Mahkemesi : Van 2. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalılar vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine dair hüküm verilmiştir.
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davalılar avukatları tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okundu. Temyiz konusu hükme ilişkin dava, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun Geçici 3. maddesi delaletiyle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu"nun 438. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hâllerden hiçbirine uymadığından, temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, müvekkilimin 01/08/2002 tarihinden itibaren davalı işveren ... Grubu A.Ş"ve ait ... Radyo ve Televizyon Yayıncılığı A.Ş nezdinde kameraman olarak çalışmaya başladığını, müvekkilinin çalışmasının 08/07/2011 tarihine kadar aralıksız olarak devam ettiğini, müvekkilinin çalışmasının davalı işveren tarafından SGK’ya bildirilmediğini, mülga 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile yürürlükte bulunan 5510 sayılı SGK’ya göre sigortalı sayılan müvekkilinin sigortasız olarak çalıştırılmış olduğu bu dönemlere ilişkin hizmetinin tespitinin gerektiğini, bu nedenle 01/08/2002-08/07/2011 tarihleri arasında ... Grubu A.Ş’ye ait iş yerlerinde kesintisiz olarak çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı SGK Başkanlığı vekili, hak düşürücü sürenin geçtiğini, fiili çalışma olgusunun araştırılması gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ...Ş. vekili, yetki itirazında bulunduklarını, davacının çalışmalarının ... Radyo ve Televizyon Yayıncılık A.Ş. ve ... Radyo ve Televizyon A.Ş. bünyesinde geçmesi nedeniyle kendilerine husumet yöneltilmesinin doğru olmadığını, dava dışı şirketler ... Radyo ve Televizyon Yayıncılık A.Ş. ve ... Radyo Ve Televizyon A.Ş. ile davacı arasında telif sözleşmesi yapıldığını, davacının ... Radyo Ve Televizyon A.Ş."deki çalışmasından önceki dönemde müvekkili şirketten herhangi bir talimat almadığını, iş süreci ve sonuçlarının müvekkili tarafından denetlenmediğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesince “Davanın KISMEN KABULÜ ile davacının davalı ...Ş."ye bağlı ... Radyo ve Televizyon Yayıncılığı A.Ş."nin ... Bürosunda 01/09/2002 ila 07/07/2011 tarihleri arasında olmak üzere toplam 3187 gün çalıştığının ve kuruma bildirilmeyen gün sayısı olduğunun TESPİTİNE, " karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince; Dosya kapsamı, delil durumu itibariyle, Antalya 1. İş Mahkemesi 2013/862 Esas 2018/432 Karar sayılı kararında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesi bakımından usul ve esas yönünden yasaya aykırı bir durum bulunmamasına göre, taraf vekillerinin istinaf başvurusunun HMK"nun 353/1-b.l maddesi gereğince ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum temyiz dilekçesinde özetle; çalışma olgusunun somut olarak ortaya konulması gerektiğini, huzurdaki davada tanık beyanlarının çalışmanın ortaya konulması açısından yetersiz olduğunu, fiili çalışmanın kanıtlanması için gerekli araştırmaların yapılmadığını belirterek verilen kararı temyiz etmişlerdir.
Davalı şirket vekili temyiz dilekçesinde özetle; yerel mahkemece husumet itirazının değerlendirilmediğini, kendilerine husumet yöneltilmesinin doğru olmadığını, tanık beyanlarının yeterli olmadığını, davacının sigortasız çalıştığını iddia ettiği ... Radyo ve Tel. Yay. A.Ş. ve ... Radyo ve Tel. Yay. A.Ş. tamamen farklı tüzel kişilikleri olduğunu, davacının müvekkil şirket ... Grubu A.Ş. bünyesinde 08.07.2011 tarihinden 05.09.2011 tarihine kadar olan çalışması boyunca SGK kapsamında sigorta kaydı bulunmakta olduğunu, bir ya da birden fazla kişinin bu şirketlerin tümünde yönetim kurulu üyesi olması şirketler arasında yönetim ve organik bağ olduğu anlamına gelmediğini belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Husumet dava şartı olup, kamu düzenine ilişkin bulunduğundan, yargılamanın her aşamasında mahkemece re"sen gözetilmesi gereken bir husustur. Davada husumetin yanlış kişiye yönlendirilmesi veya davalı tarafın eksik gösterilmesi halinde dava sıfat yokluğundan hemen reddedilmemeli, belirtilen eksikliğin giderilmesi yönünde bir talebin bulunması ve dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesinin kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığının anlaşılması halinde, hakim, HMK’nun 124. maddesinin 4. fıkrasında açıklandığı üzere, karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul ederek, davayı diğer kişilere de teşmil ederek, yargılamaya devam etmelidir.
Öte yandan 506 sayılı Kanunun 4. maddesinde; “sigortalıları çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler” işveren olarak tanımlanmıştır. “Çalıştıran” olgusu, tespiti istenen sürelere ilişkin hizmet akdinin tarafı konumunda olan ve hizmet akdini düzenleyen “işvereni” ifade etmektedir. Hizmet tespitine yönelik davalarda, çalışma ilişkisinin nitelik ve süresinin belirlenmesinde, bu yöndeki işyeri bilgi ve belgelerine ulaşılmada, kısacası, davanın sübutu ve verilen kararın infazı açısından, işverenin kim olduğunun bilinmesinde yasal zorunluluk vardır. Bu nedenle, sigortalının taraf olduğu hizmet akdinin hangi işverenler tarafından düzenlenmiş olduğu tespit edilip, hizmet tespitine yönelik davanın, anılan Yasa"nın 79/10. maddesine göre, sigortalıyı fiilen çalıştıran işverenlere yöneltilmesi gerekir. Başka bir deyişle 506 sayılı Kanunun 4’üncü maddesi ile “işveren; ...sigortalıları çalıştıran... kişiler...” olarak tanımlanmış olup, hizmet tespitine yönelik davalarda, çalışma ilişkisinin nitelik ve süresinin belirlenmesinde, bu yöndeki işyeri bilgi ve belgelerine ulaşılmasında, bir başka deyişle, davanın sübutu, kanıtlama yükümlülüğü ve verilen kararın infazı açısından, işverene husumet yöneltilmesi zorunludur.
Davaya konu somut olayda; davacının 01/08/2002-08/07/2011 tarihleri arasında hizmet akdiyle çalıştığının tespiti istemli davada, dosya kapsamından; 30.09.2002-02.07.2007 tarih aralığında, ... Televizyon Programcılık A.Ş tarafından davacı hesabına her ay ödemelerin yapıldığı, 01.08.2007-02.06.2011 tarih aralığında ise ... Radyo ve Televizyon Yayıncılık A.Ş tarafından banka aracılığıyla ödemelerin yapıldığı, yine dava konusu dönemde davacı adına olan ... kimlik kartında muhabir olarak geçtiği, anılan dava dışı şirketlerin tüzel kişiliğinin devam ettiği ve davalı şirket ile birbirinden farklı tüzel kişiliklerinin mevcut olduğu, dava konusu dönemde davacının çalışma olgusunun var ise hangi şirket bünyesinde mevcut olduğunun ve aralarında ne tür bir bağ olduğunun açıklığa kavuşturulması gerektiği, dava dilekçesinde, davalı olarak ... Grubu A.Ş. ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının gösterildiği anlaşılmıştır.
Bu tür davalarda elde edilecek hükmün, sigortalıyı çalıştıran işverenin hak alanını da ilgilendirdiği ve onun yönünden bir takım sorumluluk ve yükümlülükler doğurabileceği belirgin bulunmakla, dava dışı şirketlere de husumet yöneltilmesi gerektiği açıktır. Bu bakımdan; dava dışı ... Televizyon Programcılık A.Ş ile ... Radyo ve Televizyon Yayıncılık A.Ş’nin Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 124"üncü maddesi de nazara alınarak yasal yöntemine uygun biçimde davaya katılımı sağlanmalı, davacının tüm hizmetlerinin geçtiği iş yerinin davalı şirket yanı mı, yoksa dava dışı şirketler mi olduğu araştırılmalı, gösterecekleri tüm kanıtlar toplandıktan sonra yapılacak değerlendirme üzerine elde edilecek sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ... Grubu A.Ş."ye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 07/07/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.