Danıştay 8. Daire 2018/2347 Esas 2021/2412 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/2347
Karar No : 2021/2412


Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Ziraat Odası Başkanlığı
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, Mersin ili, Mut ilçesi Ziraat Odası Başkanlığı bünyesinde sözleşmeli memur olarak Ziraat Mühendisi kadrosunda görev yapan davacının, görevine son verilmesine ilişkin Mut Ziraat Odası Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararının iptali ile yoksun kalınan özlük ve mali haklarının iadesi ve yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, davacının 2010 yılında sözleşmeli statüde çalışmaya başladığı, 2011, 2012, 2013 yıllarında sözleşmesinin yenilendiği, görevine son verildiği dava konusu işleme hukuken geçerli somut bir neden gösterilemediği, savunma eki belgelerde ise görevine son verilmesi konusunda davacının çalıştığı laboratuvarın zarar ettiği gösterilmekle birlikte, davacı hakkında görevine son verilmesini gerektirecek bir soruşturma yada incelemenin bulunmadığı, yürüttüğü görevde yetersizliği, başarısızlığı yada disiplinsizliği yolunda herhangi bir belirlemenin bulunmadığı ayrıca, dava konusu işleme gerekçe olarak gösterilen odanın mali yetersizliğinin yazılı göreve son verme nedenlerinin herhangi birinin de mevcut olmadığı anlaşılmakla dava konusu işlemde "sebep ve amaç" yönlerinden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
6964 sayılı Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Kanunu'nun "Odaların görev ve yetkileri" başlıklı 3. maddesinin (i) bendinde; odaların bütçe imkanlarına bağlı olarak ziraat ile ilgili laboratuvarlar kurabilecekleri ve gerekli teknik personel istihdam edebilecekleri, "Oda Meclisinin görevleri" başlıklı 10. maddesinin (ı) bendinde; oda kadro ve bütçesi ile çalıştırılacak personelin ücretlerini tespit etmek, yönetim kurulunun teklifi üzerine bütçe üzerinde gerekli görüşmeleri yapmak, kesin hesapları karara bağlamak, hakem ve bilirkişi listelerini onaylamak oda meclisinin görevlerinden olduğu, "Oda yönetim kurulunun görevleri" başlıklı 12. maddesinin (a) bendinde; mevzuat çerçevesinde odanın işlerini yürütmek ve kanunî görevlerini gerçekleştirmek, (c) bendinde; oda genel sekreterinin dışında odada çalıştırılacak personeli atamak ve gerektiğinde görevlerine son vermek, (h) bendinde; bütçe dahilinde harcamalar yapmak oda yönetim kurulu görevlerinden olduğu, "Personel İşlemleri" başlıklı 38. maddesinde; Birlik ve odalarda istihdam edilenlerin işe alınma, çalıştırılma, sicil, atanma, yükselme, nakil, işten ayrılma ve çıkarılma, disiplin işlemleri, aylık ücret ve diğer tüm özlük hakları ile işten ayrılanlara ödenecek tazminatların usul ve esaslarının yönetmelikte gösterileceği hükmüne yer verilmiştir.
04.09.1959 tarih ve 10297 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Nizamnamesi'nin 45. maddesinde; Ziraat Odalarında ve Ziraat Odaları Birliğinde çalıştırılacak kimselerin memurlar ve hizmetliler olarak iki sınıfa ayrıldığı; 46. maddesinde; memur olabilmek için gerekli şartlar sayılmak suretiyle belirlendiği, 52. maddesinde; Odalara ve Odalar Birliğine alınan memurların, 6 aylık namzetlik müddeti geçirecekleri, bu müddetin hitamında, ehliyetleri tahakkuk ettiği takdirde, memuriyetleri tasdik edilerek asli memur hakkını kazanacakları, bu müddet içinde muvaffak olamayanların ise işlerine son verileceği, 54. maddesinde; Nizamnamenin 46. maddesinin a, b, c, d fıkralarında yazılı vasıflardan birini kaybedenlerin, vazifeden dolayı hürriyeti tahdit edici bir ceza ile mahkum olanların, bir ayda 7, bir yılda 20 günden fazla mazeretsiz veya mezuniyetsiz vazifeye devam etmeyenlerin, amirlerinin kanun ve nizamname hükümlerine uygun emir ve talimatlarını yerine getirmemekte israr edenler ile işinde kifayetsizliği maddi delillerle sabit olan Oda ve Odalar Birliği memurlarının, Odalar Birliği umumi katibi, birlik umumi heyeti karariyle ve diğer memurlar tayinlerindeki usule göre işten işten çıkarılacakları, bu madde hükümleri dairesinde işten çıkarılanların, odalarda ve Odalar Birliğinde hiç bir vazifeye kabul edilmeyecekleri düzenlemesine yer verilmiştir.
6964 sayılı Kanun'un 38. Maddesi uyarınca çıkarılan Ziraat Odaları Personel Yönetmeliği'nin 1. maddesinde; "Bu Yönetmeliğin amacı, Ziraat Odalarında çalıştırılan personelin işe alınması, nakil, terfi, kadro, çalışma esasları, sosyal, mali, idari ve diğer özlük hakları, ödüllendirme, disiplin yönünden tabi olacakları hükümler ve göreve son verme şartları ile diğer hak ve yükümlülüklere ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir."; 3. maddesinde; "Bu Yönetmelik; Ziraat Odalarında personel kadrolarında daimi kadrolu ve sözleşmeli olarak çalışan Memur ve Hizmetli personeli kapsar."; 11. maddesinde; "Ziraat Odaları, Memur ve Hizmetli kadrolarında belirsiz süreli ve sürekli çalıştırılmak suretiyle (Daimi Kadrolu) görev yapmak üzere personel çalıştırabileceği gibi, belirli süreli (sözleşmeli) hizmet akdi ile de görev yapmak üzere personel çalıştırabilir. Oda Yönetim Kurulu; mevcut personel ile temin edilemeyen hizmetlerin yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, şartlarını karşılıklı olarak belirlemek suretiyle, Memur ve Hizmetli kadrolarında, tam gün (Full Time) ya da kısmî gün (Part-Time) esasına göre sözleşmeli personel çalıştırabilir."; 12. maddesinde; "Personel ihtiyacının belirlenmesi; Memur ve Hizmetli kadrolarında çalıştırılacak personel sayısı her yıl Şubat ayı sonuna kadar geçmiş yıla ilişkin üye sayısı, yıl içinde kaydedilecek çiftçi sayısı, yıl içi stok hareketleri, gelir durumu ve hizmet gereği ve gelecek yıl faaliyetlerindeki olabilecek gelişmeler; teknik, ekonomik ve sosyal gelişmelerin personel ihtiyacında getirmesi muhtemel değişiklikler, emeklilik gibi hususlar dikkate alınarak ihtiyaç duyulan personelin nitelikleri, özellikleri, sayısı, Oda Yönetim Kurulu kararı ile belirlenir." 13. maddesinde; "Odalarda Memur ve Hizmetli kadrolarına atama yetkisi Yönetim Kurulunundur. Yönetim Kurulu bu yetkisini devredemez. Oda Genel Sekreteri veya Genel Sekreter Vekili, Yönetim Kurulunun teklifi üzerine Meclis tarafından atanır. Genel Sekreter dışındaki Oda personeli Yönetim Kurulu kararı ile atanır. Görevden alınmada da aynı usul uygulanır."; 22. maddesinde; "Aday personel, adaylık döneminde olumlu sicil almış olmaları ve mesleki mevzuat bilgileri ve çalışmaları Yönetim Kurulunca yeterli görülmeleri ve yapılan yazılı ve sözlü sınavdan ortalama (70) ve üzerinde puan almaları halinde Yönetim Kurulu kararıyla adaylıkları kaldırılarak kadroya atanırlar."; 103. maddesinde; Aşağıdaki durumlarda personelin oda ile ilişiği kesilir: a) Görevden çekilmek veya çekilmiş sayılmak, b) Emeklilik, c) 65 yaşını doldurmuş olmak, d) Sağlık yetersizliği, e) Mahkumiyet, f) Ölüm, g) İşe alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya görev sırasında, bu şartlardan herhangi birini kaybetmek, h) Disiplin cezası olarak görevden çıkarma"; 113. maddesinde; "Bu Yönetmelikte düzenlenmeyen konularda İş Kanunu hükümleri geçerlidir." düzenlemesi yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacının 09.04.2010 tarih ve 15 sayılı Oda Yönetim Kurulu kararı gereği sözleşmeli ziraat mühendisi olarak atandığı ve 15.04.2010 tarihinde hizmet sözleşmesi imzalayarak göreve başladığı, sözleşmenin yıllar itibariyle yenilendiği, davacının sözleşmesinin en son 12.08.2013 tarihinde 1 yıllık olarak yeniden yapıldığı, sözleşmesinin dava konusu 05.06.2015 tarihli Oda Meclisi kararı ile feshedilmesi üzerine görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda; davacının 09.04.2010 tarih ve 15 sayılı Oda Yönetim Kurulu kararı ile sözleşmeli ziraat mühendisi olarak atandığı ve 15.04.2010 tarihinde (6) ay süreli hizmet sözleşmesi imzalayarak göreve başladığı, sözleşmesinin 23.07.2010, 23.07.2011, 22.07.2012 tarihlerinde birer yıllık hizmet sözleşmeleri şeklinde yenilendiği, 2013 yılı sözleşme yenileme dönemine gelindiğinde, davacının çalıştığı toprak ve su analiz laboratuvarının 3 yıldır büyük maddi zarar ettiği, İl Tarım Müdürlüğü’nce mevzuat gereği çalışan sayısının 3’e çıkarılması gerektiğinin bildirildiği, bu halde maaş yükünün çok artacağı, TZOB’nin 54 sayılı Genelgesi ve ilgili yönetim kurulu üyeleri ile yapılan toplantılar sonucunda zarar eden birimlerin öncelikle kapatılması hususunda tavsiye ve uyarılarda bulunulduğundan, 22.07.2013 itibariyle adı geçenin tüm sosyal hakları ödenmek suretiyle sözleşmesinin yenilenmemesine 12.07.2013 tarih ve 29 sayılı Oda Yönetim Kurulu kararı ile karar verildiği, Oda Yönetim Kurulu'nca toprak ve su analiz laboratuvarının kapatılması yönünde teklifte bulunulmasına rağmen 02.08.2013 tarih ve ... sayılı Oda Meclisi kararı ile Meclis Başkanının teklifi üzerine yapılan oylama neticesinde (10-10 eşitlik olan oylamada mevzuat gereği başkanın oyunun bulunduğu tarafın kararı geçerli sayıldığı) laboratuvarın tekrar açılmasına karar verildiği, Oda Yönetim Kurulu'nun 12.08.2013 tarih ve 33 sayılı kararı ile maddi ve manevi sorumluluğundan mesul olmamak üzere toprak ve su analiz laboratuvarının yeniden açılmasına ve davacının 13.08.2013 tarihinden itibaren işe giriş bildirgesinin verilerek, bu tarihten itibaren bir yıl süreli hizmet sözleşmesi yapılmasına karar verildiği, 13.08.2014 tarihinde hizmet sözleşmesi sona eren davacının sözleşmesinin yenilenmesine dair dosya içerisinde herhangi bir Oda Yönetim Kurulu kararı bulunmadığı, Oda Meclisi'nin 05.09.2014 tarih ve ... sayılı kararı ile davacının yeterliliğinin sabit görüldüğünden bahisle asaletinin tasdik edilmesine karar verildiği, 05.06.2015 tarih ve ... sayılı Oda Meclisi kararı ile sürekli zarar eden ve mevzuat ile getirilen ek yükümlülükler sonrası işletilmesi mali olarak imkansız hale gelen laboratuvarın kapatılarak davacı ve çalışan diğer personelin odadan çıkışlarının yapılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; Ziraat Odalarının Memur ve Hizmetli kadrolarında belirsiz süreli ve sürekli (Daimi Kadrolu) ve/veya belirli süreli (Sözleşmeli) hizmet akdi ile personel çalıştırabileceği, personel ihtiyacına binaen Yönetmeliğin 12. maddesinde belirtilen hususlar çerçevesinde ihtiyaç duyulan personelin nitelikleri, özellikleri ve sayısının Oda Yönetim Kurulu kararı ile belirlenerek Oda Meclisi'ne teklif edileceği, kadro ve ücretinin ise Oda Meclisince karar altına alınacağı görülmektedir. Oda Meclisi tarafından belirlenecek kadrolara yapılacak atamalar ile görevden almaların ise müstakilen Oda Yönetim Kurulu'nun yetkisinde olduğu ve bu yetkinin devredilemeyeceği 6964 sayılı Kanun'un 12. maddesi ve Ziraat Odaları Personel Yönetmeliği'nin 13. maddesi ile hüküm altına alınmış olup, personelin kadroya atanması hususundaki yetkinin de Yönetmeliğin 22. maddesi uyarınca Oda Yönetim Kurulu'na verildiği görülmektedir.
Bu durumda; davacı ile davalı Oda arasında 12.08.2013 tarihinde yapılan bir yıllık hizmet sözleşmesinin 13.08.2014 tarihinde sona erdiği, dosya içerisinde davacının sözleşmesinin yenilenmesine yönelik Oda Yönetim Kurulu kararı bulunmadığı, davacının sözleşmesinin yenilenmesi ve kadroya alınması konusunda yetkinin mevzuat gereği müstakilen Oda Yönetim Kurulu'nda olmasına rağmen davacının yetkisiz Oda Meclisi kararı ile kadroya atandığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan usulüne uygun olarak sözleşmesi yenilenmeyen davacının sözleşmeli statüde çalıştığı, davalı Odanın mali açıdan sıkıntıda olduğu ve davacının çalıştığı laboratuvarı işletmesinin imkansız hale geldiği, bu durumun yıllar içerisinde Yönetim Kurulu kararı ile tespit edildiği görüldüğünden, mali sıkıntı nedeniyle davalı Odaya ait toprak ve su analizi laboratuvarının kapatılması nedeniyle personelin görevlerine son verilmesine yönelik dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmış olup, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 20/04/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.