10. Hukuk Dairesi 2015/17544 E. , 2015/21450 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Davacı, tavzihen davalılardan işverene ait işyerinde 01.01.2000-31.12.2005 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı ve davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 506 sayılı Kanunun 79. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının davalı işveren nezdinde, 01.10.2000-31.08.2005 tarihleri arası bildirimleri olduğu görülmektedir. Davacının 2004 Nisan ayında tam süreli bildiriminin bulunduğu belirgin ise de, Mahkemece, bu sürelerin tespiti isabetsiz olup, bu konuda karar verilmesine yer olmadığı gibi bildirim olmayan tarihler yönünden yapılan inceleme ve araştırma da yeterli değildir
Yapılacak iş, davacının çalıştığını iddia ettiği kooperatifin hangi tarihten itibaren faaliyette bulunduğu, kooperatifin kapsam tarihleri vergi dairesi, Kurum kayıtları ile tam olarak açıklığa kavuşmalı, talep konusu dönemde başka çalışan olup olmadığı belirlenmeli, işin kapasitesi, davacının tam olarak ne iş yaptığı araştırılmalı,
davacının, çalışmalarını doğrulayan talep konusu döneme ilişkin olarak yazılı deliller bulunup bulunmadığı araştırılmalı (davacı imzasını taşıyan fatura, irsaliye, teslim belgesi vs), resen araştırma ilkesi doğrultusunda; bu işyerlerine ait talep edilen tüm dönemi kapsar bordrolar istenmeli, davalı Kuruma verilmiş dönem bordrolarından kayden çalışması görünen ve uyuşmazlığa konu dönemi kapsar şekilde çalışması bulunan tanıklardan kanaat edinmeye yetecek kadarının re’sen belirlenerek beyanlarına başvurulmalı, talep edilen döneme ilişkin bordro tanıklarına ulaşılamadığı takdirde sigortalı ile birlikte çalışan kişiler ile aynı çevrede işyeri olan işveren ya da bu işverenlerin çalıştırdığı kişiler re’sen saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı, görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu yeterince araştırılmalı, toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı ve davalı Kurum bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 07.12.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.
