Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/270 Esas 2022/4076 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 19. HUKUK DAİRESİ



Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen kurum işleminin iptali davasında verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davalı vekilinin istinaf başvurusunun reddine yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, ... Eczanesinin sahibi olduğunu, davalı kurum tarafından 25/12/2015 tarihinde düzenlenen raporda yersiz ve usulsüz düzenlenmiş 1 adet reçete olduğu, reçetede yer alan imzanın hasta veya yakınına ait olmadığı ve hastaya ilaçların teslim edilmemesine rağmen teslim edilmiş gibi sisteme giriş yapıldığının bildirildiğini, dava konusu reçetenin ... ... adına düzenlendiğini, reçeteyi düzenleyen doktorun da halen ... Hastanesinde görev yapan ... ... olduğunu, hastaya ait ... Üniversitesi tarafından düzenlenen rapor görülerek, böyle bir hastanın var olduğu teyit edildikten sonra ilacın reçeteyi getiren şahsa verildiğini, hastaya ait reçeteyi 28/05/2015 günü eczaneye getiren, hasta yakını olduğunu beyan eden ... ...'in kimlik bilgilerinin reçete arkasına yazıldığını ve ilacın teslim edildiğini, ancak davalı tarafından yapılan araştırma sonucunda ve kamera kayıtlarında ilacı alan kişi ile hasta yakını olduğunu iddia eden, kimlik bilgilerini reçeteye yazarak sisteme kaydettiren ... ...'in farklı kişiler olduğunun görüldüğünü, medula sistemindeki kimlik bilgileri fotoğraflı olmadığından ilacı alan hasta yakını ile sistemde görülen kişinin farklı şahıslar olduğunun tespit edilmesinin mümkün olmadığını belirterek, tahakkuk ettirilen ceza tutarının ferileri ile birlikte iptaline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, yapılan işlemin hukuka uygun olduğunu savunarak davanın reddini dilemiştir.
İlk derece mahkemesince, dava konusu reçetenin Özel ... Hastanesinde 28/05/2015 tarihinde ... ... isimli hasta için yazıldığı, reçetede yer alan ilaçların kanser tedavisinde kullanılan 8 kutu 3,5 mg velcade isimli ilaç olduğu, teslim alan hanesinde yakını ... ... kaydının mevcut olduğu, ... ...'in ifadesinde ise kimse adına ilaç almadığını, ancak kimlik bilgilerinin kendisine ait olduğunu, hastaneyi ve ... Eczanesini bilmediğini beyan ettiği, ilacı alanın ... ... olmadığı, kendisinin kimlik bilgilerinin kullanıldığı, gerçek olmayan bir reçete ile eczacının dolandırıldığı, sahte reçetelerde cezai şartın kaldırıldığı ve sadece reçete bedelinin kuruma ödenmesi gerektiği, dava konusu reçetenin 5.3.5. maddeye göre uygulanan reçete bedelinin 5 katı 66.804,80-TL tutarındaki cezai şart ile 1. kez yazılı uyarı işlemlerinin yerinde olmadığı, 4.3.6. maddeye göre uygulanan 13.360,96-TL'nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davacı eczacı tarafından davalı kuruma ödenmesinin yerinde olacağı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, 2012 yılı ilaç temin protokolünün 5.3.2 maddesine göre uygulanan 1. kez yazılı uyarının ve 5.3.5 maddesine göre uygulanan 66.804,80-TL cezai şartın ve bu maddeye göre 1. kez uyarı işleminin iptaline, fazlaya ilişkin taleplerin reddine karar verilmiş, karar davalı tarafça istinaf edilmiştir.
Bölge adliye mahkemesince, alınan bilirkişi raporunun taraf, mahkeme ve istinaf kanun yolu denetimine olanak sağlayacak şekilde düzenlenip, hükme esas alınmaya yeterli olduğu, mahkemece verilen kararın yerinde bulunduğu anlaşılmakla davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş, karar davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlık, dava dışı sigortalı hasta ... ... adına düzenlenen reçetelerin arkasındaki imzaların hasta ya da yakınına ait olmadığının ve hastaya ilaçların teslim edilmemesine rağmen teslim edilmiş gibi siteme giriş yapıldığının tespit edilmesi nedeniyle 1 adet reçete için 2012 eczane protokolünün 5.3.2, 5.3.5 ve 4.3.6. maddeleri uyarınca kurum tarafından uygulanan cezai şart ve reçete bedeli kesintisi işlemlerinin yerinde olup olmadığına ilişkindir.
Protokolün 5.3.2. ve 5.3.5 maddelerindeki sorumluluğu bilerek sözleşmeyi imzalayan ve basiretli bir tacir gibi davranması beklenen eczacının, ilaçların tesliminde kendisinden beklenen özeni göstermesi ve ilaçların teslim edildiği kişinin hasta ya da yakını olduğunu gösterir belgenin ibrazını istemesi gerekmekte olup, anılan maddelerin uygulanabilmesi için hasta ya da yakınına teslim edilmeyen ilaçlara ait reçetelerin Kuruma fatura edilmiş olması yeterli olduğundan, eczacı ya da çalışanlarının kastı veya dahili aranmaz.
Kuruma fatura edilen reçetelerde bulunması gereken ve reçete muhteviyatı ilaçların reçete sahibine ya da yakınına teslim edildiğine dair imzanın reçete sahibine ya da yakınına ait olmadığının tespit edilmesi halinde davacı eczacının, ilaçları reçete sahibi veya yakınına teslim etme şartını dikkate almayarak sözleşme ile üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmediğinin ve sözleşmeye aykırı davrandığının kabulü gerekeceği açıktır. (HGK 17/06/2015 tarih 2014/13-267 E. 2015/1673 K.)
Mahkemece cezai işleme konu Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin 2012 yılı protokolünün 5.3.2, 5.3.5 ve 4.3.6 maddeleri uygulanan eylemlerle ilgili 01/04/2016 tarihinde yürürlüğe giren eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2016 protokolünün 5.3.2. maddesinde “Eczacının Kuruma fatura ettiği reçetelerde (e-reçete olarak düzenlenenler hariç) bulunması gereken ve reçete muhteviyatı ilaçların reçete sahibine ya da ilacı alana teslim edildiğine ilişkin imzanın, reçete sahibine veya ilacı alana ait olmadığının tespit edilmesi halinde, reçete bedelinin 2 (iki) katı tutarında cezai şart uygulanarak eczacı yazılı olarak uyarılır, tekrarı halinde reçete bedelinin 5 (beş) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 1 (bir) ay süre ile sözleşme yapılmaz. Ancak hastanın veya ilacı teslim alan kişinin ilacı aldığını beyan etmesi durumunda bu madde hükmü uygulanmaz.”, 5.3.5. maddesinde “Kurum, İl Sağlık Müdürlüğü veya Eczacı Odası tarafından eczanede yapılan denetimde, reçete sahibi veya ilacı alan kişiye teslim edilmeyen ilaçlara ait reçetelerin Kuruma fatura edildiğinin tespiti halinde ilaç bedelinin 2 (iki) katı tutarında cezai şart uygulanarak eczacı uyarılır. Tekrarı halinde ilaç bedelinin 10 (on) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 6 (altı) ay süre ile sözleşme yapılmaz. Ancak, Kurum tarafından yapılacak soruşturma neticesinde hastaya teslim edilmek üzere hastanın ilaç alım tarihinden itibaren 60 (altmış) günü geçmeyecek sürede ilaçların eczanede bekletildiğinin saptanması halinde bu madde hükmü uygulanmaz.”, 4.3.6. maddesinde “Protokolün (5.3) numaralı maddesindeki fiillerin tespit edildiği reçetede fiili ilgilendiren reçete veya ilaç bedelleri ödenmez (5.3.3, 5.3.6 ve 5.3.14 maddeleri hariç). Kurumca yapılan yersiz ödemeler varsa, ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte eczacının Kurumda tahakkuk etmiş alacağından mahsup edilir. Eczacının alacağının yersiz ödeme tutarını karşılamaması veya alacağının olmaması halinde, genel hükümlere göre tahsil edilir.” hükümleri düzenlenmiştir. Ayrıca 2016 protokolünün 6.12. maddesinde “Bu Protokolün yürürlük tarihinden önce herhangi bir nedenle Kurumca veya Kuruma devredilen kurumlarca sözleşmesi feshedilen ve/veya cezai şart uygulanan eczacının bu işleme karşı dava açmış olması ve açılan davanın Protokolün yürürlüğe girdiği tarihte kesinleşmemiş olması halinde yazılı talebi ile; Kurumca tespit edilen ve sözleşmesinin feshedilmesi ve/veya cezai şart uygulanmasına ilişkin fiil/fiiller için bu Protokolün (5) ve (6) numaralı maddelerinde yer alan hükümler uygulanır. Ancak Kurumca tahsil edilmiş olan cezai şart ve yersiz ödeme tutarları geri ödenmez, mahsup edilmez. Bu protokolden önceki protokollerde sözleşmenin feshi ve cezai şart gerektiren maddelerden bu protokolde kaldırılmış olanlar nedeniyle sözleşme feshi ve/veya cezai şart uygulanmış olan işlemler, konusu kalmadığından durdurulur ve işlem yapılmaz” şeklinde düzenleme yapılmıştır. 01/10/2020 tarihinde yürürlüğe giren eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2020 protokolünde de az yukarıda açıklanan 2016 yılı protokol hükümleriyle aynı düzenlemelere yer verilmiştir.
Dava konusu cezai işlemin dayanağı olan protokol maddelerinde değişiklik olduğu sabit olup, 2016 yılında yürürlüğe giren protokolün ilgili maddelerinin olaya uygulanıp uygulanamayacağı üzerinde durulmalıdır. Davacı her ne kadar, davalı kuruma, hakkında 2016 protokolünün uygulanması için başvurmamışsa da dava açmış olması davacının 2016 protokolünün uygulanmasına ilişkin müracaatı olduğu anlamına gelir. Bu durumda davacının, kurumdan yazılı talepte bulunup bulunmadığının araştırılmasına gerek kalmamıştır. Artık somut uyuşmazlıkta 2016 protokolünün değerlendirilmesi gerekir. SGK Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı tarafından düzenlenen 25/12/2015 tarih ve 3 sayılı soruşturma raporu, hasta ... ... ve ... ...’in ifadesi ve davacının beyanlarından dava konusu reçete arkasındaki imzanın hasta ... ... ve yakınına ait olmadığı, ilacın hasta ... ... ve yakınına teslim edilmediği anlaşıldığından davalı kurum tarafından cezai işlem uygulanması yerindedir.
O halde ilk derece mahkemesince; cezai şart ve fatura bedeli iadesine ilişkin 2016 yılı protokolünün yukarıda belirtilen ilgili maddeleri gereğince değerlendirme yapılıp sonuca uygun bir karar verilmesi gerekirken, hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
İlk derece mahkemesi kararının, yukarıda açıklanan nedenle bozulmasına karar verilmiş olduğundan, HMK'nın 373/1 maddesi uyarınca, işbu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin bölge adliye mahkemesi kararının da kaldırılmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK'nın 373/1. maddesi uyarınca temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, aynı Kanunun 371. maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının davalı yararına BOZULMASINA, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 26/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.