemediği, iptal edilen hayali döneme ilişkin prim ödemesi yapmadığı ve yaşlılık aylığı tahsisi tarihinde yürürlükte bulunan 1479 sayılı Yasanın 35 ve geçici 10. maddeleri gereği yaşlılık aylığı tahsisi için gereken şartları taşımadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davacılar vekilinin vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davacılar vekili; eksik incelemeyle karar verildiği gerekçesiyle kararın bozulmasını talep etmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Davacıların murisi ...’nın 27.2.1984 tarihinde 1479 sayılı yasa kapsamında BağKur sigortalısı olduğu, 9.2.2003 tarihinde vefat ettiği, haksahiplerince sigortalılık nedeniyle bulunan borcun ödenmesi üzerine 1.3.2003 tarihinden itibaren haksahiplerine ölüm aylığı bağlandığı, bilahare haksahiplerince yapılan ödemenin kurum hesaplarına alınmadan hayali prim aktarması yoluyla borcun sıfırlandığının tespit edilmesi üzerine aylıklar kesilerek istirdat yoluna gidilmiştir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiş ise de verilen karar eksik incelemeye dayalıdır.
Davacı murisinin 27.2.1984-30.4.1996 arasında 4483 gün(12 yıl 2 ay 3 gün) primi ödenmiş sigortalılığı bulunmaktadır. 1479 sayılı yasanın davacı murisinin ölüm tarihinde yürürlükte bulunan 41. maddesine göre primi ödenmiş sigortalılık süresinin ölüm aylığı bağlanmasına yeterli olduğu belirgindir.
Öte yandan davacılar tarafından ödendiği fakat kurum görevlileri tarafından kurum hesaplarına alınmadığı tespit edilen borç yönünden davacılara sorumluluk yüklenemeyeceği de dikkate alınarak davanın kabulü gerekirken yanılgılı değerlendirme ile davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacılar vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 08.03.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.